Trước đó Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe trình bày Tờ trình về dự án Luật này. Theo đó, dự án luật Luật này sửa đổi 66 điều; bãi bỏ 02 điều; bổ sung 01 chương và 08 điều. Các nội dung sửa đổi, bổ sung chính về đăng ký doanh nghiệp, quản trị công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần, doanh nghiệp nhà nước và các quy định về doanh nghiệp có phần vốn nhà nước, bổ sung Chương VIIa về hộ kinh doanh.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi)
Trình bày tóm tắt báo cáo thẩm tra về dự án Luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Doanh nghiệp nhằm thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, bảo đảm tính thống nhất trong nội tại của Luật và tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong quá trình thực thi pháp luật. Ủy ban Kinh tế nhận thấy, hồ sơ dự án Luật đã được Cơ quan soạn thảo chuẩn bị đầy đủ, đáp ứng yêu cầu theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến.
Cần luật hóa quy định về hộ kinh doanh nhưng cần cân nhắc khi quy định trong Luật Doanh nghiệp
Về việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật Doanh nghiệp đối với hộ kinh doanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thành cho biết, Ủy ban Kinh tế nhận thấy việc hoàn thiện khung khổ pháp lý đối với hộ kinh doanh là cần thiết, đây là đối tượng cần có sự quản lý của nhà nước, cần có địa vị pháp lý để được tiếp cận chính sách của nhà nước để phát triển hoạt động sản xuất, kinh doanh đảm bảo sự bình đẳng giữa các chủ thể kinh doanh, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng việc đưa hộ kinh doanh vào dự thảo Luật này là không phù hợp vì Luật Doanh nghiệp quy định về việc thành lập, tổ chức quản lý, tổ chức lại, giải thể và hoạt động có liên quan của doanh nghiệp; quy định về nhóm công ty. Nếu điều chỉnh phạm vi, đưa đối tượng này vào dự thảo Luật thì tên gọi của luật nên là Luật Doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Có ý kiến đề nghị nghiên cứu xây dựng một luật riêng về hộ kinh doanh, vì hộ kinh doanh không phải là một loại hình doanh nghiệp.
Liên quan đến các nội dung cụ thể về hộ kinh doanh được quy định trong dự thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định cụ thể hơn về khái niệm, loại hình, đối tượng được thành lập, nghĩa vụ đăng ký, chủ hộ và các thành viên, quyền và nghĩa vụ (thuế, lao động, bảo hiểm xã hội, môi trường...) của hộ kinh doanh; quy định về tạm ngừng, chấm dứt hoạt động và thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh; quy định về quản trị, kế toán, theo hướng đơn giản, thuận lợi về thủ tục hành chính nhằm bảo đảm vừa khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh của hộ kinh doanh vừa tạo sự công bằng, bình đẳng, minh bạch với doanh nghiệp.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày tóm tắt báo cáo thẩm tra
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng lưu ý, để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, bảo đảm quản lý việc thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về thuế, bảo hiểm... của hộ kinh doanh, đề nghị rà soát, bổ sung quy định chặt chẽ nghĩa vụ của hộ kinh doanh; rà soát phù hợp với quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc hỗ trợ chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. Đề nghị nghiên cứu, bổ sung luật hóa những quy định việc hộ kinh doanh tham gia các quan hệ dân sự tại Nghị định số 78/2015/NĐ-CP của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đã được thực hiện ổn định trong thực tiễn vào dự thảo Luật để bảo đảm tính ổn định, tính kế thừa của hệ thống pháp luật.
Đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ tác động của việc thay đổi khái niệm doanh nghiệp nhà nước
Dự thảo Luật đã sửa đổi quy định về doanh nghiệp nhà nước theo hướng, doanh nghiệp có cổ phần, vốn góp chi phối của Nhà nước được cụ thể hóa bằng tiêu chí Nhà nước “sở hữu trên 50% vốn điều lệ, tổng số cổ phần có quyền biểu quyết” của doanh nghiệp đó. Theo đó, khái niệm Doanh nghiệp Nhà nước được sửa đổi để bao gồm cả 2 loại doanh nghiệp: (i) doanh nghiệp mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ và (ii) doanh nghiệp mà Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.
Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Kinh tế cho rằng, quy định về tỷ lệ sở hữu vốn góp hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết của Nhà nước tại dự thảo Luật chưa bảo đảm sự chi phối của Nhà nước đối với các quyết định quan trọng, chi phối hoạt động của doanh nghiệp, bao gồm việc thông qua nghị quyết của Hội đồng thành viên trong công ty trách nhiệm hữu hạn và nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông trong công ty cổ phần.
Do vậy, Ủy ban Kinh tế đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu, xác định tỷ lệ nắm giữ vốn góp hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết của Nhà nước phù hợp, bảo đảm được sự chi phối của Nhà nước trong việc quyết định các vấn đề quan trọng của doanh nghiệp, đồng thời hài hòa với quyền, lợi ích hợp pháp của các thành viên góp vốn, cổ đông khác nhằm tạo thuận lợi trong việc thực hiện mục tiêu cổ phần hóa và thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.
Một số ý kiến đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ tác động của việc thay đổi khái niệm Doanh nghiệp Nhà nước tới việc tổ chức quản trị, hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp có liên quan; không ảnh hưởng tới tiến trình thoái vốn, cổ phần hóa Doanh nghiệp Nhà nước. Đồng thời, rà soát, sửa đổi các quy định về DNNN, bảo đảm tính tự chủ, công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, giám sát, kiểm tra, kiểm soát đối với hoạt động của DNNN, không để xảy ra thất thoát, lãng phí vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp. Có ý kiến đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định chuyển tiếp trong dự thảo luật để bảo đảm không ảnh hưởng đến hệ thống pháp luật có liên quan như Luật Kiểm toán nhà nước, Bộ luật Dân sự, Luật Quản lý thuế, Luật Chứng khoán...
Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển điều hành nội dung thảo luận
Ngoài ra, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu, xem xét quy định yêu cầu tỷ lệ sở hữu tổng số cổ phần phổ thông của cổ đông hoặc nhóm cổ đông ở mức tỷ lệ cao hơn tránh ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của doanh nghiệp. Bên cạnh việc bảo đảm tính liên thông về vấn đề phát hành trái phiếu với Luật Chứng khoán (sửa đổi), đề nghị rà soát bảo đảm tính thống nhất với dự thảo Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp dự án./.