Toàn cảnh Phiên họp
Báo cáo tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga - Phó Trưởng Đoàn thường trực Đoàn giám sát, cho biết: Thực hiện Nghị quyết số 81/2019/QH14 ngày 14/6/2019 của Quốc hội về việc thành lập Đoàn giám sát của Quốc hội và Kế hoạch giám sát “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em” từ ngày 01/01/2015 đến ngày 30/6/2019, Đoàn giám sát đã yêu cầu Chính phủ, 14 bộ, ngành và các địa phương báo cáo về tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em; tổ chức 03 Đoàn công tác trực tiếp giám sát tại 17 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; tổ chức làm việc với Chính phủ, các bộ, ngành, các cơ quan trung ương; tổ chức các hội thảo chuyên sâu; điều tra xã hội học; tổ chức khảo sát trực tiếp một số trường học, cơ sở trợ giúp xã hội và Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em; nghiên cứu một số vụ án cụ thể và triển khai nhiều hoạt động khác thuộc phạm vi giám sát.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu rõ, đối với tình hình chung về xâm hại trẻ em, qua giám sát cho thấy, còn nhiều trường hợp trẻ em bị xâm hại nhưng chưa được phát hiện kịp thời, đầy đủ để xử lý, nhất là các hành vi bạo lực gây tổn hại về thể chất và tinh thần cho trẻ em; đồng thời công tác theo dõi, thống kê tình hình trẻ em bị xâm hại chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến, số vụ xâm hại trẻ em được phát hiện và xử lý nêu trong các báo cáo chưa phản ánh đầy đủ tình hình thực tế.
Qua khảo sát tại địa phương cho thấy, hầu hết trẻ em phải tham gia lao động sớm đều có hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn; mục đích tham gia lao động để kiếm thêm thu nhập phụ giúp gia đình, được gia đình đồng thuận; chính quyền địa phương gặp khó khăn trong việc đưa các em trở về nhà; việc xử lý hành vi môi giới, sử dụng, bắt trẻ em lao động trái quy định của pháp luật chưa nghiêm; do đó, tình trạng này chưa được ngăn chặn hiệu quả. Đối với các trường hợp tảo hôn chủ yếu ở một số vùng dân tộc thiểu số nơi nhiều người dân vẫn còn tập tục lạc hậu, nhận thức pháp luật còn hạn chế, cần phải có lộ trình và nhiều giải pháp đồng bộ để khắc phục.
%20ok.jpg)
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga làm rõ một số nội dung
Về công tác ban hành chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em, Đoàn giám sát nhận thấy, thời gian qua, công tác xây dựng, ban hành chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em được quan tâm và đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận. Quốc hội đã thông qua Luật Trẻ em và 18 luật, bộ luật liên quan đến trẻ em; Chính phủ sửa đổi và ban hành mới 12 Nghị định, Thủ tướng ban hành 03 chỉ thị và 15 quyết định; Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các bộ đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn thi hành Luật, tạo cơ sở pháp lý cho việc bảo vệ trẻ em nói chung và phòng, chống xâm hại trẻ em nói riêng. Các địa phương cũng quan tâm hơn đến công tác này; một số địa phương có nghị quyết của Hội đồng nhân dân, quyết định của Ủy ban nhân dân về công tác bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em. Tuy nhiên, còn có những quy định của Luật Trẻ em và các luật có liên quan đến bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em chậm được hướng dẫn. Một số chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong các Nghị định về lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống bạo lực gia đình; bảo vệ, chăm sóc trẻ em không còn phù hợp với thực tiễn, mức xử phạt còn nhẹ, không bảo đảm tính răn đe, phòng ngừa chung, nhưng chậm được sửa đổi, bổ sung. Quy định về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng chưa đầy đủ, chưa đáp ứng yêu cầu. Tại nhiều địa phương chậm ban hành chính sách, pháp luật phù hợp với đặc điểm, tình hình địa phương để bảo đảm thực hiện quyền trẻ em.
Về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em, Đoàn giám sát đã chỉ ra được kết quả đạt được và những tồn tại hạn chế trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, kiến thức, kỹ năng phòng, chống xâm hại trẻ em; Công tác xây dựng môi trường sống an toàn, lành mạnh nhằm phòng, chống xâm hại trẻ em; Công tác hỗ trợ, can thiệp khi trẻ em có nguy cơ bị xâm hại hoặc bị xâm hại; Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát; Công tác khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án xâm hại trẻ em; Công tác tổ chức, cán bộ, bảo đảm kinh phí phòng, chống xâm hại trẻ em. Bài học kinh nghiệm.
Đoàn giám sát cũng xác định rõ trách nhiệm của những tồn tại, hạn chế trong công tác phòng, chống xâm hại trẻ em, đó là: Một số bộ, ngành chưa thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ được quy định trong Luật Trẻ em, dẫn đến hiệu lực, hiệu quả công tác phòng, chống xâm hại trẻ em thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ, ngành chưa cao. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chưa tham mưu đầy đủ cho Chính phủ để có biện pháp kịp thời, quyết liệt chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế của các bộ, các địa phương trong công tác phòng, chống xâm hại trẻ em. Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp phụ nữ được Luật Trẻ em giao nhiều trách nhiệm trong công tác phòng, chống xâm hại trẻ em, nhưng tại một số địa phương các tổ chức này chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm Luật giao. Cấp ủy Đảng, chính quyền, cơ quan chuyên môn ở nhiều địa phương chưa quan tâm đúng mức và chưa quyết liệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo phòng, chống xâm hại trẻ em.
Thảo luận tại Phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ đánh giá cao sự cố gắng của Đoàn giám sát trong giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em”; Các thông tin cung cấp trong báo cáo tương đối đầy đặn; Hồ sơ báo cáo kết quả giám sát tương đối đầy đủ.
Cho ý kiến tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng công tác bảo vệ trẻ em cần được chú trọng hơn nữa, nhiều vấn đề về quyền và nghĩa vụ của trẻ em vẫn còn chưa được đảm bảo; tiếp tục khẳng định vai trò của chính quyền, xã hội và gia đình đối với trẻ em.
Phát biểu tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho rằng báo cáo cần nêu thêm về những thành quả mà chúng ta đã làm được về công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em, thậm chí có thể so sánh với một số nước tương đương với mức thu nhập với nước ta, họ thực hiện công tác này ra sao. Trên cơ sở so sánh, phân tích được những kết quả đạt được và tồn tại hạn chế, chúng ta sẽ rút ra được những giải pháp hiệu quả để khắc phục trong thời gian tới.
Cho ý kiến tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đánh giá đây là một chuyên đề giám sát tương đối khó, nội dung giám sát đặc thù; có được kết quả như trong báo cáo đã thể hiện sự nỗ lực của Đoàn giám sát và các Bộ, ngành, địa phương. Báo cáo đã cung cấp tương đối đầy đủ, chi tiết các thông tin; đưa ra những giải pháp cụ thể, hữu hiệu, phù hợp với thực tế. Tuy nhiên đề nghị làm rõ thêm những hình thức xâm hại trẻ em khác, cưỡng bức lao động, trẻ em bị bỏ rơi…Đồng thời, cần đánh giá thêm về công tác thanh tra, kiểm tra của các cơ quan chức năng, nhất là chính quyền địa phương về công tác phòng, chống xâm hại trẻ em.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc phát biểu tại phiên họp
Phát biểu tại Phiên họp, Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, kiến thức, kỹ năng phòng, chống xâm hại trẻ em có vai trò quan trọng, tuy nhiên qua báo cáo kết quả giám sát có thể thấy hình thức tuyên truyền chưa có nhiều đổi mới. Đồng thời với sự phát triển hiện nay, mạng xã hội đang dần trở nên phổ biến, trẻ em cũng tham gia mạng xã hội nhiều, tuy nhiên cần đánh giá rõ tác động hai chiều, có mặt tích cực nhưng cũng có mặt tiêu cực để có những hướng dẫn phù hợp cho trẻ em.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu kết luận nội dung làm việc
Kết luận nội dung làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành các nội dung báo cáo của Đoàn giám sát; đánh giá Hồ sơ của Đoàn giám sát đã đủ điều kiện để trình ra Quốc hội; đề nghị Đoàn giám sát tiếp thu đầy đủ các ý kiến góp ý của thành viên Ủy ban thường vụ Quốc hội tại Phiên họp này, tiếp tục hoàn thiện nội dung báo cáo kết quả giám sát để trình xin ý kiến Quốc hội tại Kỳ họp tới đây./.