Toàn cảnh phiên họp
Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, nguyên tắc lập Đề nghị của Chính phủ là ưu tiên đề xuất vào Chương trình năm 2022 và bổ sung Chương trình năm 2021 những dự án cần sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nhằm tiếp tục thể chế hóa kịp thời, đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng và yêu cầu của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; thực hiện các cam kết quốc tế; bảo đảm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân theo quy định của Hiến pháp; cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Đồng thời, bảo đảm tính khả thi của Chương trình, tránh dồn nhiều dự án vào Chương trình năm 2021 hoặc dồn quá nhiều dự án vào một cơ quan soạn thảo, thẩm tra hoặc vào kỳ họp cuối năm; không nên bổ sung các dự án vào Chương trình kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ. Bên cạnh đó, không đưa vào những dự án thiếu hồ sơ hoặc chưa đáp ứng yêu cầu về chất lượng theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Đồng thời, phải bảo đảm tính linh hoạt, có “độ mở” và phải tính đến khả năng sẽ tiếp tục có các đề xuất bổ sung một số dự án vào Chương trình, nhất là những dự án cần ban hành, sửa đổi, bổ sung để kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối trong văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ XIII của Đảng.
Do đó, đề nghị của Chính phủ về Chương trình năm 2022 tại Kỳ họp thứ 3 Quốc hội Khóa XV gồm: Chương trình thông qua với 6 dự án (Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi); Luật Điện ảnh (sửa đổi); Luật Thanh tra (sửa đổi); Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ; Luật Cảnh sát cơ động), là các dự án được cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 2 Quốc hội Khóa XV. Chương trình cho ý kiến với 3 dự án (Luật Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn và Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi); Luật Dầu khí (sửa đổi)). Tại Kỳ họp thứ 4 của Quốc hội Khóa XV gồm Chương trình thông qua gồm với 3 dự án (Luật Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi); Luật Dầu khí (sửa đổi)) là dự án đã được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 3.
Về đề nghị điều chỉnh Chương trình năm 2021, để bảo đảm tính khả thi, cân đối giữa Chương trình năm 2021 và năm 2022, Chính phủ đề nghị bổ sung vào Chương trình năm 2021 dự án Luật sửa đổi, bổ sung Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê. Như vậy, sau khi điều chỉnh, số lượng các dự án thuộc Chương trình năm 2021 sẽ là 8 dự án, tăng 1 dự án so với Nghị quyết số 106/2020/QH14; chương trình cho ý kiến gồm 1 dự án (Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi).
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long tại phiên họp
Trình bày ý kiến thẩm tra của Ủy ban Pháp luật về Đề nghị của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, về cơ bản, Ủy ban Pháp luật nhận thấy những kết quả đạt được trong năm 2020 trong việc lập và thực hiện Chương trình là sự tiếp nối, phát huy những đổi mới, ưu điểm đã đạt được trong các năm trước đó; bên cạnh đó, công tác lập và triển khai Chương trình cũng vẫn còn những hạn chế, bất cập đã nhiều lần được các cơ quan của Quốc hội chỉ ra như: việc điều chỉnh Chương trình vẫn còn nhiều, trong đó có không ít dự án được đề nghị bổ sung gần sát kỳ họp Quốc hội, có dự án phải lùi tiến độ trình Quốc hội hoặc đưa ra khỏi Chương trình để tiếp tục chuẩn bị...; trong lập đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh một số cơ quan được giao chủ trì chuẩn bị chưa thực sự chủ động, thiếu sự quan tâm, đầu tư thỏa đáng, chưa bám sát yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, chưa chú trọng công tác tổng kết, đánh giá tác động của chính sách cũng như việc lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức có liên quan, đối tượng chịu sự tác động của chính sách theo quy định, chưa trù liệu được hết các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng chuẩn bị dự án; lãnh đạo một số Bộ, cơ quan chưa tham gia tích cực, chỉ đạo quyết liệt trong công tác xây dựng pháp luật, còn có sự ủy quyền, giao phó cho cấp dưới; việc gửi hồ sơ dự án cho cơ quan thẩm tra, trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội, nhiều trường hợp chưa bảo đảm thời gian theo quy định. Do đó, đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành cần nghiên cứu, có giải pháp cụ thể để khắc phục triệt để trong nhiệm kỳ tới.
Đối với việc điều chỉnh Chương trình năm 2021, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Pháp luật thống nhất với Ủy ban Kinh tế tán thành với đề nghị của Chính phủ bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê vào Chương trình năm 2021, trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 2 (tháng 10/2021) theo quy trình tại một kỳ họp. Đồng thời, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, rà soát các nhóm chỉ tiêu, các chỉ tiêu thống kê để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, hệ thống của Danh mục.
Về dự kiến Chương trình năm 2022, đối với các dự án đề nghị trong Chương trình thông qua tại Kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022), Ủy ban Pháp luật thống nhất với các Ủy ban được giao chủ trì thẩm tra nhất trí với đề nghị của Chính phủ về việc trình Quốc hội thông qua 6 dự án luật nhằm bảo đảm tính gối đầu giữa các kỳ họp theo nguyên tắc làm Chương trình. Bên cạnh đó, Ủy ban Pháp luật cũng tán thành bổ sung vào Chương trình năm 2022 đối với 4 dự án luật như Chính phủ đề nghị.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng tại phiên họp
Qua thảo luận, các ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản đánh giá cao sự chuẩn bị của cơ quan trình và cơ quan thẩm tra; cho rằng, Hội đồng dân tộc, các Ủy ban Quốc hội, Ủy ban Pháp luật chủ trì, phối hợp cùng với Bộ Tư pháp đã chuẩn bị hồ sơ, tài liệu phục vụ cho phiên họp Ủy ban thường vụ Quốc hội rất kỹ, chu đáo, cẩn thận, có nhiều thông tin. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cơ bản thống nhất với những cái đánh giá về tình hình lập, triển khai thực hiện chương trình công tác thời gian qua, thống nhất với các nguyên tắc lập chương trình như được đề cập trong Báo cáo của Chính phủ và ý kiến thẩm tra của Ủy ban Pháp luật.
Về điều chỉnh chương trình năm 2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung Phụ lục danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê vào chương trình năm 2021 và chương trình Quốc hội Khóa XV cho ý kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 2 theo quy trình xem xét thông qua tại một kỳ họp. Như vậy, sau khi bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 thì tại Kỳ họp thứ Nhất (tháng 7/2021), Quốc hội sẽ thông qua 2 Nghị quyết, gồm Nghị quyết về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 và Nghị quyết về cơ chế tài chính cho nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn. Tại Kỳ họp thứ 2 của Quốc hội Khóa XV sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua 1 dự án luật theo quy trình một kỳ họp mới được bổ sung và cho ý kiến 6 dự án luật khác đã có trong Chương trình từ trước.
Về dự kiến Chương trình năm 2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất ý kiến đề nghị của Chính phủ và ý kiến của các cơ quan thẩm tra đối với 4 dự án luật được đưa vào chương trình năm 2022. Dự kiến tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội sẽ thông qua 6 dự án luật được cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 2 và cho ý kiến, thông qua dự thảo Nghị quyết về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 điều chỉnh năm 2022 và cho ý kiến của 3 dự án luật khác…
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định tại phiên họp
Phát biểu kết thúc nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị trên cơ sở các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp này, Ủy ban Pháp luật tiếp tục chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan, đặc biệt là Chính phủ và Bộ Tư pháp giúp Chính phủ xây dựng Tờ trình kèm theo dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021; Tờ trình và Nghị quyết cần phản ánh rõ nội dung trình của Chính phủ và tất các các nội dung mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, Tờ trình kèm theo dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 cần phải được hoàn chỉnh sớm để lấy ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, gửi các đại biểu Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan sớm hoàn chỉnh các dự án Luật thuộc Chương trình Kỳ họp thứ nhất và Kỳ họp thứ 2 để gửi các Ủy ban thẩm tra và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến. Đồng thời đề nghị Chính phủ từ nay đến cuối năm 2021, về cơ bản không đề xuất bổ sung thêm dự án Luật vào Chương trình năm 2021, để dành thời gian giải quyết các công việc cấp bách./.