CƠ CHẾ ĐẶC THÙ PHÁT TRIỂN TP.HỒ CHÍ MINH: CẦN CÓ NHỮNG CHÍNH SÁCH ĐỦ CHÍN, THỰC SỰ ĐỘT PHÁ, KHẢ THI

16/05/2023

Để chuẩn bị cho nội dung cho Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, sáng 16/5, Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội tổ chức phiên họp thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh.

ỦY BAN TÀI CHÍNH – NGÂN SÁCH CHO Ý KIẾN VỀ VIỆC TIẾP THU, GIẢI TRÌNH, CHỈNH LÝ DỰ THẢO LUẬT ĐẤU THẦU (SỬA ĐỔI)

ỦY BAN TÀI CHÍNH – NGÂN SÁCH CHO Ý KIẾN VỀ VIỆC TIẾP THU, GIẢI TRÌNH, CHỈNH LÝ DỰ ÁN LUẬT GIÁ (SỬA ĐỔI)

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Vũ Thị Lưu Mai chủ trì điều hành phiên họp. Dự phiên họp có các Phó Chủ nhiệm và các thành viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội; đại diện lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính; đại diện Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và Đoàn đại biểu Quốc hội Tp.Hồ Chí Minh.

Ủy ban Tài chính – Ngân sách thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh

Đề xuất nhiều chính sách mới tạo điều kiện phát triển cho Tp.Hồ Chí Minh

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Thành Trung nêu rõ với mục tiêu xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm tạo cơ sở pháp lý hữu hiệu để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn, nút thắt về phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố, góp phần xây dựng và phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 như mục tiêu đã đặt ra tại Nghị quyết số 24-NQ/TW, Nghị quyết số 31-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội.

Nghị quyết quy định thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Tp.Hồ Chí Minh về quản lý đầu tư; tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý đô thị và tài nguyên môi trường; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Thành phố; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy của chính quyền Thành phố và thành phố Thủ Đức.

Dự thảo Nghị quyết quy định Hội đồng nhân dân Thành phố được phân bổ nguồn tăng thu ngân sách địa phương cho các chương trình, dự án, nhiệm vụ mới sau khi bố trí đủ vốn ngân sách địa phương cho các chương trình, dự án, nhiệm vụ trong tổng số vốn đầu tư công trung hạn ngân sách địa phương; bố trí vốn đầu tư công để hỗ trợ giảm nghèo, giải quyết việc làm…

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Thành Trung trình bày Tờ trình của Chính phủ

Dự thảo Nghị quyết quy định thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD); quy định mở rộng lĩnh vực được áp dụng đầu tư theo phương thức đối tác công tư đối với các dự án đầu tư trong lĩnh vực thể thao, công nghiệp văn hóa, bảo tàng, di tích và di sản văn hóa; quy định Thành phố được áp dụng hợp đồng BOT đối với dự án đầu tư xây dựng nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa công trình đường bộ hiện hữu.

Thành phố được thực hiện dự án đầu tư theo Hợp đồng BT; quyết định sử dụng vốn ngân sách Thành phố và bố trí vốn chuẩn bị đầu tư, dự toán ngân sách hàng năm để thanh toán cho nhà đầu tư căn cứ giá trị, tiến độ quy định trong Hợp đồng BT.

Dự thảo Nghị quyết quy định ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược; các điều kiện mà nhà đầu tư chiến lược cần đáp ứng; trình tự thủ tục đăng ký thực hiện dự án và lựa chọn nhà đầu tư chiến lược; các ưu đãi nhà đầu tư chiến lược được hưởng.

Dự thảo Nghị quyết quy định về chuyển chức năng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm; quy định Hội đồng nhân dân Thành phố quyết định cơ cấu số lượng cán bộ, công chức tại các phường, xã, thị trấn; quyết định số lượng, chức danh, chế độ chính sách của người hoạt động không chuyên trách tại các phường, xã, thị trấn; quyết định bố trí ngân sách Thành phố để chi thu nhập bình quân tăng thêm với mức không quá 1,8 lần mức lương ngạch bậc, chức vụ.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu đều bày tỏ ủng hộ và cho rằng việc có chính sách vượt trội là cần thiết không chỉ đối với Thành phố mà cả Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả đất nước.

Cần những chính sách thực sự đột phá

Các đại biểu cũng cho rằng phạm vi chính sách được đề xuất là khá rộng, trên nhiều lĩnh vực; một số chính sách mới, tác động trực tiếp đến ngân sách, đến đời sống, xã hội và chứa dựng nhiều quy định khác với pháp luật hiện hành. Vì vậy, để có căn cứ vững chắc cho việc quyết định, đề nghị có báo cáo đánh giá tác động cần cụ thể cả về mặt tích cực và cả những khó khăn, thách thức, những tác động không thuận khi triển khai; cần chi tiết hơn về kết quả đầu ra; nhất là các chính sách tác động đến thu chi ngân sách; đến nguồn lực thực hiện.

Các đại biểu cũng nhấn mạnh rằng các chính sách mới cần “mang tính đột phá”, “vượt trội" theo đúng tinh thần Nghị quyết 24-NQ/TW, Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội, song cũng cần khả thi, có trọng tâm, không dàn trải; tránh lợi dụng chính sách gây thất thoát, lãng phí.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách Lê Thanh Vân

Theo Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách Lê Thanh Vân, dự thảo Nghị quyết lần này đã hướng đến nhiều nhóm chính sách đột phá trong các lĩnh vực đầu tư, tài chính ngân sách, quy hoạch và nhân sự nhưng chưa thực sự toàn diện. Đại biểu đề nghị cần phải phân loại các nhóm chính sách trong đó tập trung vào những chính sách thực sự đột phá, những nội dung chưa có trong luật. Đại biểu Lê Thanh Vân dẫn chứng đối với thí điểm thực hiện mô hình TOD, cần trao thẩm quyền lớn hơn cho Thành phố, tạo điều kiện cho Thành phố đi tiên phong thực hiện phát huy vai trò của giao thông đi trước dẫn đắt phát triển để trở thành mô hình mẫu cho cả nước.

Bên cạnh đó, đại biểu Lê Thanh Vân cũng cho rằng các chính sách về tổ chức bộ máy nhân sự chưa cởi trói được cho Thành phố. Đại biểu cho rằng điều đột phá là cho Thành phố tự tổ chức bộ máy chuyên môn phục vụ chính quyền địa phương, nhất là bộ máy quản lý liên quan đến các ngành kinh tế tạo điều kiện cho Thành phố có thẩm quyền chủ động tổ chức bộ máy bên trong, điều chỉnh chức năng nhiệm vụ một cách phù hợp.

Tăng cường phân cấp, phân quyền, phát huy vai trò của Thường trực Hội đồng nhân dân

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai cho rằng, cần phân cấp mạnh mẽ hơn nữa cho Thành phố, tăng quyền quyết định cho Thành phố với giới hạn tối đa trên địa bàn; tăng cường hơn nữa vai trò của Thường trực Hội đồng nhân dân. Theo đại biểu Phạm Thị Thanh Mai, dự thảo Nghị quyết cần bổ sung thêm thẩm quyền của Thường trực Hội đồng nhân dân để giải quyết kịp thời những vấn đề phát sinh của Thành phố, chắt lọc nội dung để giao thẩm quyền cho Thường trực Hội đồng nhân dân Thành phố quyết định.

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai

Cùng quan điểm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đỗ Thị Lan cho biết, qua giám sát việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia cho thấy có đến 14 cơ chế quản lý thực hiện cần Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định nhưng thực tế việc xem xét các nội dung thông qua Hội đồng nhân dân mất nhiều thời gian. Từ hạn chế trên, đại biểu đề nghị cần nghiên cứu các nội dung để có giao cho Thường trực Hội đồng nhân dân xem xét quyết định định sẽ đẩy nhanh tiến độ triển khai, nhanh và kịp thời hơn.

Ngoài ra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đỗ Thị Lan cũng đánh giá cao việc Thành phố quan tâm đưa ra nhiều chính sách liên quan đến vấn đề xã hội, chăm lo đời sống Nhân dân.

Trong khi đó, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Khánh Hòa Lê Hữu Trí cho rằng những nội dung chính sách đề xuất chưa đạt mục tiêu đề ra, nhất là những chính sách áp dụng tương tự như các địa phương khác sẽ không thực sự tạo ra được sự khác biệt mà chủ yếu giải quyết một số ách tắc của Thành phố.

Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Khánh Hòa Lê Hữu Trí

Đại biểu Lê Hữu Trí cho rằng các chính sách được đề xuất chưa thực sự bám sát để thực hiện các mục tiêu mà Nghị quyết 31-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 81/2023/QH15 đề ra như phát triển Thành phố trở thành đầu tàu về kinh tế số, xã hội số; đủ sức cạnh tranh, hội nhập khu vực và quốc tế…Đại biểu bày tỏ băn khoăn nếu như vậy hiệu quả thực hiện nghị quyết mới này sẽ không có gì khác biết so với việc thực hiện Nghị quyết 54/2017/QH14.

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân – Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh đề nghị rút kinh nghiệm từ việc triển khai thực hiện Nghị quyết 54/2017/QH14, việc chậm ban hành các văn bản hướng dẫn làm ảnh hưởng đến tiến độ, hiệu quả của việc thực hiện các chính sách. Do đó, lần này nghị quyết cần quy định rõ giới hạn thời gian hoàn thành việc ban hành đồng bộ các văn bản hướng dẫn tổ chức triển khai thực hiện nghị quyết; đồng thời cần có yêu cầu về việc định kỳ báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện hàng năm và việc sơ kết triển khai.

Trước ý kiến của nhiều đại biểu đặt vấn đề về tính đột phá trong các chính sách, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Tp.Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường cho biết các chính sách được đề xuất lần này có hàm lượng lớn, phủ kín các nhóm lĩnh vực trong đó có các chính sách để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khơi thông nguồn lực cho sự phát triển của Thành phố liên quan đến vấn đề tài chính, ngân sách, đất đai, môi trường đầu tư, quản lý đô thị, tổ chức bộ máy... Trong quá trình thiết kế chính sách, Thành phố cũng quan tâm chú trọng đến việc bảo đảm tính hiệu quả, khả thi. Các chính sách được đề xuất đều giúp Thành phố giải quyết những vấn đề còn tồn đọng, những vấn đề được người dân và doanh nghiệp mong đợi, kỳ vọng, đại diện Ủy ban nhân dân Tp.Hồ Chí Minh nêu rõ.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Tp.Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Vũ Thị Lưu Mai ghi nhận các ý kiến phát biểu tại phiên họp và cho thấy các ý kiến đều đánh giá cao sự chuẩn bị của Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Thành phố Hồ Chí Minh trong việc xây dựng đề xuất các chính sách, hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Vũ Thị Lưu Mai chia sẻ rằng qua mỗi quy định, mỗi nội dung trong dự thảo Nghị quyết đều có thể thấy được sự trăn trở và gửi gắm nhiều kì vọng của Thành phố.

Tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị quyết lần này với quyết tâm hoàn thiện bảo đảm chất lượng tốt nhất để có thể trình Quốc hội xem xét thông qua theo quy trình tại một kỳ họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Vũ Thị Lưu Mai cho biết cơ quan thẩm tra sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cơ quan trình và cơ quan hữu quan để hoàn thiện hồ sơ, tài liệu, dự thảo Nghị quyết.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Vũ Thị Lưu Mai kết luận nội dung thảo luận

Đồng thời lưu ý Chính phủ cần tiếp tục rà soát để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để quy định chặt chẽ, có những chính sách thực sự đột phá, bảo đảm tính hợp lý, khả thi, bảo đảm tính thống nhất với các văn bản trong hệ thống pháp luật theo hướng không cần quy định lại những nội dung đã có trong luật, đối chiếu với các nội dung có trong các dự án Luật đang được sửa đổi, bổ sung.

Một số hình ảnh tại phiên họp: