GÓC NHÌN: PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA TÍN DỤNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI ĐỐI VỚI ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ, GÓP PHẦN THỰC HIỆN HIỆU QUẢ NGHỊ QUYẾT CỦA ĐẢNG VỀ AN SINH XÃ HỘI
GÓC NHÌN: VẤN ĐỀ PHÂN HÓA CÁC TỘI PHẠM ĐỂ XỬ LÝ NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN DƯỚI 16 TUỔI TRONG LUẬT TƯ PHÁP NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN
Giai đoạn phôi thai bắt đầu bằng quá trình thụ tinh và kéo dài trong 08 tuần. Từ tuần thứ 10 của thai kỳ (nếu tính từ đầu kỳ kinh cuối) cho đến khi sinh là giai đoạn bào thai (thai nhi). Một quá trình chuyển đổi nhanh chóng và phức tạp từ bào thai (thai nhi) phụ thuộc sang trẻ sơ sinh độc lập. Khi trứng và tinh trùng gặp nhau, hợp tử sẽ được hình thành và nhanh chóng bắt đầu phân chia để trở thành phôi thai. Khi quá trình mang thai tiến triển, phôi thai sẽ trở thành bào thai (thai nhi). Bào thai (thai nhi) trở thành trẻ sơ sinh. Cách tính thời gian của các giai đoạn khác nhau của thai kỳ. Tuổi thai là tuổi (thường tính bằng tuần) của phôi hoặc bào thai (thai nhi). Ví dụ, khi ai đó nói rằng họ đang mang thai được 15 tuần thì đây là tuổi thai của bào thai (thai nhi). Tuổi thai được ước tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng, vì đây thường là ngày dễ xác định đối với người mang thai. Đối với các nhà phôi học (người nghiên cứu sự phát triển của phôi), tuổi thai được căn cứ vào thời điểm thụ tinh.
Ngày thụ tinh chính xác thường khó xác định hơn (trừ trường hợp sử dụng công nghệ hỗ trợ sinh sản, như thụ tinh trong ống nghiệm hoặc phương pháp y khoa hiện đại nhằm hỗ trợ các cặp vợ chồng bị vô sinh, hiếm muộn IVF). Quá trình thụ tinh thường xảy ra trong vòng 12 giờ sau khi rụng trứng. Thời điểm rụng trứng trong chu kỳ kinh nguyệt có thể khác nhau, nhưng phương pháp lâm sàng để xác định tuổi thai cho rằng nó xảy ra vào ngày thứ 14 của chu kỳ 28 ngày [1]. Tất nhiên, giả định này có thể không chính xác vì có nhiều độ dài chu kỳ kinh nguyệt điển hình và ngày rụng trứng có thể dao động theo từng chu kỳ, ngay cả đối với cùng một người. Điều này tạo ra sự khác biệt 02 tuần giữa tuổi thực tế của phôi thai hoặc bào thai (thai nhi) (bắt đầu bằng quá trình thụ tinh) và cách chúng tôi ước tính nó dựa trên kỳ kinh cuối cùng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ sử dụng tuổi thai dựa trên thời gian kể từ kỳ kinh nguyệt cuối cùng, nghĩa là người mẹ có thai được 02 tuần vào ngày mang thai.
1.1. Phôi thai
Sự thụ tinh xảy ra khi một tế bào tinh trùng đi vào tế bào trứng trưởng thành (tế bào trứng). DNA từ 02 tế bào này kết hợp với nhau, tạo thành hợp tử. Hợp tử liên tục phân chia thành các tế bào phôi nhỏ hơn. Khi phôi chứa 12 đến 16 tế bào, nó được gọi là phôi dâu [2]. Khoảng 04 ngày sau khi thụ tinh, phôi dâu đến gần khoang tử cung (bên trong tử cung), nó phát triển một túi chất lỏng gọi là blastocele, tạo thành một túi chất lỏng được bao quanh bởi các tế bào [3]. Phôi lúc này được gọi là phôi nang. Khoảng 06 ngày sau khi thụ tinh, phôi nang thường bám vào nội mạc tử cung (niêm mạc tử cung) và trong vài ngày tiếp theo sẽ đào qua nội mạc tử cung để lấy chất dinh dưỡng từ môi trường xung quanh [4]. Mang thai thành công thường đào hang hoặc cấy ghép trong thời gian làm tổ, đây là giai đoạn tiếp nhận của nội mạc tử cung. Nó xảy ra 05-06 ngày sau khi rụng trứng và 03-04 ngày sau sẽ đóng lại [5]. Đến cuối tuần thứ 03 của thai kỳ (tính từ kỳ kinh cuối), phôi thai nhận được chất dinh dưỡng từ nguồn cung cấp máu của người mang thai [6]. Phôi thai (và sau này là bào thai (thai nhi) phụ thuộc vào máu của người mang thai (mang oxy và chất dinh dưỡng) qua nhau thai. Nhau thai được hình thành đặc biệt từ lớp tế bào phôi nang gọi là lá nuôi dưỡng [7] và là một cơ quan quan trọng được hình thành bên trong tử cung khi mang thai, có một số chức năng như: đưa chất dinh dưỡng và oxy đến phôi hoặc bào thai (thai nhi), vận chuyển chất thải và carbon dioxide qua dây rốn [8]... Nhau thai cũng tạo ra các hoóc môn duy trì thai kỳ, ảnh hưởng đến những thay đổi trong cơ thể và cung cấp những gì bào thai (thai nhi) cần để tăng trưởng và phát triển [9]. Nhau thai thường tồn tại trong toàn bộ thai kỳ và sẽ bị đẩy ra khỏi tử cung khi sinh thường hoặc bị cắt bỏ khi sinh mổ lúc bào thai (thai nhi) chào đời. Giai đoạn phôi thai kéo dài 08 tuần từ khi thụ tinh hoặc 10 tuần, tính từ thời điểm bắt đầu kỳ kinh cuối cùng của người mang thai. Các mốc quan trọng trong giai đoạn phôi thai [10]: Tuần 03: quá trình cấy ghép xảy ra; Tuần 04: sự khởi đầu của hình thái hệ thần kinh trung ương; Tuần 05: hoạt động của tim bắt đầu ở nơi sẽ trở thành trái tim, mắt, tai và chồi chi trên (cánh tay) bắt đầu hình thành; Tuần 06: chồi chi dưới (chân) bắt đầu hình thành, tay chân bắt đầu hình thành; Tuần 07: ngón tay xuất hiện; Tuần 08: hình thành mí mắt; Tuần 09: cơ quan sinh dục ngoài bắt đầu phân hóa.
1.2. Bào thai (thai nhi)
Giai đoạn bào thai (thai nhi) bắt đầu từ tuần thứ 10 kể từ kỳ kinh cuối cùng và kéo dài cho đến khi sinh. Đến đầu giai đoạn này, tất cả các hệ cơ quan chính đã hình thành nhưng còn non nớt. Từ thời điểm này trở đi, bào thai (thai nhi) chủ yếu sẽ phát triển và các mô sẽ trưởng thành. Không có thời điểm chính xác về “khả năng sống sót” của bào thai (thai nhi) (hoặc khả năng sống sót bên ngoài tử cung), nhưng bào thai (thai nhi) ít nhất 24 tuần có thể sống sót nếu được chăm sóc đặc biệt sau khi sinh. Trước 30 tuần tuổi thai, bào thai (thai nhi) khó có khả năng sống sót hơn bào thai (thai nhi) lớn hơn vì phổi và não của chúng còn non nớt. Các cột mốc quan trọng trong giai đoạn bào thai (thai nhi)[11]: Tuần 10-13: bào thai (thai nhi) phát triển nhanh, thận bắt đầu sản xuất nước tiểu; Tuần 14-17: cơ quan sinh dục ngoài đã hình thành, các chi phối hợp cử động, xương cứng lại, mắt bắt đầu cử động; Tuần 18-21: lông mày và tóc xuất hiện, tử cung và âm đạo của bào thai (thai nhi) hình thành; Tuần 22-26: Bào thai (thai nhi) tăng cân, có móng tay; Tuần 27-30: phổi và não phát triển đến mức bào thai (thai nhi) có khả năng sống sót nếu được sinh ra vào thời điểm này và được chăm sóc đặc biệt; mí mắt mở, móng chân lộ rõ, bào thai (thai nhi) đang béo lên; Tuần 31-35: đồng tử phản ứng với ánh sáng.
1.3. Trẻ sơ sinh (con người)
Quá trình chuyển từ bào thai (thai nhi) sang trẻ sơ sinh xảy ra khi đứa trẻ được sinh ra hoàn toàn khỏi cơ thể người mẹ. Đây là quá trình rất phức tạp và phải diễn ra nhanh chóng để trẻ sơ sinh có thể sống sót độc lập. Bào thai (thai nhi) chuẩn bị cho quá trình chuyển đổi bằng cách sản xuất các hoóc môn (như cortisol, adrenaline và hoóc môn tuyến giáp) sẽ tăng vọt khi sinh, cho phép trẻ sơ sinh nhanh chóng bắt đầu duy trì lượng đường trong máu, nhiệt độ cơ thể và huyết áp ở mức bình thường[12]. Hệ thống tim mạch và hô hấp của trẻ sơ sinh trải qua một quá trình chuyển đổi phức tạp. Hệ thống tuần hoàn của bào thai (thai nhi) có các kết nối bổ sung cho phép nhiều máu giàu oxy mà nó nhận được qua dây rốn từ nhau thai đến não và tim đang phát triển và chủ yếu đi qua phổi. Sau khi sinh, trẻ sơ sinh bắt đầu tự thở, các kết nối tim mạch bổ sung này sẽ đóng lại[13]. Lưu lượng máu đến phổi tăng lên khi trẻ sơ sinh phải thở để lấy oxy trong phổi[14], [15].
Khi đề cập đến các quyền cơ bản của bào thai (thai nhi), trong đó có quyền sống, các nghiên cứu lý luận trên thế giới về quyền con người của bào thai (thai nhi) vẫn chưa đạt được sự thống nhất về cách tiếp cận và giải thích. Luật hình sự ở cấp độ quốc tế và quốc gia, trong đó có Việt Nam vẫn chưa chú trọng trừng trị hành vi mua bán bào thai (thai nhi) với mục đích phòng, chống mua bán người.
Mặc dù Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nạn mua bán người bằng những phương thức, thủ đoạn mới. Trẻ em bị mua chuộc ngay từ khi còn trong bụng mẹ, sau đó được sinh ra ở nước ngoài và bị trao cho những kẻ mua bán người. Trẻ em chỉ được pháp luật hình sự bảo vệ về tội mua bán người nếu chúng được sinh ra, còn sống và được cơ quan chức năng phát hiện.
Hành vi mua bán bào thai (thai nhi) thường bị cơ quan chức năng dễ dàng phát hiện ngay từ khâu mua bán, thanh toán nhưng lại không có căn cứ pháp lý để truy tố hành vi này về tội mua bán người theo pháp luật hình sự Việt Nam (vì bào thai (thai nhi) không phải là con người). Điều này làm giảm khả năng trấn áp tội phạm mua bán người và hiệu quả đấu tranh phòng, chống hành vi mua bán người, khiến nhiều bào thai (thai nhi) không được bảo vệ.
Hành vi mua bán bào thai (thai nhi) thường bị cơ quan chức năng dễ dàng phát hiện ngay từ khâu mua bán, thanh toán nhưng lại không có căn cứ pháp lý để truy tố hành vi này về tội mua bán người. (hình minh họa)
Mua bán bào thai (thai nhi) được hiểu là dùng tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác để mua hoặc bán bào thai (thai nhi) vì mục đích trái pháp luật, bằng thủ đoạn đe dọa hoặc sử dụng vũ lực hoặc các hình thức ép buộc, bắt cóc, lừa đảo, lừa dối, lạm dụng quyền lực hoặc chức vụ, lợi dụng tình trạng dễ bị tổn thương hoặc việc đưa hoặc nhận các khoản thanh toán hoặc lợi ích để đạt được sự đồng ý của người mang thai.
Mục đích của việc mua bán bào thai (thai nhi) cũng giống như một trong những hành vi mua bán người, tức là chờ đợi cho đến khi đứa trẻ được sinh ra. Vì vậy, bảo vệ bào thai (thai nhi) khỏi bị mua bán sau khi nó được sinh ra là rất cấp bách và cần thiết. Việc công nhận quyền sống của bào thai (thai nhi) ngay từ khi còn trong bụng mẹ là cơ sở để giải quyết nạn mua bán người. Theo đó, hành vi mua bán, bao gồm mua bán bào thai (thai nhi) khi nó chưa ra đời phải bị xử lý hình sự, nhằm ngăn chặn từ sớm, từ xa hành vi mua bán người trước khi đứa trẻ được sinh ra. Hơn nữa, để khi đứa trẻ được sinh ra mới trừng trị hành vi mua bán người sẽ gặp rất nhiều khó khăn, khó phát hiện, khó xử lý và thu thập chứng cứ để chứng minh tội phạm, nhất là khi hành vi này thường được thực hiện ở nước thứ hai hoặc nước thứ ba.
Để khắc phục khoảng trống hiện nay của hệ thống pháp luật về phòng, chống mua bán người, chúng tôi đề nghị:
Thứ nhất, cần tội phạm hóa hành vi mua bán bào thai (thai nhi) vào Bộ luật Hình sự, trên cơ sở tham khảo quy định về tội phạm có cấu thành gần giống (tội mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người) tại Điều 154 Bộ luật Hình sự[16], theo hướng:
Điều 154. Tội mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người
(trong Bộ luật Hình sự năm 2015,
được sửa đổi, bổ sung năm 2017) |
Điều 154a. Tội mua bán bào thai
(đề xuất bổ sung)
|
|
1. Người nào mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người khác, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.
|
1. Người nào mua bán bào thai, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.
|
|
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Vì mục đích thương mại;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nghề nghiệp;
d) Đối với từ 02 người đến 05 người;
đ) Phạm tội 02 lần trở lên;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.
|
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Vì mục đích thương mại;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nghề nghiệp;
d) Đối với từ 02 bào thai đến 05 bào thai;
đ) Phạm tội 02 lần trở lên;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người mang thai mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.
|
|
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Có tính chất chuyên nghiệp;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Đối với 06 người trở lên;
d) Gây chết người;
đ) Tái phạm nguy hiểm.
|
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Có tính chất chuyên nghiệp;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người mang thai mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Đối với 06 bào thai trở lên;
d) Gây chết người mang thai;
đ) Tái phạm nguy hiểm.
|
| 4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. |
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. |
Thứ hai, bổ sung vào Điều 150 (tội mua bán người) và Điều 151 (tội mua bán người dưới 16 tuổi) của Bộ luật Hình sự[17] 01 khoản mới để xử lý hành vi chuẩn bị phạm tội mua bán người, trên cơ sở tham khảo quy định về xử lý hành vi chuẩn bị phạm tội gần giống (xử lý hành vi chuẩn bị phạm tội giết người) tại khoản 3 Điều 123 Bộ luật Hình sự[18], theo hướng:
Điều 123. Tội giết người
(trong Bộ luật Hình sự năm 2015,
được sửa đổi, bổ sung năm 2017) |
Điều 154a. Tội mua bán bào thai
(đề xuất bổ sung 01 khoản để xử lý hành vi chuẩn bị mua bán người từ bào thai)
|
|
3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
|
3a. Người chuẩn bị mua bán người từ bào thai, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
|
Thứ ba, bổ sung 01 khoản vào Điều 3 “Các hành vi bị nghiêm cấm” trong dự thảo Luật Phòng, chống mua bán người[19], với nội dung là: “Mua bán bào thai; chuẩn bị mua bán người từ bào thai”.
Điều 3. Các hành vi bị nghiêm cấm
(trong dự thảo Luật Phòng, chống mua bán người) |
Điều 3. Các hành vi bị nghiêm cấm
(đề xuất bổ sung 01 khoản) |
|
1. Mua bán người theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật này.
2. Chuyển giao hoặc tiếp nhận người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.
3. Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác hoặc để thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.
4. Cưỡng bức hoặc môi giới người khác thực hiện hành vi quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này.
5. Đe dọa, trả thù nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân, người làm chứng, người báo tin, tố giác, người tố cáo, người thân thích của họ hoặc người ngăn chặn hành vi quy định tại Điều này.
6. Dung túng, bao che, không xử lý hoặc xử lý không đúng quy định của pháp luật đối với hành vi mua bán người.
7. Lợi dụng hoạt động phòng, chống mua bán người để trục lợi, thực hiện các hành vi trái pháp luật.
8. Cản trở việc giải cứu tiếp nhận, bảo vệ, xác minh, hỗ trợ nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân.
9. Cản trở việc phát hiện, báo tin, tố giác, tố cáo, khai báo, ngăn chặn và xử lý hành vi quy định tại Điều này.
10. Kỳ thị, phân biệt đối xử với nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân.
11. Tiết lộ thông tin về nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân khi chưa có sự đồng ý của họ hoặc người đại diện hợp pháp của nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
12. Giả mạo là nạn nhân.
13. Vi phạm quy định của pháp luật và quy định của Luật này khi tham gia công tác phòng, chống mua bán người.
14. Hành vi khác vi phạm các quy định của Luật này.
|
3a. Mua bán bào thai; chuẩn bị mua bán người từ bào thai.
|
Thứ tư, trong thời gian tới, Việt Nam cần tiếp tục thống nhất và cụ thể hóa vấn đề quyền sống của bào thai (thai nhi), thậm chí cả phôi thai, trong các văn bản pháp luật, để những quy định này thực sự trở thành là cơ sở pháp lý quan trọng bảo vệ có hiệu quả, thúc đẩy và phát triển quyền sống của bào thai (thai nhi), phù hợp với công ước quốc tế, chuẩn mực chung trong thời đại toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế[20].
| |
TS. ĐỖ ĐỨC HỒNG HÀ
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội
|
Tài liệu tham khảo
1. American College of Obstetricians and Gynecologists (2017), Committee opinion no 700: Methods for estimating the due date, Obstet Gynecol, 2017 May, 129(5):e150-4. doi: 10.1097/AOG.0000000000002046.
2. Chính phủ (2024), Dự thảo Luật Phòng, chống mua bán người trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7.
3. Hillman NH, Kallapur SG, Jobe AH (2012), Physiology of transition from intrauterine to extrauterine life, Clin Perinatol, 2012; 39(4):769-83.
4. Laurie Ray (2021), What is the difference between an embryo, a fetus, and a baby?, https://helloclue.com/articles/pregnancy-birth-and-postpartum/what-is-the-difference-between-an-embryo-a-fetus-and-a-baby, Updated: Aug 25, 2021, Published: Aug 26, 2021, Medically reviewed by Lynae Brayboy, MD, FACOG.
5. Moore KL, Persaud TVN, Torchia, MG (2016), The developing human: Clinically oriented embryology, 10th ed, Philadelphia: Elsevier, 2016, P 32.
6. Morton SU, Brodsky D (2016), Fetal physiology and the transition to extrauterine life, Clin Perinatol, 2016; 43(3):395-407.
7. Strauss JF, Barbieri RL, editors (2019), Yen & Jaffe’s reproductive endocrinology: physiology, pathophysiology, and clinical management, Eighth edition, Philadelphia, PA: Elsevier, 2019.
8. Ha Le Thuy, Hoang Thi Hai Yen, Nguyen Quang Bao (2021), Fetus Trafficking in Viet Nam – The New Criminal Method of Human Trafficking, https://www.researchgate.net/publication/357287029_Fetus_Trafficking_in_Viet_Nam_-_The_New_Criminal_Method_of_Human_Trafficking, December 2021, International Journal of Criminology and Sociology 10:1594-1603.
9. Văn phòng Quốc hội (2017), Văn bản hợp nhất Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung bởi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2017, số 01/VBHN-VPQH ngày 10 tháng 7 năm 2017 của Văn phòng Quốc hội.
[1] American College of Obstetricians and Gynecologists (2017), Committee opinion no 700: Methods for estimating the due date, Obstet Gynecol, 2017 May, 129(5):e150-4. doi: 10.1097/AOG.0000000000002046.
[2] Moore KL, Persaud TVN, Torchia, MG (2016), The developing human: Clinically oriented embryology, 10th ed, Philadelphia: Elsevier, 2016, P 32.
[3] Strauss JF, Barbieri RL, editors (2019), Yen & Jaffe’s reproductive endocrinology: physiology, pathophysiology, and clinical management, Eighth edition, Philadelphia, PA: Elsevier, 2019.
[4] Moore KL, Persaud TVN, Torchia, MG (2016), The developing human: Clinically oriented embryology, 10th ed, Philadelphia: Elsevier, 2016, P 33.
[5] Strauss JF, Barbieri RL, editors (2019), Yen & Jaffe’s reproductive endocrinology: physiology, pathophysiology, and clinical management, Eighth edition, Philadelphia, PA: Elsevier, 2019.
[6] Moore KL, Persaud TVN, Torchia, MG (2016), The developing human: Clinically oriented embryology, 10th ed, Philadelphia: Elsevier, 2016, P 34.
[7] Strauss JF, Barbieri RL, editors (2019), Yen & Jaffe’s reproductive endocrinology: physiology, pathophysiology, and clinical management, Eighth edition, Philadelphia, PA: Elsevier, 2019.
[8] Moore KL, Persaud TVN, Torchia, MG (2016), The developing human: Clinically oriented embryology, 10th ed, Philadelphia: Elsevier, 2016, P 35.
[9] Strauss JF, Barbieri RL, editors (2019), Yen & Jaffe’s reproductive endocrinology: physiology, pathophysiology, and clinical management, Eighth edition, Philadelphia, PA: Elsevier, 2019.
[10] Moore KL, Persaud TVN, Torchia, MG (2016), The developing human: Clinically oriented embryology, 10th ed, Philadelphia: Elsevier, 2016, P 39.
[11] Moore KL, Persaud TVN, Torchia, MG (2016), The developing human: Clinically oriented embryology, 10th ed, Philadelphia: Elsevier, 2016, P 114.
[12]
- Hillman NH, Kallapur SG, Jobe AH (2012), Physiology of transition from intrauterine to extrauterine life, Clin Perinatol, 2012; 39(4):769-83.
- Morton SU, Brodsky D (2016), Fetal physiology and the transition to extrauterine life, Clin Perinatol, 2016; 43(3):395-407.
[13] Morton SU, Brodsky D (2016), Fetal physiology and the transition to extrauterine life, Clin Perinatol, 2016; 43(3):395-407.
[14] Hillman NH, Kallapur SG, Jobe AH (2012), Physiology of transition from intrauterine to extrauterine life, Clin Perinatol, 2012; 39(4):769-83.
[15] Laurie Ray (2021), What is the difference between an embryo, a fetus, and a baby?, https://helloclue.com/articles/pregnancy-birth-and-postpartum/what-is-the-difference-between-an-embryo-a-fetus-and-a-baby, Updated: Aug 25, 2021, Published: Aug 26, 2021, Medically reviewed by Lynae Brayboy, MD, FACOG.
[16] Điều 154. Tội mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người
1. Người nào mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người khác, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Vì mục đích thương mại;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nghề nghiệp;
d) Đối với từ 02 người đến 05 người;
đ) Phạm tội 02 lần trở lên;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Có tính chất chuyên nghiệp;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Đối với 06 người trở lên;
d) Gây chết người;
đ) Tái phạm nguy hiểm.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
[17] Văn phòng Quốc hội (2017), Văn bản hợp nhất Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung bởi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2017, số 01/VBHN-VPQH ngày 10 tháng 7 năm 2017 của Văn phòng Quốc hội.
[18] Điều 123. Tội giết người
3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
[19] Chính phủ (2024), Dự thảo Luật Phòng, chống mua bán người trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7.
Điều 3. Các hành vi bị nghiêm cấm
1. Mua bán người theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật này.
2. Chuyển giao hoặc tiếp nhận người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.
3. Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác hoặc để thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.
4. Cưỡng bức hoặc môi giới người khác thực hiện hành vi quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này.
5. Đe dọa, trả thù nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân, người làm chứng, người báo tin, tố giác, người tố cáo, người thân thích của họ hoặc người ngăn chặn hành vi quy định tại Điều này.
6. Dung túng, bao che, không xử lý hoặc xử lý không đúng quy định của pháp luật đối với hành vi mua bán người.
7. Lợi dụng hoạt động phòng, chống mua bán người để trục lợi, thực hiện các hành vi trái pháp luật.
8. Cản trở việc giải cứu tiếp nhận, bảo vệ, xác minh, hỗ trợ nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân.
9. Cản trở việc phát hiện, báo tin, tố giác, tố cáo, khai báo, ngăn chặn và xử lý hành vi quy định tại Điều này.
10. Kỳ thị, phân biệt đối xử với nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân.
11. Tiết lộ thông tin về nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân khi chưa có sự đồng ý của họ hoặc người đại diện hợp pháp của nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
12. Giả mạo là nạn nhân.
13. Vi phạm quy định của pháp luật và quy định của Luật này khi tham gia công tác phòng, chống mua bán người.
14. Hành vi khác vi phạm các quy định của Luật này.
[20] Ha Le Thuy, Hoang Thi Hai Yen, Nguyen Quang Bao (2021), Fetus Trafficking in Viet Nam – The New Criminal Method of Human Trafficking, https://www.researchgate.net/publication/357287029_Fetus_Trafficking_in_Viet_Nam_-_The_New_Criminal_Method_of_Human_Trafficking, December 2021, International Journal of Criminology and Sociology 10:1594-1603