Ngày 01/9/2020, Chính phủ đã có Tờ trình số 394/TTr-CP trình Quốc hội về dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi), trong đó đề nghị tách Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thành hai luật là Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Trong đó, Bộ Giao thông vận tải được giao chủ trì soạn thảo Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi), Bộ Công an được giao chủ trì soạn thảo Dự án Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ.
Băn khoăn về tách Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thành 02 Luật.
Thảo luận về Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi), đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với sự cần thiết sửa đổi luật, nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách trong lĩnh vực đường bộ; tăng cường quản lý nhà nước, thể chế hoá chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; thực hiện cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế; khắc phục những vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai pháp luật về giao thông đường bộ.
Tuy nhiên, vấn đề được đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm cho ý kiến là về việc tách Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thành hai luật là Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Các đại biểu đặt câu hỏi nếu tách luật này thành hai luật thì có tiến hành tách các luật khác trong lĩnh vực giao thông như: Luật Hàng không, Luật Giao thông đường thủy nội địa, Luật Đường sắt, Luật Hàng hải.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình đề nghị Chính phủ giải thích rõ vì sao phải tách thành hai luật. Trên thế giới có tách thành hai luật hay không? Bởi trên thực tế hệ thống luật pháp hiện hành cũng có trường hợp trong một tổng thể có hai luật do hai bộ khác nhau quản lý nhưng sau đó rất khó thống nhất trong công tác quản lý. Đại biểu đề nghị Chính phủ làm rõ việc tách thành hai luật nhằm dễ quản lý hay để điều chỉnh tổng thể trong một lĩnh vực và Chính phủ có nhiệm vụ điều phối các bộ ngành để thực hiện luật đó. Trả lời được câu hỏi này thì sẽ đảm bảo sự liên thông, phối hợp trong công tác quản lý nhà nước, tránh tình trạng thiếu đồng bộ trong hệ thống pháp luật.
Về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, giao thông đường bộ là kết hợp của hai yếu tố giao thông tĩnh và giao thông động. Trong đó, giao thông tĩnh bao gồm cơ sở hạ tầng, hành lang an toàn giao thông, dải phân cách, biển hiệu... Giao thông tĩnh gắn kết với giao thông động (phương tiện giao thông, người tham gia giao thông, quy tắc an toàn giao thông, biện pháp xử lý, tai nạn giao thông, hành vi vi phạm pháp luật về giao thông..). Nếu tách hai vấn đề này thì không còn là tổng thể của giao thông đường bộ. Nếu Ban soạn thảo đề cập quan điểm hạ tầng giao thông là đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ, như vậy các quy định này cũng không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Giao thông đường bộ, mà thuộc luật khác như Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Ngân sách nhà nước… Như vậy, phạm vi điều chỉnh của Dự án luật không chỉ là là đầu tư hạ tầng giao thông đường bộ, mà việc đầu tư hạ tầng giao thông đường bộ phải gắn với mục tiêu đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng băn khoăn về sự trùng lắp, chồng lấn giữa Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và Dự án Luật Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông. Vì vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu lưu ý Ban soạn thảo cần nghiên cứu đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật hiện nay. Đặc biệt, điều cốt lõi không phải là tách thành hai luật, mà cần phân định rõ trách nhiệm quản lý nhà nước của từng chủ thể như thế nào.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga góp ý vào Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi).
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và Dự án Luật Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông là một tổng thể thống nhất, khó có thể tách rời. Đại biểu nêu dẫn chứng về Điều 4, Luật Giao thông đường bộ năm 2008 có nêu nguyên tắc hoạt động giao thông đường bộ: Đảm bảo trật tựn an toàn thông đường bộ là trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Hoạt động giao thông đường bộ phải đảm bảo trật tự, an toàn. Nếu tách riêng thành hai luật sẽ không phù hợp.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị Chính phủ cần làm rõ những hạn chế, bất cập thời gian qua như tai nạn giao thông nghiêm trọng, hạn chế liên quan đến BOT, thu phí không dừng, vận tải đường bộ… có phải do không tách thành hai luật riêng. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nêu quan điểm không nên tách để đảm bảo kết cấu tổng thể; đồng thời phân công rõ trách nhiệm quản lý của từng bộ, ngành, địa phương và có thể bổ sung thêm một chương riêng quy định về đảm bảo trật tự, an toàn giao thông.
Về các ý kiến của thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tách Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thành hai luật, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Anh cho biết, việc xây dựng một hay hai luật không có vấn đề về mặt kỹ thuật lập pháp. Hiện Bộ Giao thông vận tải và Bộ Công an đã thống nhất các điều khoản của hai Dự án luật, mặc dù có một số điều khoản giao thoa giữa giao thông tĩnh và giao thông động. Tuy nhiên, với các quy định giao thoa này thì cũng có các biện pháp kỹ thuật để quy định, tránh sự chồng chéo.
Ông Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an.
Phát biểu tại phiên họp, ông Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, tổng kết tình hình giao thông 10 năm qua cho thấy, hàng trăm ngàn người chết vì tai nạn giao thông, chủ yếu là giao thông đường bộ. Bộ Công an nhận thấy cần có luật riêng về đảm bảo trật tự, an toàn giao thông để nâng cao hơn nữa trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức, cá nhân để nâng cao nhận thức thực hiện luật pháp một cách nghiêm minh và đồng bộ hơn. Bộ Công an được giao chủ trì soạn thảo Dự án Luật Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông sẽ tổng hợp thu ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hôi, sửa đổi, bổ sung, phân định rõ trách nhiệm của từng cơ quan quản lý nhà nước, đảm bảo tính thống nhất, tránh sự chồng chéo giữa hai Dự án luật.
Giải trình về các ý kiến thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu, đại diện Ban soạn thảo Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, dự thảo ban đầu được xây dựng dựa trên Luật Giao thông đường bộ 2008. Tuy nhiên, trong quá trình soạn thảo, lấy ý kiến của các bộ, ngành, các chuyên gia, thành viên Chính phủ… đã đi đến thống nhất và Chính phủ đã có Nghị quyết 123 trình Quốc hội hai Dự án luật là Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và Dự án Luật Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông. Trong quá trình soạn thảo đã tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành, dư luận xã hội, hiệp hội, tổ chức nhiều hội thảo lấy ý kiến nhân dân. Ban Soạn thảo cũng tiếp tục tiếp thu các ý kiến trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Quốc phòng và An ninh cũng như các ý kiến tại Phiên họp, sửa đổi đảm bảo sự thống nhất, tránh chồng chéo giữa hai Dự án luật.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quyết định việc tách Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thành hai luật.
Phát biểu kết luận phiên thảo luận về Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi), Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho biết các ý kiến thảo luận tại phiên họp cơ bản tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật Giao thông đường bộ năm 2008 như Tờ trình của Chính phủ. Hồ sơ Dự án luật được chuẩn bị công phu, cơ bản đáp ứng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, có tham khảo ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, báo cáo tổng kết.
Về phạm vi điều chỉnh, cơ bản Dự án luật đã phân tách đảm bảo mức độ riêng biệt so với Dự án Luật Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông, tuy nhiên, theo báo cáo thẩm tra và các ý kiến của thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần tiếp tục rà soát, tránh chồng chéo giữa hai luật. Các vấn đề liên quan giữa hai lĩnh vực cần có quy định đảm bảo tính liên thông, đồng bộ trong chính sách liên quan đến lĩnh vực giao thông nói chung. Hai Dự án Luật tuy điều chỉnh hai nội dung khác nhau nhưng đều phải nằm trong tổng thể xây dựng, phát triển và đảm bảo trật tự giao thông đường bộ. Nhiều quy định có mối quan hệ qua lại, tác động lẫn nhau, do đó vừa phải đảm bảo tính cụ thể nhưng cũng cần đảm bảo tính tương trợ, tương hỗ giữa các quy định.
Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đề nghị Ban Soạn thảo xem xét, cân nhắc kỹ vấn đề tách Luật Giao thông đường bộ thành hai luật, đảm bảo sự thống nhất, tổng thể trong hệ thống pháp luật. Liên quan đến vấn đề này, Ủy ban Thường vụ đề nghị Chính phủ cần báo cáo làm rõ thêm. Nếu tách Luật Giao thông đường bộ, thì các Luật khác như Luật Đường sắt, Luật Đường thủy nội địa, Luật Hàng không có tách vấn đề đảm bảo trật tự, an toàn giao thông thành một luật riêng?
Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ phát biểu kết luận Phiên họp.
Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) có 13 nội dung giao Chính phủ quy định, 15 nội dung giao Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải quy định, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ yêu cầu tiếp tục rà soát, luật hóa tối đa các quy định trong luật. Bên cạnh đó, cần rà soát tính thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành vì nhiều nội dung của Dự an liên quan đến luật khác như Luật Đất đai, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Ngân sách nhà nước…
Phó Chủ tịch Quốc hội Đố Bá Tỵ nhấn mạnh, tại phiên họp này, nhiều ý kiến của thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội băn khoăn về việc tách Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thành hai luật. Do vậy, sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về hai Dự án luật này sẽ quyết định có tách thành hai luật hay không? Nếu Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và Dự án Luật Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông được đưa vào chương trình thảo luận tại Kỳ họp thứ 10 tới thì hai Dự án luật này phải được xem xét và thông qua trong cùng thời điểm để đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất./.