Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long báo cáo một số nội dung
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, về số lượng người có án phạt tù, đến hết ngày 30/9/2019, số người bị kết án tù chuyển sang là 144.167 phạm nhân (PN) (143.866 trường hợp thuộc trách nhiệm thi hành án của Bộ Công an, 301 trường hợp thuộc trách nhiệm thi hành án của Bộ Quốc phòng). Từ ngày 01/10/2019 đến ngày 30/9/2020, số tăng là 77.993 người, số giảm là 71.773 người.
Tính đến ngày 30/9/2020, có 150.387 người bị kết án tù (trong đó, 150.036 người thuộc trách nhiệm thi hành án của Bộ Công an, 351 người thuộc trách nhiệm thi hành án của Bộ Quốc phòng), tăng 5.887 người so với năm 2019. Trong đó: 132.601 PN (nam: 117.670; nữ: 14.931) đang chấp hành án tại các trại giam, tăng 5.185 PN so với năm 2019; 5.469 PN (nam: 4.982; nữ: 487) đang chấp hành án phạt tù tại các trại tạm giam, nhà tạm giữ, tăng 479 PN so với năm 2019; 7.154 người, bản án đã có hiệu lực pháp luật đang giam giữ tại các trại tạm giam, nhà tạm giữ (thuộc trách nhiệm của Bộ Công an), chờ hoàn chỉnh hồ sơ đưa đi chấp hành án, tăng 790 trường hợp so với năm 2019; 5.163 người còn ngoài xã hội, giảm 216 trường hợp so với năm 2019. Ngoài ra, tính đến ngày 30/9/2020 có 100 trẻ em (dưới 36 tháng tuổi) ở cùng mẹ trong trại giam, tăng 12 trẻ em so với năm 2019.
Về công tác thực hiện chế độ giam giữ PN, đối với tiếp nhận PN chấp hành án, năm 2020, các trại giam, trại giam đã tiếp nhận 65.263 PN (nam: 59.650; nữ: 5.613) đến chấp hành án theo đúng quy định, bảo đảm an toàn, không để tình trạng tồn đọng nhiều người có án phạt tù ở các trại tạm giam, mặc dù phải thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Sau khi tiếp nhận đều gửi thông báo đến TAND đã ra quyết định thi hành án, Cơ quan Lãnh sự, Bộ Ngoại giao (đối với PN là người nước ngoài), Cơ quan Thi hành án dân sự đối với PN có hình phạt bổ sung là phạt tiền hoặc bồi thường dân sự và gia đình PN để các cơ quan, tổ chức, thân nhân biết nơi PN chấp hành án.
Về thực hiện chế độ giam giữ, tất cả PN đến trại giam chấp hành án đều được phân loại và quản lý giam giữ theo đúng quy định. Số PN nữ, PN là người dưới 18 tuổi, PN là người nước ngoài, PN có dấu hiệu mắc bệnh tâm thần, PN có con dưới 36 tháng tuổi ở cùng mẹ… được tổ chức giam giữ riêng. Số PN loại đặc biệt nguy hiểm, thường xuyên vi phạm Nội quy đều lập hồ sơ đưa vào giam riêng để quản lý nghiêm ngặt, chặt chẽ.
Để bảo đảm an ninh, an toàn các cơ sở giam giữ trong mọi tình huống, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh xử lý các hành vi phạm pháp luật của PN, Bộ Công an đã chỉ đạo các trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ tăng cường các biện pháp nghiệp vụ, thực hiện đúng chế độ giam giữ các loại đối tượng theo quy định. Các trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ đã chủ động phối hợp với lực lượng vũ trang, chính quyền địa phương nơi đơn vị đóng quân xây dựng các phương án bảo vệ và thường xuyên tổ chức thực tập, diễn tập theo quy định. Tăng cường công tác nắm tình hình, kiểm tra, lục soát định kỳ, đột xuất nơi giam giữ và thực hiện nghiêm các quy định về tuần tra, canh gác, dẫn giải PN. Trang bị, lắp đặt bổ sung các phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ, kiểm soát an ninh, chế áp thông tin di động, máy soi hàng quà cho các trại giam. Thường xuyên kiểm tra, thanh tra công tác giam giữ để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý sai phạm. Do đó, năm 2020, an ninh, an toàn các cơ sở giam giữ được bảo đảm, không xảy ra vụ, việc PN chống đối tập thể, gây rối, tấn công cán bộ, khống chế PN khác đòi yêu sách...
Về công tác giáo dục cải tạo PN, các cơ sở giam giữ PN cơ bản đã thực hiện nghiêm quy định của pháp luật về dạy văn hóa, giáo dục pháp luật, giáo dục công dân, phổ biến thông tin thời sự, chính sách cho PN; thường xuyên phát động các phong trào thi đua, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, vui chơi, giải trí cho PN.
Chỉ tính riêng các trại giam thuộc Bộ Công an, đã tổ chức 3.097 lớp giáo dục pháp luật, nội quy cơ sở giam giữ cho 900.560 lượt PN; 83 lớp dạy văn hóa xóa mù chữ cho 2.101 lượt PN (đã cấp chứng chỉ 612 PN); 1.118 lớp giáo dục công dân cho 29.111 PN mới đến chấp hành án, 694 lớp cho 66.026 lượt PN đang chấp hành án và 668 lớp cho 27.847 lượt PN sắp chấp hành xong án phạt tù, chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng; 439 lớp truyền thông phòng, chống tác hại của ma túy và phòng, chống lây nhiễm HIV/AIDS cho 142.488 lượt PN.
Để khuyến khích những PN cải tạo tiến bộ, có thành tích trong quá trình chấp hành án, các trại giam thuộc Bộ Công an đã quyết định khen thưởng: 20.905 lượt PN; đồng thời xử lý nghiêm các PN có hành vi vi phạm Nội quy cơ sở giam giữ, đã kỷ luật: 2.856 lượt PN, chiếm tỷ lệ 2,16% so với tổng số PN hiện đang quản lý , giảm 575 lượt PN (16,76%) so với năm 2019. Kết quả xếp loại chấp hành án phạt tù của PN năm 2020 ở các trại giam thuộc Bộ Công an: có 19.858 PN xếp loại tốt chiếm 15% (tăng 2,39%); 96.544 PN xếp loại khá chiếm 72,92% (tăng 10,63%); 13.539 PN xếp loại trung bình chiếm 10,22% (tăng 8,78%); 2.449 PN xếp loại kém chiếm 1,86% (giảm 14,31%).
Các trại giam, trại tạm giam phối hợp với Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội Liên hiệp thanh niên các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức nhiều hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao cho PN; triển khai chương trình giáo dục PN nữ, giáo dục PN là người dưới 18 tuổi và trong độ tuổi thanh niên; phối hợp Sở Tư pháp, Hội Luật gia tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, tư vấn, giáo dục pháp luật cho PN... Các hoạt động phối hợp đã đáp ứng được một phần nhu cầu tinh thần, văn hoá, thông tin cho PN, có tác dụng tích cực trong giáo dục cải tạo PN. Bên cạnh đó, các TG đã tổ chức Hội nghị gia đình PN nhằm tăng cường sự phối hợp với thân nhân PN theo quy định của Luật Thi hành án hình sự để động viên, giáo dục, giúp PN yên tâm học tập, cải tạo tiến bộ.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp nêu rõ, các trại giam, trại tạm giam trong quân đội đã xây dựng kế hoạch số 40/THAHS ngày 25/10/2019 về tổ chức giáo dục pháp luật, giáo dục công dân cho PN năm 2020 và biên soạn 08 bài giáo dục pháp luật, giáo dục công dân (02 bài/quý) để các trại tổ chức cho PN học tập, nhằm nâng cao nhận thức pháp luật, đạo đức công dân cho PN. Chỉ đạo các trại phải tổ chức cho 100% PN được học tập chính trị, pháp luật. Thông qua học tập chính trị, pháp luật PN đã có chuyển biến tích cực, ăn năn, hối cải về hành vi phạm tội đã gây ra, tin tưởng vào sự quản lý, giáo dục của trại và chính sách khoan hồng nhân đạo của Nhà nước, từ đó an tâm phấn đấu cải tạo tiến bộ. Tỷ lệ PN xếp loại cải tạo tốt đạt trên 38%; khá trên 54,7%; số PN vi phạm nội quy trại giam xếp loại cải tạo trung bình và kém 7,3%./.