Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu phát biểu tại phiên họp Ảnh: Đình Nam
Trình bày báo cáo thẩm tra của Ủy ban, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, việc sửa đổi chế độ tiền lương, phụ cấp của Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao và việc bổ sung số lượng Thẩm phán phải được thực hiện trên cơ sở nguyên tắc đảm bảo thực hiện đúng chủ trương của Đảng nêu tại Kết luận số 63-KL/TW ngày 27/5/2013 của Ban chấp hành Trung ương: “... không ban hành bổ sung các loại phụ cấp ưu đãi, trách nhiệm, đặc thù theo ngành, nghề”; Kết luận số 64-KL/TW ngày 28/5/2013 của Ban Chấp hành Trung ương; Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 17/4/2015 của Bộ Chính trị yêu cầu “…sớm hoàn thiện việc xác định vị trí việc làm trong các cơ quan, tổ chức hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị- xã hội để làm căn cứ xác định biên chế phù hợp”.
Về việc bổ sung Thẩm phán cao cấp tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban Tư pháp tán thành với đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao về việc bổ sung 65 Thẩm phán cao cấp cho 63 Tòa án nhân dân cấp tỉnh- mỗi Tòa án nhân dân cấp tỉnh có 1 Thẩm phán cao cấp, riêng Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội và Tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh có 02 Thẩm phán cao cấp.
Về việc bổ sung Thẩm phán trung cấp tại Tòa án nhân dân cấp huyện, Ủy ban Tư pháp tán thành với đề nghị của Tòa án nhân dân tối cao, mỗi Tòa án nhân dân cấp huyện có 02 Thẩm phán trung cấp. Do đó, sẽ có 1.420 Thẩm phán trung cấp bổ sung cho Tòa án nhân dân cấp huyện.
Về việc bổ sung Thẩm phán sơ cấp, Ủy ban Tư pháp nhất trí trước mắt chỉ đề nghị bổ sung 243 Thẩm phán sơ cấp là phù hợp. Sau khi có Đề án về vị trí việc làm theo yêu cầu của Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị thì sẽ tiếp tục xem xét.
Về số lượng Thẩm phán cao cấp tại Tòa án quân sự cấp quân khu, hiện nay mới được giao 54 Thẩm phán trung cấp, chưa có Thẩm phán cao cấp. Vì vậy, tán thành đề nghị của Tòa án nhân dân tối cao, Ủy ban Tư pháp đề nghị bổ sung 12 Thẩm phán cao cấp tại các Tòa án quân sự cấp quân khu.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày báo cáo thẩm tra
Băn khoăn về việc bổ sung số lượng thẩm phán sơ cấp cấp huyện, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, nghị quyết 39 của Bộ Chính trị cơ bản quy định không tăng biên chế. Hơn nữa, trên thực tế, số vụ việc Tòa án nhân dân cấp huyện thụ lý đang giảm đi trong vài năm gần đây. Vì vậy, việc tăng biên chế là không thuyết phục.
Đồng tình với ý kiến của Ủy ban Tư pháp, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cho biết việc tăng thêm 1420 thẩm phán trung cấp tại Tòa án nhân dân cấp huyện là cần thiết. Đây là 1 bước chuẩn bị để nhiệm kỳ tới đạt được yêu cầu đảm bảo tốt việc xét xử.
Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng đồng tình với đề nghị bổ sung 67 thẩm phán cao cấp cho 3 Tòa án nhân dân cấp cao vì đây là các đồng chí trực tiếp xét xử tại các phiên tòa. Đối với Tòa án nhân dân cấp tỉnh,trước mắt bổ sung 65 đồng chí là hợp lí để bổ trí và quay vòng các thành phố trong 1 năm làm việc tại các phiên tòa.
Với đề nghị phụ cấp chức vụ lãnh đạo của Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Ủy ban Tư pháp cho rằng, Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao làm nhiệm vụ xét xử. Việc coi chức danh Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao như chức vụ lãnh đạo (tương đương với Phó ban Đảng ở trung ương, Thứ trưởng của các Bộ) để hưởng phụ cấp chức vụ 1,3 là không phù hợp. Tuy nhiên, theo quy định của Hiến pháp và Luật tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014 thì đây là một chức danh pháp lý đặc biệt, chỉ có từ 13 đến không quá 17 người. Vì vậy, có ý kiến đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định cho Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao được hưởng hệ số phụ cấp chức danh Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao 1,25 tương ứng với các chức vụ khác đang được hưởng trong hệ thống chính trị như: Ủy viên Ủy ban kiểm tra trung ương, Ủy viên thường trực các cơ quan của Quốc hội…
Phát biểu ý kiến về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, cần phải thực hiện nghiêm kết luận 63: không ban hành bổ sung các loại phụ cấp ưu đãi, trách nhiệm, đặc thù theo ngành, nghề,chờ xác định lại tổng thể cải cách tiền lương và xác định lại hệ thống vị trí việc làm của các cơ quan trong bộ máy nhà nước.Tuy nhiên, theo Luật tổ chức tòa án, những luật mới triển khai Hiến pháp có những chức danh mới, do đó cần thiết phải quy định chế độ để tương ứng với vị trí mà luật đã quy định rồi. Do đó, Chủ tịch Nguyễn Thị Kim Ngân đồng ý với Ủy ban Tư pháp về hệ số phụ cấp chức danh Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao là 1,25.
Về trang phục của Thẩm phán, đa số ý kiến nhất trí việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ quyết định trang phục của Thẩm phán là áo choàng đen dài. Còn các chi tiết cụ thể Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao cho Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quyết định.
Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết, để quyết định vấn đề phụ cấp một cách chỉnh chu, tổng thể phải chờ đề án xác định vị trí việc làm, đề án đổi mới căn bản chính sách tiền lương. Lẽ ra phải có một thang bảng lương riêng cho các chức danh tư pháp chứ không để trong thang bảng lương chung với hệ thống các cơ quan hành chính như hiện nay. Nhưng để giải quyết trước mắt theo tinh thần Nghị quyết 39 của Bộ Chính trị, đối với những cơ quan đơn vị được giao thêm nhiệm vụ mới, cần phải bố trí con người, điều kiện để đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Về trang phục của Thẩm phán, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí đề nghị cho thí điểm tại 1 số tòa tại 1 số khu vực trong thời hạn 6 tháng. Sau đó Tòa án thăm dò dư luận, báo cáo Thường vụ Quốc hội để đưa ra quyết định chính thức.