Tại Phiên thảo luận, đa số đại biểu tập trung cho ý kiến vào các nội dung: quản lý, thủ tục lập hồ sơ xét duyệt đưa người từ 12 đến 18 tuổi khi nghiện ma túy mà đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; trách nhiệm và thẩm quyền của các lực lượng phòng chống tội phạm ma túy; đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất giữa Luật Xử lý vi phạm hành chính; Luật Phòng, chống ma túy với hệ thống pháp luật về phòng, chống HIV/AIDS.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của quốc hội Phan Thanh Bình phát biểu tại Phiên họp.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của quốc hội Phan Thanh Bình cơ bản đồng thuận với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Về các vấn đề xã hội đối với dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi). Tuy nhiên, trong dự án Luật chưa đề cập đến người từ 12 đến 18 tuổi khi nghiện ma túy mà đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc thì cơ sở vật chất để cai nghiện cho đối tượng này phải đảm bảo để phân biệt với đối tượng nghiện ma túy từ 18 tuổi trở lên. Vì vậy, Ban soạn thảo nên xem xét bổ sung vấn đề trên vào trong dự án Luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đóng góp ý kiến đối với Điều 10 của dự án Luật đề cập đến các cơ quan chuyên trách phòng chống tội phạm ma túy. Tán thành với nguyên tắc kế thừa của Luật Phòng chống ma túy hiện hành là cơ quan chủ trì phối hợp với các cơ quan khác trong phòng chống tội phạm ma túy nhưng Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu ý kiến là không nên quy định cụ thể về các hoạt động của cơ quan chuyên trách phòng chống tội phạm ma túy thuộc lực lượng công an nhân dân. Bởi vì quy định như vậy vừa lặp lại, vừa thiếu mà không mang tính toàn diện so với các quy định có liên quan ở trong Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, Luật Giám định tư pháp và một số luật khác liên quan đến hoạt động của cơ quan điều tra, tố tụng…
Ngoài ra, tại Điều 10 cũng nên có sự rà soát thêm để làm rõ khoản 2 và 3 về trách nhiệm và thẩm quyền của các lực lượng phòng chống tội phạm ma túy. Nếu như trong Dự án Luật thì sẽ có sự chồng lấn về trách nhiệm và thẩm quyền giữa cơ quan phòng chống tội phạm về ma túy thuộc lực lượng công an nhân dân với các cơ quan chuyên trách về phòng chống tội phạm ma túy thuộc các lực lượng khác như: bộ đội biên phòng, cảnh sát biển, hải quan. Vì vậy, cần quy định rõ thêm về trường hợp các cơ quan đều có thẩm quyền xử lý tội phạm ma túy thì cơ quan nào phát hiện tội phạm trước thì cơ quan đó có thẩm quyền thụ lý vụ việc và giải quyết. Như vậy, sẽ đảm bảo về nguyên tắc chung trong xử lý vi phạm, tội phạm ma túy.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đóng góp ý kiến.
Liên quan đến Điều 30 về đối tượng bị xử lý hành chính và đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, cần rà soát thêm điểm e khoản 1. Hiện nội dung được trích dẫn từ báo cáo giải trình, tiếp thu và dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) chưa thống nhất. Trong dự thảo Luật không có điểm e khoản 1, còn trong báo cáo giải trình lại có. Vì vậy, đề nghị Ủy ban Về các vấn đề xã hội báo cáo thêm vì sao lại có sự khác nhau như vậy. Nếu trong dự thảo luật có điểm e khoản 1 lại mâu thuẫn với điểm a, b của khoản 1.
Về hiệu lực thi hành Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) nếu được Quốc hội thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu ý kiến là nên áp dụng từ ngày 01/01/2022 để thống nhất với các quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính vì hai luật này có những nội dung liên quan đến nhau. Ngoài ra, thẩm quyền áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện đối với người từ 12 đến 18 tuổi được chuyển từ Ủy ban Nhân dân sang Tòa án Nhân dân thì Toàn án Nhân dân phải có thời gian tăng cường năng lực, ban hành một số văn bản áp dụng.
Liên quan các cơ quan xử lý tội phạm ma túy không bị chồng chéo về nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị quy định chung như trong dự án Luật. Còn cụ thể chức năng, thẩm quyền, trình tự thì nên tuân theo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự và các luật về tố tụng.
Cho ý kiến vào Điều 32 về lập hồ sơ đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ 12 đến 18 tuổi, Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc nêu quan điểm là quy trình lập hồ sơ qua các bước từ gia đình chuyển lên xã, huyện và Tòa án Nhân dân của địa phương xem xét thì tương đối nhiều công đoạn. Đặc biệt là các đối tượng nghiện ma túy ở các tỉnh miền núi. Nếu nhiều công đoạn với nhiều thủ tục, cơ quan xem xét, phê duyệt thì có thể dẫn đến sự ùn tắc, chậm chễ về lập hồ sơ, duyệt hồ sơ để đưa người nghiện ma túy đi cai nghiện bắt buộc. Vì vậy, nên đơn giản hóa các thủ tục này để các đối tượng nghiện may túy được đi cai nghiện nhanh hơn.
Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc nêu quan điểm.
Tại Phiên họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đóng góp ý kiến về Điều 29, để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất giữa Luật Xử lý vi phạm hành chính; Luật Phòng, chống ma túy với hệ thống pháp luật về phòng, chống HIV/AIDS trong việc đảm bảo quyền tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS liên tục, hiệu quả của người nghiện ma túy.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đề nghị bổ sung vào dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) quy định về việc bảo đảm người đang tham gia điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện, bằng thuốc thay thế không bị lập hồ sơ, đề nghị áp dụng các biện pháp cai nghiện bắt buộc; đồng thời bảo đảm người nghiện ma túy được tiếp tục điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế trong cơ sở cai nghiện bắt buộc hoặc trong cơ sở giam giữ.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn.
Phát biểu kết luận Phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cho biết: Trong Phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe đồng chí Nguyễn Thúy Anh, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội thay mặt cơ quan chủ trì thẩm tra, các cơ quan hữu quan báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi). Với không khí thảo luận rất sôi nổi, cơ bản các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều thống nhất việc sửa đổi Luật này với 8 chương 56 điều. Cơ bản các thành viên Ủy ban Thường vụ đều nhất trí cao với báo cáo tiếp thu, giải trình do đồng chí Thúy Anh trình bày. Tuy nhiên, trong quá trình thảo luận, các thành viên có cân nhắc thêm và đề nghị chú ý thêm đối với các cơ quan, các đồng chí chủ trì thẩm tra và cơ quan soạn thảo.
Thứ nhất, đối với trẻ em từ 12 tuổi đến 18 tuổi đi cai nghiện tập trung thì cần có một điều riêng. Cần chỉnh lý thống nhất với các luật khác, bảo đảm quyền lợi tốt nhất, lợi ích tốt nhất cho các em, dù đi cai nghiện nhưng quyền con người, quyền trẻ em mà chúng ta đã cam kết trong Công ước quốc tế.
Về thủ tục, có thể trong phần nghị định và hướng dẫn thi hành phải đề cập rõ thêm về thời gian, thời hiệu, đặc biệt thủ tục cũng phải nhanh gọn trước khi đưa ra Tòa án quyết định. Tòa án quyết định cũng phải nhanh gọn, không để thủ tục tố tụng rườm rà quá mức, đúng luật pháp nhưng phải nhanh, đảm bảo tính kịp thời. Tại Phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã góp ý kiến nên đề nghị có thể trong giải trình tới đây trước Quốc hội nói thêm vấn đề này để tăng sức thuyết phục.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng phát biểu kết luận tại Phiên thảo luận.
Thứ hai là về trách nhiệm và thẩm quyền của các cơ quan liên quan đến việc chủ trì và phối hợp thì các thành viên đề cập trong Phiên họp là rõ. Cho nên, trong việc hướng dẫn thi hành luật này, đề nghị là văn bản dưới luật ghi rõ, các cơ quan thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn nhưng sau đó phải chuyển sang cơ quan điều tra phòng, chống ma túy của Bộ Công an hồ sơ để điều tra, truy tố, xét xử được. Đề nghị là làm đúng quy định, trách nghiệm và cơ quan phối hợp phải thông báo liên tục. Đây cũng là một trong những nội dung chúng ta cam kết trong Công ước quốc tế về phòng, chống ma túy nên đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm.
Thứ ba là về thời gian đưa người nghiện ma túy vào các cơ sở cai nghiện thì ghi rõ trong các quyết định của Tòa án nhưng trách nhiệm của gia đình, xã hội, cơ quan, tổ chức cai nghiện thì cần phải rõ hơn trong hướng dẫn thi hành.
Thứ tư là về hiệu lực thi hành, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều thống nhất là từ ngày 01/01/2022 có hiệu lực là phù hợp. Vì vậy, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm trong quá trình tổ chức thực hiện Luật này và để đảm bảo sự thống nhất giữa luật này với các luật khác thì cần tiếp tục rà soát.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng đề nghị Ủy ban Pháp luật rà soát, thẩm tra lại dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) để có thể thông qua tại kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XIV./.