Thưa toàn thể các Đại sứ, Trưởng cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, cùng toàn thể quý vị đại biểu,
Thay mặt Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tôi rất vui mừng chào đón các Đại sứ, Trưởng cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài tới thăm Quốc hội và dự buổi gặp mặt hôm nay nhân dịp các đồng chí về nước dự Hội nghị Ngoại giao lần thứ 29. Tôi tin tưởng rằng, phát huy truyền thống và kết quả đạt được từ các Hội nghị ngoại giao trước đây, Hội nghị Ngoại giao lần này sẽ tiếp tục phát huy trí tuệ, kinh nghiệm và bản lĩnh của những nhà ngoại giao chuyên nghiệp, góp phần đắc lực thực hiện hiệu quả đường lối đối ngoại của Đảng, góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng đất nước.
Như báo cáo tóm tắt của Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và ý kiến của các Đại sứ vừa phát biểu, trong thời gian qua, trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và khu vực, ngành ngoại giao nói chung và các Đại sứ, Trưởng cơ quan đại diện nói riêng đã bình tĩnh, kiên trì, xử lý khôn khéo, hiệu quả, góp phần vào việc gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định; bảo vệ vững chắc chủ quyền và an ninh quốc gia, đồng thời tạo thuận lợi cho việc thu hút các nguồn lực từ bên ngoài để thúc đẩy phát triển kinh tế. Vai trò và vị thế của Việt Nam không ngừng được nâng cao. Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tôi xin nhiệt liệt chúc mừng và biểu dương những thành tích to lớn của ngành ngoại giao trên mặt trận đối ngoại.
Hôm nay, tôi xin trao đổi với các đồng chí một số suy nghĩ về công tác đối ngoại trong thời gian tới và sự phối hợp giữa ngoại giao Nhà nước với đối ngoại Quốc hội như sau:
Một là, đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới, trong đó, hội nhập quốc tế sâu rộng đã được xác định là định hướng chiến lược lớn. Do đó, tôi đánh giá cao Bộ Ngoại giao chọn nội dung: “Nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế, thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại của Đại hội XII” làm chủ đề và trọng tâm của Hội nghị ngoại giao 29. Theo đó “Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa giàu mạnh; là bạn, đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, góp phần vào sự nghiệp hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới”.
Toàn ngành đối ngoại và nhất là các Đại sứ, Trưởng cơ quan đại diện phải luôn luôn quán triệt đầy đủ đường lối đối ngoại của Đảng. Với sứ mệnh ở vị trí tuyến đầu, tiền đồn, hàng ngày, trực tiếp tiếp xúc với những thay đổi của thế giới bên ngoài, các đồng chí cần phát huy hiệu quả vai trò của cơ quan đại diện ở nước ngoài, chủ động kiến nghị với Đảng, Nhà nước về những biện pháp cụ thể để triển khai hiệu quả hội nhập. Đồng thời, có hỗ trợ cụ thể cho các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp tranh thủ cơ hội, chuẩn bị tốt giải pháp, ứng phó xử lý thách thức trong quá trình hội nhập quốc tế; xây dựng những quy định và triển khai trong nước phù hợp với pháp luật và lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc.
Hai là, trách nhiệm hàng đầu, quan trọng nhất của cả hệ thống chính trị và toàn dân là bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, và giữ vững môi trường hòa bình ổn định để phát triển đất nước. Nhân dân và cử tri cả nước hết sức quan tâm và lo lắng về những diễn biến phức tạp tại Biển Đông trong thời gian qua. Hội nghị ngoại giao 29 cũng bàn thảo kỹ về chiến lược, biện pháp thực hiện nhiệm vụ này. Tại phiên khai mạc Hội nghị, Đồng chí Tổng Bí thư đã có phát biểu chỉ đạo rất sâu sắc. Tôi xin đề nghị các đồng chí, nhất là các Đại sứ, Trưởng cơ quan đại diện chú trọng và làm tốt hơn nữa hai nội dung: (i) tìm hiểu, bám sát tình hình, nghiên cứu và cung cấp thông tin, phân tích đầy đủ, kịp thời và có chất lượng phục vụ cho công tác hoạch định và triển khai chính sách trong nước; (ii) chủ động và đẩy mạnh vận động, tranh thủ sự ủng hộ của các nước và cộng đồng quốc tế, làm cho thế giới hiểu rõ chính nghĩa và ủng hộ sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước của Việt Nam.
Ba là, thời gian qua, chúng ta làm khá tốt công tác bảo hộ công dân. Trong bối cảnh thế giới có những diễn biến phức tạp, quá trình hội nhập của nước ta ngày càng sâu, rộng, đòi hỏi công tác bảo hộ công dân phải ngày càng được quan tâm và tăng cường. Bộ Ngoại giao và các cơ quan đại diện ta tại nước ngoài cần chủ động và đẩy mạnh các biện pháp hỗ trợ công dân, kiều bào Việt Nam ở nước ngoài, cả về tinh thần, thông tin và pháp lý. Trong công tác bảo hộ công dân cần phát huy vai trò của các hội, đoàn của người Việt để làm cầu nối với cơ quan đại diện của Việt Nam trong việc bảo vệ quyền lợi của người Việt Nam, công dân Việt Nam ở nước ngoài. Đồng thời, tiếp tục tích cực vận động chính quyền sở tại tạo mọi điều kiện thuận lợi cho kiều bào hội nhập vào đời sống chính trị, kinh tế xã hội của địa phương.
Tại phiên khai mạc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói “Sức mạnh mềm của Việt Nam được thể hiện trước hết ở sức hấp dẫn, toả ra từ các giá trị văn hoá bao gồm các giá trị vật thể và phi vật thể, giá trị tinh thần và giá trị con người Việt Nam. Chúng ta phải phát huy được những giá trị đó để tạo nên "thương hiệu" cho quốc gia, có sức thu hút thế giới bên ngoài, góp phần nâng cao tinh thần tự tôn dân tộc, sự tự tin trong giao tiếp và quảng bá rộng rãi giá trị văn hoá của Việt Nam ra thế giới.”. Để làm được điều này, ngành Ngoại giao phải quảng bá, phát huy, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam. Ở đâu có người Việt Nam, ở đó có văn hóa Việt, nếu không biết tiếng Việt thì không thể giữ gìn được văn hóa Việt Nam. Vì vậy, tôi đề nghị Bộ Ngoại giao và các cơ quan đại diện Việt Nam tại nước ngoài cần quan tâm phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo và các cơ quan chức năng tổ chức các lớp học tiếng Việt cho con em kiều bào ta. Đây là việc làm hết sức cần thiết và có ý nghĩa trong việc vận động bà con ta hướng về Tổ quốc; góp phần duy trì và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Các cơ quan đại diện cần trở thành ngôi nhà chung, là mái ấm nuôi dưỡng tình cảm dân tộc, quê hương, cũng là nơi bảo vệ quyền lợi của công dân, kiều bào Việt Nam tại nước ngoài.
Bốn là, công tác đối ngoại của chúng ta gồm ba trụ cột: đối ngoại Đảng, đối ngoại Nhà nước và đối ngoại Nhân dân. Bộ Ngoại giao và các Cơ quan đại diện ngoai giao ở nước ngoài phải đảm nhiệm vai trò chủ đạo trong ba trụ cột đối ngoại, trong đó cần nhận thức rõ đối ngoại Nhà nước bao bồm cả các hoạt động của đối ngoại của các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp. Các hoạt động đối ngoại này gắn bó chặt chẽ với nhau. Hiến pháp năm 2013 đã quy định: “Quốc hội quyết định chính sách cơ bản về đối ngoại; phê chuẩn, quyết định gia nhập hặc chấm dứt hiệu lực của điều ước quốc tế liên quan đến chiến tranh, hòa bình, chủ quyền quốc gia, tư cách thành viên của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại các tổ chức quốc tế và khu vực quan trọng, điều ước quốc tế về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân và điều ước quốc tế khác trái với luật, nghị quyết của Quốc hội” và “Ủy ban thường vụ Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm đại sữ đặc mệnh toàn quyền của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.”
Các Đại sứ, Trưởng cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài tham dự buổi tiếp Ảnh: Đình Nam
Vì vậy, để thực hiện tốt công tác ngoại giao trong thời gian tới, tôi xin nêu một số ý kiến như sau:
- Bộ Ngoại giao cần làm tốt chức năng tham mưu cho Quốc hội, Chính phủ trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật để triển khai các chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Trong năm 2017, dự kiến Quốc hội sẽ xem xét thông qua Luật cơ quan đại diện sửa đổi; đề nghị Bộ Ngoại giao phối hợp với Ủy ban Đối ngoại Quốc hội và các cơ quan liên quan chuẩn bị tốt dự án Luật này, đáp ứng nhiệm vụ đối ngoại trong tình hình mới.
- Trong thời gian tới, việc ký kết và triển khai thực hiện nhiều hiệp định tự do thương mại, trong đó có các FTA thế hệ mới. Điều này đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục xây dựng và bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cũng như giám sát việc thực hiện. Hiện nay, Quốc hội đang chỉ đạo các cơ quan của Quốc hội phối hợp với Chính phủ chuẩn bị trình Quốc hội xem xét, phê chuẩn Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Đề nghị Bộ Ngoại giao tham mưu phương án tối ưu, đảm bảo có lợi nhất cho đất nước.
- Bộ Ngoại giao tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội để củng cố, mở rộng và tăng cường hơn nữa quan hệ giữa Quốc hội ta với nghị viện các nước, nhất là các đối tác hàng đầu quan trọng của ta; mở rộng mạng lưới các tổ chức bạn bè, các Nhóm Nghị sỹ hữu nghị với Việt Nam, góp phần đưa các mối quan hệ hợp tác nghị viện đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững theo đường lối và định hướng đối ngoại theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ 12 của Đảng.
- Đề nghị các đồng chí chủ động hơn nữa tham mưu cho Quốc hội về kinh nghiệm xây dựng nhà nước pháp quyền, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, kinh nghiệm phòng ngừa và xử lý các tranh chấp thương mại quốc tế của các nước bạn, để từ đó góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của đất nước.
Trong những năm vừa qua, công tác đối ngoại của Quốc hội có nhiều đổi mới và giành được nhiều thành tựu, nhờ một phần lớn có sự đóng góp của các đồng chí. Thay mặt lãnh đạo Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tôi xin cảm ơn sự chia sẻ và phối hợp kịp thời, hiệu quả mà Bộ Ngoại giao, nhất là các Đại sứ, Trưởng cơ quan đại diện đã dành cho công tác đối ngoại của Quốc hội.
Chúc các đồng chí dồi dào sức khỏe, thực hiện hiệu quả Chương trình hành động Hội nghị Ngoại giao 29, hoàn thành tốt trọng trách được giao phó, không phụ lòng mong đợi của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Xin trân trọng cảm ơn./.