Phát biểu khai mạc Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh khẳng định, ngày 25/6/2015, Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 94 thông qua chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành, tại tỉnh Đồng Nai. Sau đó giao Chính phủ chỉ đạo lập báo cáo khả thi, báo cáo Quốc hội từng giai đoạn trước khi Chính phủ phê duyệt.
Trong quá trình Chính phủ chỉ đạo triển khai đã đảm bảo tiến độ, đã trình Quốc hội và Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 38/2017 về việc tách hạng mục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành thành một dự án thành phần (Dự án Giải phóng mặt bằng). Dự án Giải phóng mặt bằng hiện đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đầu tư và Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai đang triển khai thực hiện.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, thời gian cho ý kiến vào dự án quan trọng rất gấp, vì vậy, Phiên họp lần này Ủy ban Kinh tế của Quốc hội vừa tiến hành thẩm tra, vừa nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực hàng không, giúp Ủy ban Kinh tế có ý kiến sát thực, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV dự kiến khai mạc ngày 20/10/2019.
Toàn cảnh phiên họp toàn thể lần thứ 13 của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh phát biểu khai mạc Phiên họp.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, thời gian cho ý kiến vào dự án quan trọng rất gấp, vì vậy, Phiên họp lần này, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội vừa tiến hành thẩm tra, vừa nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực hàng không, giúp Ủy ban Kinh tế có ý kiến sát thực, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV dự kiến khai mạc ngày 20/10/2019.
Thừa ủy quyền của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải trình Nguyễn Văn Thể trình bày tóm tắt Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.
Theo đó, Dự án được xếp vào Dự án quan trọng quốc gia, được xác định theo hình thức và phương án đầu tư cho từng dự án thành phần. Địa điểm thực hiện dự án tại huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, tổng mức đầu tư theo phương án kiến nghị là 111.689 tỷ đồng (tương đương 4,779 tỷ USD). Thời gian thực hiện từ năm 2020 - 2025.
Tại Phiên họp, các chuyên gia, nhà nghiên cứu hàng không, đại biểu Quốc hội một số tỉnh, thành phố đã cho ý kiến vào và nội dung liên quan đến hình thức đầu tư, phương thức huy động vốn, việc dùng chung đất quốc phòng và dân dụng…
Đại biểu Trần Văn Tiến, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc, cho rằng trong Tờ trình của Chính phủ cần làm rõ đơn vị tư vấn là tổ chức nào, chứ không phải là liên danh nhà thầu, bởi theo quy định, liên danh các nhà thầu chỉ hình thành lập sau khi lựa chọn một đơn vị tư vấn cụ thể.
Đồng tình với Báo cáo Chính phủ đề xuất phương án chỉ định thầu nhằm đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả kinh tế, đảm bảo an ninh quốc phòng, Đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang, cho rằng khi giải trình trước Quốc hội, Chính phủ làm rõ lý do, nguyên tắc, cơ chế chỉ định thầu, năng lực và khả năng phân bổ nguồn lực của nhà thầu.
Giải đáp băn khoăn về đề xuất phương án chỉ định thầu của Chính phủ đối với dự án này có đúng quy định hay không, đại biểu Nguyễn Trường Giang, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, nhấn mạnh, theo quy định, Dự án này phải áp dụng phương thức đấu thầu nhưng Chính phủ đề xuất phương án chỉ định thầu thì cần làm rõ nguyên tắc chỉ định thầu và Quốc hội cũng chỉ quyết định về cơ chế chỉ định thầu, chứ không tiến hành chỉ định thầu đối với một đơn vị cụ thể như đã nêu trong báo cáo của Chính phủ.
Chuyên gia Đặng Huy Đông cho rằng, dự án có thành công hay không do tư tưởng phát triển, do tầm nhìn và thiết kế sân bay, trong đó tận dụng tốt ưu thế là địa điểm lên xuống thuận lợi như về lao động và lợi thế kết nối với các quốc gia. Để làm được điều này cần xây dựng quy hoạch kết nối đồng bộ giữa sân bay với Thành phố Hồ Chí Minh bằng hệ thống đường sắt cao tốc như một số sân bay trên thế giới đã triển khai.
Một số ý kiến cũng nhấn mạnh, theo khuyến cáo của các tổ chức hàng không dân dụng quốc tế, một cảng hàng không quan trọng cấp quốc gia cần được đầu tư, vận hành và khai thác theo cơ chế "Một cảng hàng không - Một nhà khai thác", việc doanh nghiệp nhà nước làm chủ đầu tư dự án thì Chính phủ vẫn có thể quản lý, điều hành, ưu tiên các lợi ích về kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng, không đơn thuần là hoạt động thương mại thuần túy.
Đồng tình với đề xuất bổ sung 02 tuyến đường kết nối với Cảng Hàng không quốc tế Long Thành, đại biểu Nguyễn Tiến Sinh, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị, cho rằng nếu không bổ sung thêm tuyến số 1 và số 2 sẽ không làm được đường phục vụ thi công, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án. Tuy nhiên, đại biểu băn khoăn, sau khi hoàn thành 2 tuyến đường này sẽ do cơ quan nào chịu trách nhiệm quản lý?
Đại biểu Phùng Văn Hùng, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng, nêu ý kiến, trong quá trình hoàn thiện dự án việc điều chỉnh là không thể tránh khỏi, nhưng Chính phủ cũng cần làm sáng tỏ việc điều chỉnh đó nhằm mục tiêu gì, đánh giá tác động của việc bổ sung 02 tuyến đường kết nối với Cảng như thế nào?
Nhiều đại biểu bày tỏ băn khoăn về diện tích đất dùng chung quốc phòng và dân dụng do Chính phủ nêu ra trong báo cáo. Đại biểu đặt câu hỏi, 480 ha phần đất sử dụng chung quốc phòng và dân dụng sẽ phân chia như thế nào, cơ quan nào chịu trách nhiệm quản lý và vận hành?
Thông tin về tình tình giải phóng mặt bằng phục vụ triển khai Dự án, ông Trần Văn Vĩnh, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai, cho biết, cuối năm 2017 Quốc hội thông qua Nghị quyết giao tỉnh Đồng Nai làm chủ đầu tư giải phóng 5.000 ha phục vụ Dự án. Hiện địa phương này đã hoàn thành việc điều chỉnh địa giới hành chính tại 6 xã; thành lập Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng cấp tỉnh và cấp huyện; dự kiến cuối năm 2019 sẽ khởi công hạ tầng khu tái định cư.
Giải trình về những vấn đề đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, sau khi Cảng Hàng không quốc tế Long Thành được đưa vào sử dụng sẽ mang lại hiệu quả kinh tế lớn và giảm tải đáng kể cho Sân bay Tân Sơn Nhất và các sân bay lân cận. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng cho biết, những ý kiến tại Phiên họp sẽ được tiếp thu nghiêm túc, tiếp tục hoàn thiện Báo cáo trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV.
Phát biểu bế mạc Phiên họp toàn thể lần thứ 13, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, các ý kiến đóng góp của đại biểu tham dự Phiên thảo luận sẽ giúp việc triển khai Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế thuận lợi hơn. Đề nghị cơ quan soạn thảo Báo cáo nghiên cứu khả thi cần tiếp thu ý kiến đại biểu, chỉnh sửa, bổ sung trình Ủy ban Thường vụ trong Phiên họp 38.