Toàn cảnh hội thảo
Công ước số 98 về Áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể là một trong tám công ước cơ bản của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), bao gồm 3 nội dung cơ bản: Bảo vệ người lao động và cán bộ công đoàn trước hành vi phân biệt đối xử chống công đoàn; Bảo vệ công đoàn không bị can thiệp, thao túng bởi người sử dụng lao động và Những biện pháp thúc đẩy thương lượng tập thể tự nguyện.
Theo Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Doãn Mậu Diệp, về chính trị, việc gia nhập Công ước 98 sẽ góp phần khẳng định và thực hiện đường lối đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng, Nhà nước ta; tiếp tục khẳng định cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam với tư cách là quốc gia thành viên của ILO. Trong bối cảnh Việt Nam đang trong quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng thông qua nhiều diễn đàn, khuôn khổ pháp lý khác nhau và nhu cầu xây dựng thị trường lao động hiện đại đang gia tăng, việc gia nhập Công ước 98 nói riêng và các Công ước còn lại của ILO là rất cần thiết nhằm hoàn thiện thể chế về lao động - xã hội theo tiêu chuẩn khu vực và quốc tế, trong đó có các tiêu chuẩn lao động của ILO. Về pháp lý, những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể đã được quy định trong hệ thống pháp luật Việt Nam, tập trung chủ yếu tại Bộ luật Lao động và Luật Công đoàn. Đây là những tiền đề, cơ sở pháp lý quan trọng trong quá trình nghiên cứu gia nhập Công ước 98. Việc gia nhập Công ước số 98 sẽ góp phần củng cố và tăng cường cơ sở pháp lý nhằm giúp người lao động và người sử dụng lao động tiến hành thương lượng tập thể, ký kết thỏa ước lao động tập thể một cách thực chất, hiệu quả hơn; từ đó, góp phần xây dựng quan hệ lao động ngày càng hài hòa, ổn định.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương phát biểu tại hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Sỹ Cương, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội nhận định việc gia nhập Công ước số 98 là rất cần thiết. Hiện nay, Công ước này đã được phê chuẩn bởi 165/187 quốc gia thành viên Tổ chức Lao động quốc tế. Mặc dù ra đời cách đây đã 70 năm nhưng những nội dung trong công ước này lại liên quan rất chặt chẽ đến tình hình hiện nay tại Việt Nam, khi nước ta tham gia sâu rộng vào các Hiệp định Thương mại tự do đa phương và song phương. Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Sỹ Cương, thời gian qua, Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội đã tiến hành thẩm tra sơ bộ về việc xem xét gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế. Với sự tham gia của 12 đại biểu Quốc hội đại diện cho các địa phương và các Ủy ban của Quốc hội, hội thảo lần này là dịp rất tốt để cung cấp thêm thông tin về Công ước số 98 tới các đại biểu Quốc hội, phục vụ cho việc xem xét, cho ý kiến tại phiên họp thứ 34 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và quá trình thẩm tra chính thức của Ủy ban Đối ngoại.
Đại biểu phát biểu ý kiến tại hội thảo
Tại hội thảo, các đại biểu Quốc hội và các chuyên gia đã trao đổi, thảo luận làm rõ ý nghĩa và nội dung căn bản Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế, đánh giá sự phù hợp giữa quy định của Công ước này với quy định của pháp luật Việt Nam. Kinh nghiệm quốc tế về việc gia nhập và thực hiện Công ước số 98, tác động của việc gia nhập Công ước số 98 đối với Việt Nam trên tất cả các mặt chính trị, pháp lý và kinh tế - xã hội cũng được các đại biểu thảo luận làm rõ.
Theo đánh giá của Vụ Pháp chế của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, các quy định của pháp luật Việt Nam không xung đột với các yêu cầu của Công ước 98. Tuy nhiên, còn tồn tại một số quy định tại Bộ luật Lao động 2012 chưa tương thích với Công ước 98, chủ yếu liên quan đến tính tự nguyện trong thương lượng tập thể, cần được sửa đổi, bổ sung để tạo điều kiện thực hiện Công ước tốt hơn trên thực tế./.