Ủy ban Pháp luật họp phiên toàn thể lần thứ 8
Nghị quyết số 1210 về phân loại đô thị sau khi được ban hành đã trở thành công cụ quản lý quan trọng để đánh giá chất lượng đô thị; phân loại đô thị đã trở thành một trong các cơ sở để lập, điều chỉnh và thực hiện quy hoạch xây dựng đô thị; quản lý, đầu tư phát triển đô thị; xây dựng điều chỉnh cơ chế chính sách quản lý, đầu tư phát triển đô thị, thành lập đơn vị hành chính đô thị.
Sau 05 năm thực hiện Nghị quyết số 1210, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định công nhận 05 đô thị loại I, 12 đô thị loại II; Bộ Xây dựng theo thẩm quyền đã ban hành quyết định công nhận đối với 20 đô thị loại III và 33 đô thị loại IV. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đã ban hành quyết định công nhận 197 đô thị loại V. Giai đoạn 2016 – 2021, Bộ Xây dựng cũng đã phối hợp Bộ Nội vụ, thẩm định trình Chính phủ để Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội quyết nghị thành lập 05 thành phố, 14 thị xã và 144 phường; phối hợp thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính đô thị và nông thôn. Tính đến tháng 6 năm 2022, cả nước có 883 đô thị, trong đó có 02 đô thị đặc biệt, 22 đô thị loại I, 33 đô thị loại II, 47 đô thị loại III, 93 đô thị loại IV và 686 đô thị loại V.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, một số quy định trong Nghị quyết số 1210 cũng đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập. Để khắc phục những hạn chế, bất cập, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và yêu cầu thể hóa các chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210 là thực sự cần thiết và cấp bách.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nêu rõ, Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210 sửa đổi, bổ sung 05/15 Điều của Nghị quyết số 1210 hiện hành.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trình bày Tờ trình về việc đề nghị ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 về phân loại đô thị (Nghị quyết 1210),
Một là, sửa đổi, bổ sung mục đích và nguyên tắc phân loại đô thị. Dự thảo sửa đổi, bổ sung quy định về mục đích phân loại đô thị; quy định bổ sung nguyên tắc về việc phân loại đô thị được thực hiện trên cơ sở đặc điểm vùng miền và yếu tố đặc thù; phạm vi đánh giá, phân loại đô thị được công nhận phải đúng với phạm vi dự kiến hình thành đơn vị hành chính đô thị.
Hai là, sửa đổi, bổ sung quy định về phân loại đô thị áp dụng vùng miền và đặc thù. Theo đó, quy định rõ mức áp dụng khác nhau về một số tiêu chí, tiêu chuẩn như quy mô dân số, mật độ dân số, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp và nhóm tiêu chuẩn về cơ cấu và mức độ phát triển kinh tế - xã hội, mức độ phát triển cơ sở hạ tầng đối với 06 vùng kinh tế - xã hội, đặc biệt đối với các vùng Trung du miền núi phía Bắc và vùng Tây Nguyên, vùng Duyên hải miền Trung, vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Áp dụng phân loại đô thị theo yếu tố đặc thù: quy định rõ mức áp dụng đối với các trường hợp đô thị, khu vực dự kiến hình thành đô thị: có đường biên giới quốc gia; ở hải đảo; thuộc địa bàn miền núi, vùng cao, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn hoặc chịu tác động từ biến đổi khí hậu, rủi ro thiên tai; có di sản văn hóa hoặc di sản thiên nhiên thế giới; được quy hoạch, đầu tư phát triển thành đô thị thông minh, sáng tạo, khoa học- công nghệ. Bổ sung quy định đối với các trường hợp việc phân loại đô thị thực hiện sau khi cơ quan có thẩm quyền quyết định thành lập đơn vị hành chính đô thị.
Các thành viên Ủy ban Pháp luật tại phiên họp
Ba là sửa đổi, bổ sung quy định về các tính điểm. Bổ sung quy định cụ thể cơ cấu tiêu chuẩn của 05 tiêu chí, điểm tối thiểu và tối đa của các tiêu chí; sửa đổi, bổ sung quy định cách tính điểm đối với các tiêu chuẩn, tiêu chí, các đánh giá áp dụng đối với các Thành phố trực thuộc Trung ương và các tiêu chuẩn có tính định tính.
Bốn là, sửa đổi, bổ sung quy định về hồ sơ, thủ tục lập, thẩm định, công nhận loại đô thị và rà soát, đánh giá phân loại đô thị. Xác định rõ trình tự, thủ tục về lập, thẩm định, công nhận và đánh giá phân loại đô thị; báo cáo phân loại đô thị, báo cáo đánh giá tiêu chuẩn trình độ cơ sở hạ tầng và kiến trúc, cảnh quan khu vực dự kiến thành lập quận, phường.
Năm là, bổ sung quy định về trách nhiệm quản lý, kiểm tra công tác phân loại đô thị và sau khi được công nhận loại đô thị. Bổ sung trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về việc lập hoặc điều chỉnh chương trình phát triển đô thị và tổ chức đầu tư hoàn thiện chất lượng đô thị trước năm 2025 đối với các đô thị từ loại III trở lên nhất là hạ tầng y tế, hạ tầng giáo dục và công trình văn hóa cấp đô thị .
Dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung Phụ lục các tiêu chuẩn của các tiêu chí phân loại đô thị. Sau khi sửa đổi, bổ sung, tổng số các tiêu chuẩn của 05 tiêu chí phân loại đô thị là 63 tiêu chuẩn (tăng 04 tiêu chuẩn so với hiện hành); bổ sung các tiêu chuẩn trình độ phát triển cơ sở hạ tầng khu vực dự kiến thành lập phường, quận.
Ủy viên chuyên trách Ủy ban Pháp luật Lê Thanh Hoàn trao đổi ý kiến ban đầu của Thường trực Ủy ban
Thảo luận tại phiên họp, đánh giá cao các cơ quan thuộc Chính phủ chuẩn bị một cách chu đáo hồ sơ các dự thảo Nghị quyết, các đại biểu đều tán thành với sự cần thiết phải sửa đổi Nghị quyết 1210 trong thời điểm hiện nay để thể chế hóa cac chủ trương quan điểm đường lối của Đảng liên quan đến quản lý chất lượng đô thị, phản ánh phù hợp hơn với thực tế phát triển đô thị trong cả nước. Đồng thời đáp ứng yêu cầu bảo đảm nhất quán thực hiện chủ trương sắp xếp các đơn vị hành chính thực hiện từ năm 2019 đến nay.
Các đại biểu nhất trí với việc chỉ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 1210 đồng thời đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan tiếp tục nghiên cứu để khi có đủ điều kiện báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi hoặc ban hành mới các văn bản liên quan.
Theo đó, cơ bản tán thành với các nội dung sửa đổi, bổ sung mục đích và nguyên tắc phân loại đô thị; sửa đổi, bổ sung quy định về phân loại đô thị áp dụng vùng miền và đặc thù; sửa đổi, bổ sung quy định về hồ sơ, thủ tục lập, thẩm định, công nhận loại đô thị; sửa đổi, bổ sung các Phụ lục các tiêu chuẩn của các tiêu chí phân loại đô thị kèm theo dự thảo Nghị quyết.
Ủy viên Ủy ban Pháp luật Phạm Văn Hòa nhấn mạnh việc sửa đổi các tiêu chuẩn cần đáp ứng mục tiêu tăng cường chất lượng đô thị, hướng tới phát triển đô thị Việt Nam bền vững một cách thực chất
Qua khảo sát lấy ý kiến, nhiều cơ quan, tổ chức và địa phương cho rằng một số tiêu chí, tiêu chuẩn phân loại đô thị quy định tại Nghị quyết số 1210 là khá cao đối với đô thị thuộc địa bàn có yếu tố đặc thù. Nếu vẫn giữ nguyên các tiêu chí, tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên, quy mô dân số như hiện hành mà không tính đến yếu tố đặc thù theo vùng miền thì khó có thể đạt mục tiêu đến năm 2025 số lượng đô thị toàn quốc khoảng 950 - 1.000 đô thị, đến năm 2030 đạt khoảng 1.000 - 1.200 đô thị theo Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 1210 nên tập trung sửa đổi các tiêu chuẩn, tiêu chí đối với đô thị có yếu tố đặc thù và cập nhật, chỉnh sửa một số chỉ tiêu cụ thể làm cơ sở xây dựng định hướng phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; nghiên cứu, cụ thể hóa các tiêu chí của một số loại hình đô thị mới xuất hiện và đang có xu hướng phát triển để bảo đảm thực hiện một số nội dung chỉ đạo khác trong các Nghị quyết của Trung ương và Bộ Chính trị.
Các đại biểu cũng đặc biệt nhấn mạnh việc sửa đổi các tiêu chuẩn cần hướng đến mục tiêu tăng cường chất lượng đô thị, hướng tới phát triển đô thị Việt Nam bền vững; cùng với đó là yêu cầu hoàn thiện cơ chế, chính sách, tiêu chuẩn, quy chuẩn riêng phù hợp với từng vùng, miền. Điều quan trọng của phát triển đô thị không phải là quy mô diện tích hay dân số mà là sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, thu nhập của người dân, chất lượng sống, cơ sở hạ tầng phải được nâng lên thực chất đô thị.
Cũng tại phiên họp, các thành viên của Ủy ban Pháp luật đã biểu quyết nhất trí về việc hồ sơ dự án Nghị quyết đã bảo đảm điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Thị Thủy kết luận nội dung thảo luận
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Thị Thủy ghi nhận tinh thần cầu thị của các Bộ chủ trì soạn thảo các dự án Nghị quyết với quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ được giao sửa đổi, bổ sung một cách kịp thời hoàn thiện các quy định pháp luật trong lĩnh vực này, bảo đảm thực hiện tốt hơn quản lý chất lượng đô thị. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị các cơ quan trên cơ sở ý kiến tại phiên họp, tiếp thu các nội dung đã rõ, có đủ căn cứ để hoàn thiện dự thảo và báo cáo thẩm tra, chuẩn bị nội dung giải trình một số vấn đề các đại biểu quan tâm để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Một số hình ảnh tại phiên họp:
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy điều hành phiên họp
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quàng Văn Hương phát biểu tại phiên họp
Ủy viên Ủy ban Pháp luật Trần Đình Gia - Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh
Ủy viên Ủy ban Pháp luật Bùi Xuân Thống - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai
Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Nguyễn Hải Nam
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị tiếp thu và báo cáo làm rõ một số nội dung các đại biểu quan tâm