Cùng dự có: Ủy viên Trung ương Đảng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Lê Minh Hưng; đại diện một số cơ quan của Quốc hội...
Thừa ủy quyền của Chính phủ trình bày Tờ trình số 196/TTr - CP, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh nêu rõ: Agribank là ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, có vị trí quan trọng trong việc đáp ứng vốn tín dụng phục vụ phát triển kinh tế quốc gia, đặc biệt là vai trò chủ đạo trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Agribank luôn chiếm thị phần lớn nhất hệ thống về dư nợ tín dụng đối với nền kinh tế (khoảng 14%); chủ lực đầu tư phát triển “tam nông”; triển khai hiệu quả 7 chương trình tín dụng chính sách và 2 chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững. Đến ngày 31.12.2019, tổng tài sản của ngân hàng đạt 1,451 triệu tỷ đồng, tăng 169,8 nghìn tỷ đồng; tổng nguồn vốn đạt 1,351 triệu tỷ đồng, tăng 13,1% so với thời điểm 31.12.2018…
Tuy nhiên, trong nhiều năm qua (từ năm 2011), Agribank chưa được Nhà nước đầu tư bổ sung vốn điều lệ. Tốc độ tăng vốn điều lệ luôn thấp hơn tốc độ tăng tổng tài sản, khiến tỷ lệ an toàn vốn của ngân hàng bị suy giảm. Vốn điều lệ của Agribank hiện đạt 30.591 tỷ đồng, tỷ lệ an toàn vốn thời điểm 31.12.2019 là 9,2%, thấp hơn nhiều so với mức bình quân của hệ thống các tổ chức tín dụng trong nước và sát ngưỡng tối thiểu theo quy định (9%) tại Thông tư số 22/2019/TT-NHNN quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm, an toàn trong hoạt động ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (Thông tư số 22). Nếu tính theo chuẩn mực vốn Basel II, tỷ lệ an toàn vốn của ngân hàng này tại thời điểm 31.12.2019 chỉ đạt 7,3%; thời điểm 31.3.2020 chỉ đạt 6,9% (không bảo đảm yêu cầu vốn tối thiểu 8% theo quy định).
Toàn cảnh phiên họp - Ảnh: Đan Thanh
Triển khai chiến lược phát triển hoạt động kinh doanh theo phương án cơ cấu lại giai đoạn 2016 - 2020 đã được cấp thẩm quyền phê duyệt, trên cơ sở thực trạng vốn của ngân hàng, Agribank đã xây dựng phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2019 - 2021. Theo đó, mức vốn tự có thiếu hụt của Agribank giai đoạn 2019 - 2021 để đáp ứng chuẩn mực vốn Basel II rất lớn. Do chưa đáp ứng chuẩn mực vốn Basel II nên Agribank hiện đang được NHNN cho phép thực hiện tỷ lệ an toàn vốn theo quy định của Thông tư số 22.
Tuy nhiên, để đáp ứng quy định tại Thông tư số 22, Agribank vẫn cần Nhà nước cấp bổ sung 3.500 tỷ đồng ngay trong năm nay. Trong trường hợp được cấp bổ sung vốn điều lệ 3.500 tỷ đồng trong quý III.2020, quy mô vốn điều lệ của ngân hàng sẽ đạt mức trên 34.000 tỷ đồng. Nhờ đó, năm 2020, dư nợ tín dụng của Agribank dự kiến có thể tăng thêm khoảng 60.000 tỷ đồng, tương ứng tổng tài sản tăng thêm 60.000 tỷ đồng, doanh thu và lợi nhuận có thể tăng thêm 1.200 tỷ đồng, đóng góp cho ngân sách tăng thêm 500 tỷ đồng. Năm 2021 và các năm tiếp theo, Agribank có điều kiện tăng quy mô trái phiếu phát hành để tăng vốn cấp 2, nhờ đó tạo điều kiện tăng dư nợ cho vay, doanh thu tăng thêm từ 4.500 - 5.000 tỷ đồng; tăng nộp ngân sách nhà nước tương ứng 900 - 1.000 tỷ đồng thuế thu nhập doanh nghiệp, lợi nhuận còn lại khoảng 1.000 - 1.200 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, gia tăng giá trị doanh nghiệp cho Agribank, tạo điều kiện thuận lợi trong cổ phần hóa; bảo đảm duy trì và phát huy vai trò chủ lực trong đầu tư phát triển nông nghiệp nông thôn; tạo điều kiện cho hàng triệu nông dân có vốn sản xuất kinh doanh, hạn chế tín dụng đen…
Tờ trình của Chính phủ cũng chỉ rõ, trong Nghị quyết số 936/NQ-UBTVQH14 ngày 5.5.2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết nghị phương án sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm cho ngân sách trung ương năm 2019; trong đó đã phân bổ 14.124 tỷ đồng để bù hụt thu ngân sách trung ương trong năm 2020 và thực hiện một số nhiệm vụ cấp bách trong phát triển kinh tế - xã hội năm 2020, giao Chính phủ phân bổ cụ thể theo đúng Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công và các Nghị quyết của Quốc hội.
Tại Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4 vừa qua, Chính phủ đã thống nhất việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank là cần thiết, cấp bách, có căn cứ thực hiện và cần thực hiện ngay trong năm nay. Nguồn vốn cấp bổ sung từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019. Mức bổ sung vốn điều lệ tương ứng với số lợi nhuận sau thuế thực nộp ngân sách năm 2020 của Agribank, tối đa không quá 3.500 tỷ đồng.
Tuy nhiên theo quy định tại Khoản 7 Điều 4 Nghị quyết số 25/2016/QH14 về Kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016 - 2020 quy định không dùng ngân sách nhà nước để cấp vốn điều lệ cho tổ chức tín dụng thương mại. Do vậy, việc cấp bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ ngân sách nhà nước phải báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.
Do đó, Chính phủ trình Quốc hội đưa vào Nghị quyết chung về phát triển kinh tế - xã hội của Kỳ họp thứ Chín tới nội dung: Đồng ý bổ sung dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2020 để bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019 tương ứng với số lợi nhuận sau thuế thực nộp ngân sách nhà nước năm 2020 của Agribank, tối đa không quá 3.500 tỷ đồng.
Đa số đại biểu đều đồng thuận với Tờ trình của Chính phủ, cho rằng việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank là phù hợp với quy định của Luật và rất cần thiết, có sức lan tỏa đối với phát triển kinh tế - xã hội đất nước, song cần làm rõ cơ sở của con số 3.500 tỷ đồng. Các đại biểu cũng kiến nghị việc điều chỉnh này nên đưa vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thay vì Nghị quyết riêng.
Ghi nhận các ý kiến đóng góp của đại biểu, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Ủy ban Kinh tế sẽ phối hợp với NHNN để làm rõ một số vấn đề các đại biểu quan tâm, như cơ sở của việc bổ sung 3.500 tỷ đồng, làm rõ hơn việc sử dụng gói 14.124 tỷ đồng theo Nghị quyết số 936/NQ-UBTVQH14; Chính phủ có cần ra quyết định về chủ trương bổ sung vốn điều lệ cho Agribank, hay chỉ cần Nghị quyết của Phiên họp Chính phủ… để hoàn thiện báo cáo trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp 45.