Liên quan đến nội dung về tự chủ đại học, Báo cáo về một số vấn đề trong việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học cho biết, có ý kiến đại biểu đề nghị quy định rõ nội dung, mức độ, lộ trình, điều kiện bảo đảm thực hiện quyền tự chủ trên tất cả các mặt về học thuật, tài chính, tổ chức và nhân sự gắn với trách nhiệm giải trình và đổi mới quản trị đại học phù hợp với điều kiện, năng lực của từng cơ sở GDĐH; tăng cường kiểm định và công khai chất lượng đào tạo; sửa đổi các quy định pháp luật có liên quan để tạo thống nhất, đồng bộ trong triển khai tự chủ đại học một cách thực chất.
.jpg)
Toàn cảnh phiên họp
Tiếp thu ý kiến đại biểu, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên & Nhi đồng Phan Thanh Bình cho biết, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng làm rõ khái niệm tự chủ là quyền được tự xác định mục tiêu và lựa chọn cách thức thực hiện mục tiêu; tự quyết định và có trách nhiệm giải trình về các hoạt động chuyên môn, tổ chức và nhân sự, tài chính, tài sản và các hoạt động khác trên cơ sở quy định của pháp luật và năng lực của cơ sở GDĐH. Đồng thời, chỉnh sửa nội dung Điều 32 về quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình của cơ sở GDĐH theo hướng nêu rõ các điều kiện để được tự chủ; cụ thể hóa các nội dung tự chủ về chuyên môn học thuật, tổ chức, nhân sự, tài chính và tài sản cũng như chi tiết hóa nội dung về trách nhiệm giải trình và yêu cầu đặt ra đối với cơ sở GDĐH khi thực hiện tự chủ.
Về trách nhiệm giải trình, Dự thảo Luật cũng đã được chỉnh lý theo hướng quy định rõ khái niệm về trách nhiệm giải trình; quy định cụ thể các nội dung nhà trường phải công khai, minh bạch với người học, xã hội, cơ quan quản lý và các bên có lợi ích liên quan, đặc biệt là trách nhiệm thực hiện kiểm toán độc lập về tài chính, thực hiện công khai về chất lượng, công khai mức học phí, các khoản thu dịch vụ của nhà trường cũng như chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu không thực hiện các quy định, cam kết bảo đảm chất lượng đào tạo.
Dự thảo Luật cũng quy định, để được giao quyền tự chủ nhà trường phải đạt kiểm định của một tổ chức kiểm định được nhà nước công nhận.
Qua thảo luận, nhiều ý kiến đại biểu đánh giá cao nội dung này của dự thảo luật và cho biết, qua tham dự khai giảng tại một số trường đại học cho thấy cơ bản các trường đều đồng tình với chủ trương tự chủ đại học như dự thảo Luật đề ra. Đồng tình với Báo cáo của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng, song một số Ủy viên Ury ban Thường vụ Quốc hội lưu ý, cần minh bạch các cơ chế, điều kiện bảo đảm thực hiện quyền tự chủ của các đại học, trường đại học. Đồng thời, làm rõ mối quan hệ giữa Hội đồng trường với nhiệm vụ, quyền hạn, chức năng của Ban giám hiệu nhà trường Hiệu trưởng. Ví dụ, Hội đồng trường có 11 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn, nhiều vấn đề lớn do Hội đồng trường quyết định như chiến lược, kế hoạch phát triển trường, chính sách tuyển sinh, mở ngành đào tạo, liên kết đào tạo, hợp tác quốc tế, quy định cơ cấu, tổ chức bộ máy… Nhưng đi vào thực tế thì như thế nào? Trong bộ máy của Đại học Quốc gia có các trường thành viên; trong trường thành viên lại có các viện, trung tâm, khoa, bộ môn, thư viện… Liệu có phải tất cả bộ máy này đều do Hội đồng trường quyết định hay không? Nếu không phải thì phải quy định cụ thể trong luật, Ban giám hiệu nhà trường làm gì, Hiệu trưởng làm gì; việc thông qua, phê duyệt, quyết định phải gắn với từng chức danh, chức vụ trong trường đại học, đại học thì mới bảo đảm thực hiện được quyền tự chủ, phát huy được chế độ trách nhiệm.
Phát biểu về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhận định, về tự chủ đại học, dự thảo đã tập trung quy định rõ hơn về nội dung, mức độ, lộ trình cũng như các điều kiện đảm bảo để thực hiện quyền tự chủ của cơ sở giáo dục đại học về học thuật, tài chính, tổ chức và nhân sự, các điều kiện đảm bảo thực hiện quyền tự chủ. Tuy nhiên, theo Chủ tịch Quốc hội, những quy định sửa đổi này cần phải thực sự phân định thật rõ, minh bạch quyền tự chủ một cách đầy đủ đối với những cơ sở giáo dục đại học công lập có đủ điều kiện tự chủ và các cơ sở giáo dục đại học công lập chưa đủ điều kiện. Bên cạnh đó, quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học tư thục cũng cần được làm rõ, minh bạch hơn.
Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận
Ngoài ra, đối với quy định về giảng viên và người học, một số ý kiến đề nghị quy định rõ cơ cấu, vị trí việc làm và tiêu chuẩn, nhiệm vụ, quyền hạn của các chức danh giảng viên; giao thẩm quyền tuyển dụng, bổ nhiệm có thời hạn các chức danh nghề nghiệp giảng viên cho cơ sở GDĐH; bổ sung chức danh nghề nghiệp cho cán bộ khoa học cơ hữu ở trường đại học.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên & Nhi đồng Phan Thanh Bình cho biết dự thảo Luật lần này đã được chỉnh lý, bổ sung theo hướng Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định tiêu chuẩn cơ bản các chức danh của giảng viên. Trên cơ sở các quy định này, Hội đồng trường có nhiệm vụ xây dựng và phê duyệt danh mục vị trí việc làm, cơ cấu lao động theo chức danh nghề nghiệp, tiêu chuẩn các chức danh quản lý, chức danh giảng viên và vị trí việc làm khác phù hợp với quy định của pháp luật. Hiệu trưởng nhà trường căn cứ theo quy định của pháp luật và nghị quyết của Hội đồng trường được giao tự chủ bổ nhiệm chức danh giảng viên phù hợp với vị trí việc làm, nhu cầu sử dụng của đơn vị. Ngoài ra, Dự thảo Luật cũng quy định Nhà nước có chính sách chú trọng phát triển đội ngũ giảng viên có trình độ tiến sĩ, giáo sư đầu ngành trong các cơ sở GDĐH.