Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân gắn Huân chương Độc lập hạng Nhất lên lá cờ truyền thống của Tòa án nhân dân tối cao - Ảnh Báo Đại biểu Nhân dân
Cùng dự có Phó thủ tướng Thường trực chính phủ Trương Hoà Bình và các đồng chí lãnh đạo các bộ, ban ngành Trung ương.Về phía Toà án nhân dân tối cao có sự tham dự của Chánh án Toà án nhân dân tối cao Nguyễn Hoà Bình.
Cách đây 75 năm, ngay sau tuyên ngôn thành lập Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh thiết lập các Tòa án quân sự. Thời khắc lịch sử đó đã đánh dấu sự ra đời của hệ thống Tòa án Việt Nam – một thiết chế quan trọng trong bộ máy nhà nước. Bản Hiến pháp đầu tiên (Hiến pháp năm 1946) đã trang trọng dành riêng một Chương quy định về Tòa án, tạo sở pháp lý để tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức và hoạt động của cơ quan xét xử trên phạm vi cả nước. Thực hiện công cuộc cải cách tư pháp theo chủ trương của Đảng,Tòa án nhân dân đã đổi mới mạnh mẽ cả về địa vị pháp lý, tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ và hoạt động. Chiến lược cải cách tư pháp của Đảng xác định: “Tòa án là trung tâm, xét xử là hoạt động trọng tâm, khâu đột phá của hoạt động tư pháp là nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa”.
Lần đầu tiên trong lịch sử lập hiến của nước ta, Hiến pháp năm 2013 khẳng định “Tòa án là cơ quan thực hiện quyền tư pháp”, đồng thời, hiến định nhiều nguyên tắc tư pháp tiến bộ của nhân loại. Trải qua 75 năm xây dựng, cống hiến và trưởng thành, hệ thống Tòa án nhân dân đã không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng; tổ chức bộ máy được kiện toàn hợp lý và chuyên nghiệp; địa vị pháp lý được khẳng định là trung tâm của hoạt động tư pháp; chức năng, nhiệm vụ được tăng cường; chất lượng công tác ngày càng cao, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, góp phần bảo vệ vững chắc Nhà nước Việt Nam, bảo vệ công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân, bảo vệ cuộc sống bình yên của nhân dâ
Cùng với cả nước, 5 năm qua, Toà án nhân dân tối cao đã phát động phong trào thi đua sôi nổi, thiết thực bám sát nhiệm vụ chính trị. Phong trào đã có sức lan toả mạnh mẽ trong hệ thống toà án. Nhiều toà án địa phương, toà án quân sự đã sáng tạo, đổi mới cách làm nhiều phong trào thi đua. Qua các phong trào đã xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu, điển hình, được Nhà nước, Chính phủ và Tòa án nhân dân tối cao phong tặng các danh hiệu cao quý. Đã có 63 tập thể và 96 cá nhân điển hình tiên tiến được suy tôn; 19 Thẩm phán mẫu mực, 56 Thẩm phán tiêu biểu và 281 Thẩm phán giỏi được vinh danh; 3 tập thể, cá nhân được tặng thưởng “Huân chương Hồ Chí Minh”; 4 tập thể, cá nhân được tặng thưởng “Huân Chương độc lập”; 172 tập thể, cá nhân được tặng thưởng “Huân chương Lao động”; 19 cá nhân được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua toàn quốc”; hàng trăm tập thể, cá nhân được tặng thưởng “Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ”, “Cờ thi đua của Chính phủ”, cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.
Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá cao hệ thống Toà án đã có nhiều đổi mới, sáng tạo, tổ chức, phát động nhiều phong trào thi đua với nội dung phong phú và hình thức sinh động; bám sát việc thực hiện nhiệm vụ chính trị; tạo khí thế thi đua sôi nổi để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân biểu dương những nỗ lực, thành tích và đóng góp của các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức hệ thống Toà án đã đạt được trong 75 năm phấn đấu cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.
Chủ tịch Quốc hội cũng chúc mừng các gương điển hình tiên tiến, những Thẩm phán giỏi, Thẩm phán tiêu biểu và Thẩm phán mẫu mực… đại diện xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước Toà án nhân dân giai đoạn 2015-2020. Nhiệt liệt chúc mừng Toà án nhân dân tối cao đã được tặng thưởng Huân chương Sao Vàng, 02 Huân chương Hồ Chí Minh và hôm nay được đón nhận Huân chương Độc lập Hạng Nhất; Toà án quân sự trung ương được tặng thưởng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; chúc mừng những tập thể, cá nhân được trao tặng nhiều Huân chương các loại. Đây là sự ghi nhận và tôn vinh của Đảng, Nhà nước đối với những nỗ lực không ngừng và sự cống hiến to lớn của hệ thống Tòa án trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, sự nghiệp bảo vệ công lý.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu nổi bật được ghi nhận nói trên, Chủ tịch Quốc hội cũng thẳng thắn chỉ rõ một số bất cập và hạn chế trong công tác tổ chức và hoạt động của Tòa án các cấp, cần được nghiêm túc xem xét chấn chỉnh, khắc phục như: việc xét xử, giải quyết vụ án vẫn còn một số trường hợp vi phạm thời hạn tố tụng, vẫn còn một số vụ án oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm; tỷ lệ bản án quyết định dân sự, hành chính bị hủy, sửa do lỗi chủ quan; tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội. Một số cán bộ, thẩm phán, công chức, viên chức của một số Tòa án còn chưa gương mẫu trong tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn, thậm chí vi phạm pháp luật, phạm tội bị xử lý kỷ luật, truy cứu trách nhiệm hình sự. Những hạn chế, bất cập nêu trên đã và đang làm ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của ngành Tòa án. Với tinh thần thẳng thắn, cầu thị, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Tòa án các cấp cần thẳng thắn nhìn nhận để rút kinh nghiệm có các giải pháp phù hợp, khả thi nhằm khắc phục cho được những hạn chế, bất cập, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ trong thời gian tới.
Nhấn mạnh việc cả nước đang tiến hành Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Đại hội sẽ đề ra những định hướng chiến lược cho phát triển đất nước trong 10 năm tới và tầm nhìn đến năm 2045. Chủ tịch Quốc hôi lưu ý, trong toàn bộ tiến trình đó, Toà án các cấp với trọng trách cao cả là bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững ổn định chính trị; giữ gìn trật tự, an toàn xã hội; góp phần tạo môi trường lành mạnh, phục vụ thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập của đất nước. Nhận thức sâu sắc nhiệm vụ chính trị trong thời kỳ mới, với vị trí là trung tâm của hệ thống tư pháp, phát huy truyền thống và kinh nghiệm thực tiễn của 75 năm xây dựng và hoạt động
Chủ tịch Quốc hội đề nghị trong những năm tới, phong trào thi đua yêu nước của hệ thống Toà án cần tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử; không để xảy ra việc xét xử oan, sai, bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, vìgiá trị cốt lõi của Toà án là mang lại lẽ phải, sự công bằng cho xã hội và tạo được niềm tin của người dân vào công lý. Do vậy, bản án nghiêm minh của Toà án chính là sức mạnh của quyền tư pháp, khôi phục các giá trị đã bị xâm phạm, xử lý và phòng ngừa hiệu quả tội phạm, vi phạm và các tranh chấp. Để làm được điều đó, hoạt động Tòa án phải đảm bảo sự bình đẳng trước pháp luật, tính công khai, minh bạch, vô tư, độc lập trong việc ra phán quyết. Đây chính là trách nhiệm chính trị của Toà án, nhất là của đội ngũ Thẩm phán trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng nhấn mạnh, mỗi cán bộ, đảng viên trong hệ thống Toà án phải phát huy tốt vai trò tiền phong gương mẫu, thực sự là hạt nhân trong các phong trào thi đua, trong đó cần chú trọng và làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, phát hiện, giới thiệu, nhân rộng điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt, cách làm hay, mô hình sáng tạo, hiệu quả từ cơ sở, để lan tỏa hơn nữa hiệu ứng của các phong trào thi đua. Quan tâm, chú ý đến việc kiểm tra, đánh giá, sơ kết, tổng kết, khen thưởng kịp thời đối với những tập thể, cá nhân lập thành tích xuất sắc trong các phong trào thi đua và thực hiện tốt nhiệm vụ được giao nhằm cổ vũ, động viên phong trào thi đua, tạo hiệu quả thiết thực. Tin tưởng, với truyền thống 75 năm xây dựng và phát triển; với tinh thần đoàn kết, nỗ lực phấn đấu của toàn thể cán bộ, công chức, Thẩm phán, tôi tin tưởng các Tòa án sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó; phong trào “Thi đua vì Công lý” của Tòa án nhân dân giành nhiều thắng lợi, tạo khí thế mới và động lực quan trọng để có những bước tiến, phát triển toàn diện và mạnh mẽ hơn trong nhiệm kỳ tới.
Với những thành tích đã đạt được, thay mặt Đảng và Nhà nước, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã trao tặng “Huân chương Độc lập hạng Nhất” cho Tòa án nhân dân và danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” cho Tòa án quân sự trung ương. Đây là phần thưởng cao quý, là sự ghi nhận, đánh giá cao của Đảng, Nhà nước và Nhân dân đối với những cống hiến to lớn của các thế hệ cán bộ, công chức Tòa án trong suốt 75 năm và 5 năm qua.
Nhân dịp này, Tòa án nhân dân tối cao đã khánh thành Trụ sở làm việc mới TANDTC tại số 43 Hai Bà Trưng, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Đây là công trình được đầu tư đồng bộ từ thiết kế tới nội thất, các chi tiết khác của công trình đều được tính toán tỉ mỉ, cẩn thận để phù hợp với yêu cầu, tính chất công việc của Toà án, cũng như công năng, tiện ích cho người sử dụng. Công trình hoàn thiện và đưa vào sử dụng đã góp phần phát triển không gian kiến trúc cảnh quan xanh, sạch, đẹp theo đúng quy hoạch và định hướng phát triển của Thủ đô Hà Nội. Công trình trụ sở mới TANDTC tại 43 Hai Bà Trưng và toà nhà 48 Lý Thường Kiệt tạo thành một quần thể thống nhất, có sự giao thoa giữa kiến trúc cũ và kiến trúc mới.