Thừa ủy của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ báo cáo việc thực hiện, triển khai Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cho biết, để triển khai thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông theo quy định tại Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 ngày 21/11/2017 của Quốc hội điều chỉnh lộ trình thực hiện chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới theo Nghị quyết 88 (Nghị quyết 51), Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông và các đề án có liên quan bảo đảm chuẩn bị đồng bộ các điều kiện về đội ngũ nhà giáo và cơ sở vật chất thực hiện đổi mới.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành kế hoạch thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa (SGK) giáo dục phổ thông, giao những nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị, địa phương để triển khai. Hằng năm, căn cứ vào lộ trình, kế hoạch xây dựng chương trình, SGK mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành 15 Thông tư quy định, hướng dẫn và tổ chức thực hiện việc ban hành chương trình, tổ chức thẩm định SGK, lựa chọn SGK, tiêu chuẩn, chức danh nhà giáo, bồi dưỡng giáo viên và quy định về cơ sở vật chất, thiết bị trường học phục vụ đổi mới chương trình, SGK. Các chương trình, đề án đang được tổ chức triển khai theo lộ trình.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe báo cáo việc thực hiện, triển khai Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông
Việc thực hiện nhiệm vụ tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa của Bộ Giáo dục và Đào tạo được giao trong Nghị quyết số 88/2014/QH13, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cho biết về việc biên soạn một bộ SGK sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch biên soạn một bộ SGK (do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức thực hiện) gồm 137 đầu SGK đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Ngay sau khi ban hành Chương trình giáo dục phổ thông mới (26/12/2018), Bộ đã tổ chức đấu thầu tuyển chọn tác giả nhưng vì nhiều nguyên nhân khác nhau nên không tuyển chọn được đủ số lượng tác giả. Ngày 26/02/2020, Bộ đã tiếp tục tổ chức đấu thầu (lần 2) để tuyển chọn tác giả SGK với số ứng viên nộp hồ sơ đăng ký tham gia đã đáp ứng yêu cầu về số lượng chủ biên, tác giả, biên tập viên cần tuyển chọn để tổ chức biên soạn SGK lớp 1, lớp 2 và lớp 6. Tuy nhiên, khi Bộ tổ chức thương thảo để ký hợp đồng, các tác giả đã đưa ra nhiều yêu cầu về nhuận bút lâu dài sau khi biên soạn mà theo quy định thì Bộ không đáp ứng được. Vì vậy, các ứng viên không thể ký hợp đồng với Bộ Giáo dục và Đào tạo để biên soạn từ đầu một bộ đầy đủ SGK từ lớp 1 đến lớp 12.
Hiện nay, các Nhà xuất bản đang tiếp tục hoàn thiện bản mẫu SGK lớp 2 và lớp 6 để thẩm định trong năm 2020; tiếp tục biên soạn SGK các lớp còn lại để thẩm định trong các năm tiếp theo đáp ứng lộ trình thực hiện chương trình, SGK mới.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ nêu rõ, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo không trực tiếp tổ chức biên soạn một bộ SGK cũng sẽ thuận lợi hơn cho việc phát triển xã hội hóa biên soạn SGK, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các Nhà xuất bản.
Căn cứ vào tình hình đã nêu, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép tiếp tục thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK và trường hợp đã có ít nhất 01 bộ sách bảo đảm chất lượng được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt thì Bộ Giáo dục và Đào tạo không tổ chức biên soạn một bộ sách (sử dụng ngân sách nhà nước) nữa.
Còn khó khăn trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 88
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào Phùng Xuân Nhạ chia sẻ, đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông là một vấn đề lớn. Đây là lần đầu tiên, chương trình giáo dục phổ thông được xây dựng một cách tổng thể, toàn diện, đồng bộ tất cả các môn học, hoạt động giáo dục ở các cấp học, lớp học theo tiếp cận phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Nội dung giáo dục của địa phương được đưa vào chương trình với thời lượng 35 tiết/năm ở cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông với quy định UBND cấp tỉnh tổ chức biên soạn, thẩm định là một khó khăn, thách thức đối với các địa phương. Việc biên soạn SGK theo chương trình mới lần đầu tiên được áp dụng nên gặp nhiều khó khăn từ khâu thiết kế đến khâu tổ chức thực hiện. Lần đầu tiên thực hiện một chương trình, nhiều SGK nên việc lựa chọn, sử dụng SGK ở các địa phương rất đa dạng, khó khăn trong việc in ấn, phát hành.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ trình bày báo cáo
Việc chuẩn bị về đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và cơ sở vật chất cũng còn nhiều khó khăn. Chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục không đồng đều, đặc biệt là ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; còn khoảng cách lớn so với các vùng thuận lợi. Số lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục còn thừa thiếu cục bộ; đồng thời còn thiếu so với quy định, đặc biệt là cấp tiểu học. Đội ngũ giáo viên còn chưa đồng bộ về cơ cấu, nhất là đối với cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông, nhất là khi triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông có một số môn học mới.
Số lượng các trường phổ thông rất lớn, trải rộng khắp cả nước, ngân sách nhà nước đầu tư chung cho giáo dục đào tạo còn hạn chế nên điều kiện bảo đảm về cơ sở vật chất tại các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông vẫn còn nhiều khó khăn. Đây là khó khăn rất lớn trong việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới của các địa phương.
Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo và các bộ ngành, địa phương có các giải pháp cụ thể từng bước khắc phục những khó khăn nói trên để thực hiện thành công Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Sau khi nghe báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe báo cáo thẩm tra sơ bộ đề xuất của Chính phủ về việc tiếp tục thực hiện xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa, không sử dụng ngân sách nhà nước trong triển khai, thực hiện Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông./.