Tiếp tục rà soát, sửa đổi, hoàn thiện Hồ sơ để trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIV
Thảo luận về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm hệ thống miễn dịch mắc phải ở người (gọi tắt là Luật Phòng, chống HIV/AIDS), đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao ban soạn thảo, cơ quan thẩm tra đã tích cực chuẩn bị chu đáo hồ sơ dự án luật. Tờ trình của Chính phủ đã nêu rõ ràng những kết quả đạt được trong công tác phòng chống HIV/AIDS. Về cơ bản, Hồ sơ dự án Luật đã đầy đủ thành phần theo quy định tại khoản 2, Điều 64 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đủ điều kiện trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội Khóa XIV.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, Luật Phòng chống HIV/AIDS là luật có sức sống tương đối ổn định và lâu dài, qua gần 14 năm mới phải đặt vấn đề sửa đổi, bổ sung. Đây cũng là một trong số ít các luật được ban hành để ngăn chặn một loại bệnh cụ thể góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng chống HIV/AIDS, hiện Việt Nam là 1 trong 4 quốc gia có chất lượng điều trị HIV/AIDS tốt nhất trên thế giới.
Tuy nhiên, vì luật được ban hành khá lâu, bối cảnh, thời điểm ban hành luật thay đổi nhiều trong khi đó có nhiều luật liên quan như Luật Tiếp cận thông tin, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Phòng chống các bệnh lây nhiễm, Luật Phòng chống ma túy… đã và đang được được sửa đổi nhiều. Do vậy, ban soạn thảo cần cập nhật, rà soát cho phù hợp với hệ thống pháp luật hiện nay.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cũng góp ý về quyền tiếp cận thông tin, trong đó đề nghị cần quy định rõ trong về hình thức thông báo và thời hạn thông báo, tránh quy định mang tính hình thức, làm căn cứ để xử lý hình sự người nhiễm HIV trong trường hợp họ cố tình lây nhiễm HIV cho người khác theo quy định tại Điều 148 của Bộ luật Hình sự.
Góp ý vào các nội dung dự án Luật, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị ban soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần tiếp tục phối hợp để chỉnh lý, điều chỉnh một số quy định trong dự án luật, việc đánh giá tác động tại một số quy định chưa cụ thể, đầy đủ, chưa đảm bảo tính đồng bộ giữa luật này với Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ Luật hình sự và Luật Phòng chống ma túy. Bên cạnh đó, một số quy định về bình đẳng giới vẫn chưa đảm bảo tính khả thi do thiếu các số liệu cụ thể để chứng minh.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho ý kiến tại phiên họp
Để đảm bảo quyền con người và thực hiện các công ước quốc tế về quyền con người, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng đề nghị Ban soạn thảo cần nghiên cứu kỹ các quy định liên quan đến tiếp cận thông tin người nhiễm HIV, quy định tại Điều 30 của dự án Luật.
Một số ý kiến tại phiên họp cũng cho rằng, đây là bộ luật mang tính chuyên sâu, chuyên ngành, nhưng trong hồ sơ trình dự án luật vẫn chưa cập nhật đầy đủ các số liệu liên quan và đề nghị ban soạn thảo lưu ý bổ sung, ghi rõ nguồn số liệu để tăng độ tin cậy, chính xác.
Cân nhắc tính khả thi của dự án Luật Phòng, chống HIV/AIDS để đến năm 2030, Việt Nam cơ bản chấm dứt dịch bệnh AIDS
Tờ trình của Chính phủ đã khẳng định, việc sửa đổi, bổ sung một số điều dự án Luật Phòng, chống HIV/AIDS nhằm khắc phục những bất cập, tồn tại hiện hành, cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Đảng và nhà nước. Trong đó, Nghị quyết 20/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đã nêu mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam cơ bản chấm dứt dịch bệnh AIDS.
Tuy nhiên, một số quy định về nguồn lực thực hiện chính sách trong dự thảo Luật chưa rõ ràng, không đảm bảo tính khả thi của chính sách. Đó là các quy định về trách nhiệm thông tin, giáo dục, truyền thông về phòng, chống HIV/AIDS (Điều 12), thực hiện biện pháp can thiệp giảm hại (Điều 21), về điều trị dự phòng phơi nhiễm với HIV (Điều 36), tiếp cận thuốc kháng HIV (Điều 39). Trong khi đó, trách nhiệm của Bộ, ngành và ngân sách đảm bảo nguồn lực thực hiện chính sách vẫn chưa thực sự rõ ràng.
Cho ý kiến về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh, muốn thực hiện mục tiêu nêu trên thì bên cạnh tập trung thông tin, tuyên truyền, đẩy mạnh hoạt động khám, chữa bệnh thì cũng cần coi trọng đầu tư nguồn lực cho công tác này. Thời gian đầu, khi dịch bệnh mới xuất hiện ở Việt Nam, công tác phòng chống HIV/AIDS được thực hiện rất hiệu quả, nhưng gần đây khi các dịch bệnh nguy hiểm, mới nổi xuất hiện diễn biến phức tạp thì công tác phòng chống HIV/AIDS bị nởi nỏng. Do vậy, nếu không thực hiện đồng bộ các giải pháp thì mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam không còn người nhiễm HIV/AIDS khó khả thi.
Đồng tình với quan điểm này, theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng, để đạt được mục tiêu không còn người bệnh AIDS trong cộng đồng vào 2030 thì có đóng góp rất lớn của khoa học công nghệ. Tuy nhiên, trong Tờ trình của Chính phủ của đề cập đến vai trò của khoa học công nghệ trong hoạt động này.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng phát biểu kết luận phiên họp
Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đánh giá cao công tác chuẩn bị, sự phối hợp với cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo. Hồ sơ dự án Luật đã thực hiện đúng quy trình, đánh giá đầy đủ tác động đến các chính sách, xã hội, giới, đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, đủ điều kiện để trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp tới.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị Ban soạn thảo quan tâm tiếp thu nghiêm túc các ý kiến của cơ quan chủ trì thẩm tra, các ý kiến góp ý tại phiên họp, tiếp tục rà soát, đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật hiện hành như: Luật Khám chữa bệnh, Luật Bảo hiểm y tế, Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, Luật Phòng chống ma túy, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ Luật tố tụng hình sự, Bộ Luật hình sự và các chính sách liên quan khác. Rà soát tính khả thi của các luật trong thực tiễn, đảm bảo bình đẳng giới, đảm bảo bí mật thông tin cá nhân - đây là vấn đề rất quan trọng nhằm đảm bảo quyền con người.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cũng lưu ý trong báo cáo thẩm tra và tờ trình ngoài huy động nguồn lực nhà nước thì cũng cần nhấn mạnh hơn nữa đến việc huy động nguồn lực cộng đồng, toàn xã hội trong công tác phòng chống HIV/AIDS.
Ngoài ra, Ban soạn thảo quan tâm tiếp thu thêm các ý kiến của các chuyên gia luật, đúng kỹ thuật văn bản, yêu cầu về trích dẫn các văn bản, đảm bảo sự thống nhất trong hệ thống pháp luật hiện hành./.