TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 12/7: UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI KHAI MẠC PHIÊN HỌP THỨ 24
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung phiên họp
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung phiên họp.
Cổng Thông tin điện tử Quốc hội liên tục cập nhật nội dung Phiên họp:
14h00: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung Phiên họp
Phát biểu điều hành phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, chiều nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030.
Dự phiên họp có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, đại diện Bộ Công an, Ủy ban Dân tộc, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Xây dựng, Bộ Y tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính…
Tiếp đến, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày tờ trình.
14h02: Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày Tờ trình
Thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã trình bày Tờ trình về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030.
Quan điểm xây dựng Nghị quyết nhằm thể chế hóa quan điểm chỉ đạo của Đảng về việc sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện và cấp xã giai đoạn 2023 - 2030. Gắn việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã với đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, cải cách chính sách tiền lương, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của hệ thống chính trị, bảo đảm xây dựng chính quyền địa phương hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống chính trị và sự đồng thuận của Nhân dân; phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền địa phương. Việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 phải bảo đảm phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn hoặc các quy hoạch khác có liên quan; chú trọng đến các yếu tố đặc thù và bảo đảm chất lượng đô thị theo quy định.
Mục tiêu của dự thảo Nghị quyết bám sát các mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể đã được xác định tại Nghị quyết số 37-NQ/TW và Kết luận số 48-KL/TW của Bộ Chính trị.
Dự thảo Nghị quyết gồm 4 chương, 25 điều với các nội dung cơ bản như đối tượng thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 (Điều 1 và Điều 3). Trong đó, dự thảo Nghị quyết quy định rõ: ĐVHC cấp huyện, cấp xã thuộc diện bắt buộc sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2025 và giai đoạn 2026 - 2030 (khoản 2, khoản 3 Điều 1); Khuyến khích việc sắp xếp ĐVHC không thuộc diện bắt buộc sắp xếp (khoản 4 Điều 1); Các trường hợp không bắt buộc thực hiện sắp xếp giai đoạn 2023 - 2030 do có các yếu tố đặc thù (Điều 3).
Dự thảo Nghị quyết quy định 06 nguyên tắc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã, trong đó cơ bản kế thừa các nguyên tắc tại Nghị quyết số 653/2019/UBTVQH14. Dự thảo cũng quy định cụ thể về tiêu chuẩn của ĐVHC cấp huyện, cấp xã sau sắp xếp, gồm: tiêu chuẩn diện tích tự nhiên và quy mô dân số; tiêu chuẩn chất lượng đô thị; tiêu chuẩn số lượng ĐVHC trực thuộc.
Dự thảo quy định về trình tự, thủ tục, hồ sơ Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 (từ Điều 7 đến Điều 9); Về sắp xếp tổ chức bộ máy, số lượng lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức và chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động dôi dư do thực hiện sắp xếp ĐVHC (Điều 10 đến Điều 12)
Về sắp xếp, xử lý trụ sở, tài sản công sau sắp xếp ĐVHC (Điều 13), Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, để kịp thời sắp xếp, xử lý trụ sở, tài sản công sau khi sắp xếp ĐVHC, dự thảo Nghị quyết quy định trong quá trình xây dựng Đề án sắp xếp ĐVHC thì UBND cấp tỉnh và các Bộ, cơ quan trung ương có đơn vị trực thuộc trên địa bàn đồng thời lập danh sách và dự kiến phương án sắp xếp, xử lý trụ sở, tài sản công thuộc phạm vi quản lý; trong thời hạn 02 năm kể từ ngày nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đối với từng ĐVHC có hiệu lực thi hành phải hoàn thành việc sắp xếp, xử lý trụ sở, tài sản công của cơ quan, đơn vị tại ĐVHC thực hiện sắp xếp.
Về áp dụng chế độ, chính sách đặc thù đối với ĐVHC cấp huyện, cấp xã hình thành sau sắp xếp (từ Điều 14 đến Điều 19), để khắc phục những bất cập, hạn chế khi thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019 - 2021 và để thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đề ra tại Kết luận số 48-KL/TW, dự thảo Nghị quyết quy định về việc thực hiện chế độ chính sách đặc thù đối với người dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và việc phân bổ ngân sách theo ĐVHC trong các trường hợp sắp xếp ĐVHC theo hướng không cắt giảm ngay các chế độ, chính sách mà giữ ổn định như trước thời điểm sắp xếp.
Quy định phạm vi và chế độ, chính sách được hưởng theo các Chương trình mục tiêu quốc gia được giữ ổn định như trước thời điểm sắp xếp cho đến khi cấp có thẩm quyền ban hành văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc cho đến hết thời hạn của Chương trình (Điều 15).
Quy định cụ thể việc công nhận ĐVHC cấp huyện, cấp xã sau sắp xếp thuộc đối tượng khu vực III, khu vực II, khu vực I, đặc biệt khó khăn thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; đạt chuẩn nông thôn mới; vùng an toàn khu, huyện nghèo, xã an toàn khu, xã đảo, xã bãi ngang, ven biển, khu vực biên giới; Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân, Anh hùng lao động (Điều 16 đến Điều 19).
Căn cứ các cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn, Chính phủ đề nghị Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc soạn thảo, trình dự thảo Nghị quyết theo trình tự, thủ tục rút gọn đồng thời với quá trình xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết nhằm kịp thời giải quyết những vấn đề cấp bách phát sinh trong thực tiễn.
14h17: Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Pháp luật tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết nhằm kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, tạo cơ sở pháp lý tiếp tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030.
Với những lý do như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ, Ủy ban Pháp luật thấy rằng, việc xây dựng và ban hành Nghị quyết này theo trình tự, thủ tục rút gọn là phù hợp với quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; hồ sơ dự thảo Nghị quyết đủ điều kiện để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua…
Ủy ban Pháp luật tán thành với quy định của dự thảo Nghị quyết về phạm vi các ĐVHC cấp huyện, cấp xã thuộc diện phải sắp xếp (Điều 1); các trường hợp không bắt buộc sắp xếp ĐVHC do có yếu tố đặc thù (Điều 3) và các nguyên tắc sắp xếp ĐVHC (Điều 2) vì đã quán triệt đầy đủ chủ trương tại các nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị.
Bên cạnh đó, đề nghị trong các giai đoạn sau này, cần tiếp tục nghiên cứu để có giải pháp xử lý, sắp xếp cả đối với những ĐVHC cấp huyện, cấp xã có diện tích tự nhiên hoặc quy mô dân số quá lớn, gấp rất nhiều lần so với tiêu chuẩn quy định nhằm bảo đảm yêu cầu về quản lý nhà nước, phù hợp với năng lực của bộ máy chính quyền và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.
Ủy ban Pháp luật cũng cơ bản tán thành với quy định các ĐVHC hình thành sau sắp xếp phải đáp ứng các tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên, quy mô dân số theo quy định, trừ trường hợp nhập từ 03 ĐVHC cùng cấp trở lên hoặc có yếu tố đặc thù mà không thể nhập, điều chỉnh thêm với ĐVHC cùng cấp khác.
Đối với tiêu chuẩn của ĐVHC đô thị dự kiến hình thành sau sắp xếp (khoản 3 Điều 4), Ủy ban Pháp luật tán thành việc quy định các đơn vị này phải đáp ứng tiêu chuẩn về cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội, loại đô thị hoặc trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị theo quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của ĐVHC và phân loại ĐVHC. Quy định như vậy đã thể chế hóa đúng yêu cầu tại Nghị quyết số 06/NQ-TW của Bộ Chính trị, phù hợp với kết luận của Đảng đoàn Quốc hội và của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 23...
Ủy ban Pháp luật thấy rằng, các quy định về quy trình, thủ tục, hồ sơ Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã trong dự thảo Nghị quyết đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu đơn giản hóa quy trình, thủ tục, hồ sơ nêu trong Thông báo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 23. Để bảo đảm tiến độ thực hiện sắp xếp ĐVHC, đề nghị Chính phủ chỉ đạo, quán triệt đến các Bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục đơn giản hóa các thủ tục hành chính nội bộ, rút ngắn thời gian xem xét, giải quyết để kịp trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định, cơ bản hoàn thành việc sắp xếp ĐVHC giai đoạn 2023 - 2025 trong năm 2024.
Qua rà soát, Ủy ban Pháp luật đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định về việc rà soát, công nhận ĐVHC cấp huyện, cấp xã hình thành sau sắp xếp là ĐVHC miền núi, vùng cao; nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo Nghị quyết quy định về chế độ, chính sách hỗ trợ đối với người là cán bộ, công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý thôi giữ chức vụ, chức danh do sắp xếp ĐVHC để bảo đảm thực hiện đầy đủ tinh thần của Nghị quyết số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Để triển khai Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ sẽ ban hành Kế hoạch thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã phù hợp với từng giai đoạn 2023 - 2025 và 2026 - 2030. Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ nghiên cứu, quy định trong Kế hoạch này trách nhiệm cụ thể của các Bộ, ngành, chính quyền địa phương các cấp để việc tổ chức thực hiện Nghị quyết được đồng bộ và thuận lợi.
14h27: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định gợi ý một số nội dung tập trung thảo luận
Gợi ý một số nội dung tập trung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã là chủ trương lớn, rất quan trọng của Đảng và Nhà nước. Trước đây, Quốc hội cũng đã từng tiến hành giám sát về vấn đề này, đem đến kết quả tích cực và nhiều bài học kinh nghiệm quý báu.
Phó Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra đã có sự chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng với đầy đủ tài liệu, văn bản, báo cáo, đảm bảo chi tiết và bao quát các khía cạnh. Báo cáo đã tổng hợp đầy đủ ý kiến của các cơ quan hữu quan, nội dung thể hiện rõ các kết luận của Bộ Chính trị, Đảng Đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của Ban Cán sự Đảng Chính phủ.
Tuy nhiên, trong văn bản thẩm tra, Ủy ban Pháp luật có 7 ý đề xuất bổ sung thêm so với nội dung Chính phủ đã trình. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu cho ý kiến về những nội dung trọng tâm trong việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, trong đó đặc biệt chú ý đến những nội dung bổ sung thêm của Ủy ban Pháp luật.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu cho ý kiến về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và nguyên tắc sắp xếp đơn vị hành chính; tiêu chuẩn của đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp; trình tự, thủ tục, hồ sơ xây dựng Đề án sắp xếp đơn vị hành chính; kiện toàn tổ chức bộ máy và áp dụng các chế độ, chính sách đặc thù của đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp; kinh phí thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong việc thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã…
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị đại diện các bộ, ngành hữu quan phát biểu làm rõ một số vấn đề có liên quan đến sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong phạm vi, trách nhiệm quản lý nhà nước của mình.
14h42: Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường bày tỏ tán thành với dự thảo Nghị quyết và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật. Đồng thời đánh giá cao Bộ Nội vụ trong việc tham mưu trình Chính phủ chuẩn bị hồ sơ dự án này.
Có thể nói, hồ sơ rất đầy đủ và được chuẩn bị kỹ lưỡng, đã tiếp thu đầy đủ ý kiến tại Phiên họp thứ 23 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của phiên họp của Đảng đoàn Quốc hội. ..
Đồng tình cao với việc sẽ ban hành Nghị quyết này, tuy nhiên, Tổng Thư ký Quốc hội đặt vấn đề, nếu theo các tiêu chí trong dự thảo Nghị quyết thì sẽ có khoảng bao nhiêu đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã được sắp xếp trong giai đoạn tới. Theo Tổng Thư ký Quốc hội, thông tin báo chí đã nêu về thông tin này nhưng trong hồ sơ dự án chưa đề cập tới. Bên cạnh đó, khi đặt ra tiêu chí thì các địa phương cũng đã có dự kiến về việc này. Do đó, đề nghị Bộ Nội vụ cung cấp thêm thông tin để có cơ sở đánh giá tác động chính sách.
Đề cập tới việc kiện toàn, tổ chức bộ máy và áp dụng các chế độ, chính sách đặc thù đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường bày tỏ tán thành với việc dự thảo Nghị quyết quy định cụ thể về thời hạn đối với việc kiện toàn là 30 ngày kể từ khi Nghị quyết có hiệu lực thi hành.
Trong dự thảo có nêu, việc kiện toàn số lượng lãnh đạo, quản lý, cán bộ, công chức, viên chức cơ quan, tổ chức sau sắp xếp và 5 năm. Đối với sắp xếp lại và xử lý trụ sở, tài sản công của cơ quan, đơn vị là 2 năm. Tuy nhiên, dự thảo Nghị quyết mới chỉ đặt vấn đề về trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã tại Chương IV mà chưa có cơ chế xử lý đối với những trường hợp không hoàn thành theo đúng thời hạn. Do đó, đề nghị nghiên cứu bổ sung cơ chế, chế tài đối với những trường hợp không hoàn thành theo đúng thời hạn nhằm tăng tính hiệu lực của Nghị quyết, đồng thời làm căn cứ cho các cơ quan giám sát.
14h49: Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cơ bản đồng tình với các báo cáo đã được trình bày, trong các báo cáo này, nhiều nội dung đã được thiết kế hợp lý, khoa học, bao quát nhiều nội dung quan trọng.
Tham gia ý kiến về nội dung quan điểm trong Tờ trình của Chính phủ, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, Tờ trình cho rằng cần “bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống chính trị và sự đồng thuận của Nhân dân”, đồng thời cũng cần “bảo đảm phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn hoặc các quy hoạch khác có liên quan; chú trọng đến các yếu tố đặc thù và bảo đảm chất lượng đô thị theo quy định” .
Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, yêu cầu về sự “thống nhất” và sự “đặc thù” mâu thuẫn nhau, không thể cùng lúc đảm bảo được cả hai yêu cầu này, vì vậy, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, xem xét kỹ các nội dung này.
Tham gia ý kiến về nội dung liên quan đến công nhận xã anh hùng, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng đây là vấn đề còn bất cập, nội dung quy định chưa hợp lý, vì vậy, các cơ quan có liên quan cần rà soát, nghiên cứu kỹ, phối hợp chặt chẽ để có những quy định hợp lý, khả thi.
14h54: Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh phát biểu
Nêu quan điểm về việc hỗ trợ tiến hành sắp xếp đơn vị hành chính, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, theo Kết luận số 48-KL/TW, ngày 30/1/2023 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030, trong đó yêu cầu quy định rõ mức hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ bản cho các địa phương để phục vụ sắp xếp đơn vị hành chính, nhưng quy định như dự thảo nghị quyết chỉ quy định hỗ trợ một lần cho các địa phương bổ sung cân đối ngân sách; chưa quy định rõ sử dụng như thế nào, chi thường xuyên hay chi đầu tư, chi chế độ chính sách cho lao động dôi dư, chi đầu tư xây dựng cơ bản.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, trên thực tế các địa phương có sự khác biệt về mức độ, nhu cầu trong việc chi cho sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, nếu thực hiện đúng theo tinh thần của Kết luận số 48-KL/TW, thì khoản hỗ trợ này là hỗ trợ cho đầu tư xây dựng cơ bản, tức là hỗ trợ có mục tiêu cho các địa phương.
Ngoài ra, dự thảo quy định mức hỗ trợ tối đa là 20 tỷ đồng cho mỗi ĐVHC cấp huyện giảm và 500 triệu đồng cho mỗi ĐVHC cấp xã giảm. Theo Luật Ngân sách nhà nước, UBTVQH không có thẩm quyền quyết định hỗ trợ một lần cho các đơn vị mà thuộc thẩm quyền của Quốc hội.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh đề nghị Chính phủ nghiên cứu về quy định này theo hướng chỉ đưa mức chi tối đa; còn quá trình xây dựng dự toán hàng năm, Quốc hội quyết định bổ sung mức cụ thể trên cơ sở tổng mức hỗ trợ có mục tiêu từ ngân sách trung ương cho từng địa phương…
14h59: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết trong thực tiễn tại các địa phương cùng với việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã còn có việc sắp xếp thôn, tổ dân phố cũng được tiến hành một cách mạnh mẽ, mang lại hiệu quả lớn.
Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề, trong giai đoạn tới thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính thì có tiếp tục thực hiện sắp xếp thôn, tổ dân phố, khu, ấp…hay không và nếu thực hiện thì thực hiện theo quy định nào? Bởi, một khi sắp xếp lại đơn vị hành chính thì phạm vi địa giới và dân số có biến động dẫn đến biến động hiện trạng của các thôn, tổ dân phố.
Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, qua giám sát có một số vấn đề nổi lên liên quan đến việc xác định phạm vi nghị quyết. Chủ tịch Quốc hội cho biết việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã được tập trung triển khai từ khi có Nghị quyết số 18-NQ/TW nhưng thực tế việc thành lập mới, điều chỉnh đơn vị hành chính vẫn được tiến hành thường xuyên. Do đó, vấn đề đặt ra tại phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết lần này có bao gồm việc sắp xếp các đơn vị hành chính mà không phải do không đảm bảo tiêu chuẩn về dân số hay diện tích mà xuất phát từ những nguyên nhân khác như do quy hoạch, định hướng phát triển. Cùng với đó, nghị quyết có bao quát chủ trương thành lập thành phố trong thành phố như trường hợp của thành phố Thủ Đức của thành phố Hồ Chí Minh hay không?
Chủ tịch Quốc hội cũng quan tâm đến việc sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị cung cấp dịch vụ công tại các địa phương thực hiện sắp xếp. Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, dự thảo Nghị quyết đang quy định theo hướng việc sáp nhập đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị cung cấp dịch vụ công thực hiện theo quy định của Chính phủ và hướng dẫn của các bộ phụ trách ngành lĩnh vực. Trong bối cảnh triển khai thực hiện cấp bách như hiện này thì đã có văn bản hướng dẫn của chính phủ bộ ngành về vấn đề này chưa, liệu rằng khi tiến hành sắp xếp các địa phương, các đơn vị có triển khai thực hiện được ngay hay không hay phải chờ văn bản hướng dẫn
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý đến tiêu chuẩn chất lượng đô thị và điều khoản chuyển tiếp, tổ chức thực hiện, quy định về kinh phí thực hiện; đồng thời đề nghị có báo cáo thêm về việc xử lý trong trường hợp một xã nông thôn mới ghép với một xã chưa phải nông thôn mới thì thành xã gì? Một xã vùng cao ghép với một xã không vùng cao thì gọi thành vùng gì? tương tự là trường hợp đơn vị anh hùng lao động thời kỳ đổi mới, anh hùng lực lượng vũ trang ghép với đơn vị không có danh hiệu thì nghị quyết có cần có thêm nội dung điều chỉnh không?
15h12: Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh phát biểu
Phát biểu ý kiến về thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030 tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh đánh giá cao việc chỉnh lý văn bản này, đồng thời bày tỏ tán thành với các ý kiến phát biểu trước và các vấn đề mà Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đặt ra…
Liên quan đến nội dung quy định tại Điều 14 về việc thực hiện chế độ, chính sách đặc thù đối với đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã hình thành sau sắp xếp, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nêu rõ, tại Khoản 2 quy định khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã mà làm thay đổi tên gọi, địa giới đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, phạm vi thôn, tổ dân phố thì việc áp dụng chế độ, chính sách đặc thù thực hiện như sau: Người dân trên địa bàn thôn, tổ dân phố của đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã sau sắp xếp tiếp tục hưởng chế độ, chính sách đặc thù như thời điểm trước khi thực hiện sắp xếp cho đến khi có quyết định khác của cơ quan có thẩm quyền; Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động được áp dụng chế độ, chính sách đặc thù theo khu vực hoặc theo vùng với mức cao nhất của một trong các đơn vị hành chính cùng cấp được nhập, điều chỉnh vào đơn vị hành chính mới cho đến khi có quyết định khác của cơ quan có thẩm quyền.
Trên cơ sở nội dung quy định này, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh đề nghị Ban soạn thảo cần làm rõ quy định như dự thảo Nghị quyết như vậy liệu có tạo ra suy nghĩ phân biệt chế độ, chính sách giữa người dân và cán bộ hay không?
15h22: Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn bày tỏ thống nhất với Tờ trình của Chính phủ, Tờ trình đã thực hiện theo kết luận của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và Đảng đoàn Quốc hội.
Trên cơ sở chức năng quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng, Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn nhận thấy, việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã phải đảm bảo phù hợp quy hoạch tỉnh, quy hoạch chung đô thị và các quy hoạch khác có liên quan. Đồng thời, sáp nhập nhưng không làm giảm chất lượng đô thị, các đơn vị sau khi sáp nhập phải đảm bảo về loại đô thị, tiêu chuẩn, tiêu chí đô thị, đặc biệt là tiêu chí về cơ sở hạ tầng đô thị.
Tuy nhiên, về vấn đề quy hoạch, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, 33 địa phương địa thực hiện sáp nhập đơn vị cấp huyện có 14 địa phương gửi về, hiện nay chỉ có một địa phương trong quy hoạch chung đô thị có phương án sắp xếp đơn vị hành chính là tỉnh Nghệ An, các địa phương còn lại chưa có phương án. Nguyên nhân của thực trạng trên là do Luật Quy hoạch đô thị và Luật Xây dựng không yêu cầu bắt buộc trong quy hoạch chung phải có phương án sắp xếp. Chính vì vậy, nhiều địa phương chưa quan tâm đến nội dung này.
Để giải quyết khó khăn trên, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện 616, trong đó giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ phải hướng dẫn ngay các địa phương trong quá trình rà soát quy hoạch tới đây phải xem xét vấn đề sắp xếp đơn vị hành chính....
Đối với tiêu chuẩn đô thị, Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn chỉ rõ, theo nguyên tắc, đơn vị hành chính cấp huyện nhập vào cấp đô thị phải giữ nguyên được chất lượng đô thị và loại đô thị.
Tuy nhiên, khu vực nông thôn có chất lượng đô thị kém, nên khi nhập vào đô thị sẽ không đảm bảo được chất lượng đô thị. Do đó, phải có một khoảng thời gian để thực hiện việc quy hoạch và thực hiện đầu tư để nâng loại đô thị. Chính vì vậy, khi yêu cầu phải đảm bảo được chất lượng đô thị mới sắp xếp thì cần thời gian dài hơn để lập quy hoạch và đầu tư nhằm đáp ứng được các tiêu chí để thực hiện sáp nhập.
15h28: Nghỉ giải lao (20 phút)
15h52: Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn phát biểu
Báo cáo về kinh phí và sắp xếp tài sản công trong sắp xếp đơn vị hành chính, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, tiếp thu ý kiến của Đoàn giám sát và căn cứ trên thực tế ở các địa phương, Bộ Tài chính đã phối hợp với Bộ Nội vụ trình Chính phủ đề xuất mức hỗ trợ từ ngân sách trung ương hỗ trợ một lần cho các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, nhằm bổ sung, cân đối ngân sách.
Căn cứ pháp lý của đề xuất này là điểm a khoản 5 Điều 20 Luật Ngân sách Nhà nước, theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có nhiệm vụ, quyền hạn quyết định nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ ngân sách nhà nước. Kết luận số 48 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã có yêu cầu quy định rõ định mức phân bổ ngân sách đối với các đơn vị hành chính sau sắp xếp.
Vì vậy mức hỗ trợ được quyết định dựa trên quá trình thực hiện trong 3 năm đối với các địa phương, nhận bổ sung cân đối từ ngân sách trung ương. Với mức hỗ trợ đã định, căn cứ trên số đơn vị hành chính được sắp xếp, Chính phủ sẽ bổ sung cho các địa phương từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương.
16h02: Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, Bộ Y tế đã có văn bản tham gia ý kiến vào dự thảo nghị quyết. Sau khi nghiên cứu, Bộ Y tế nhận thấy việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, cấp huyện giúp tinh giản đội ngũ cán bộ.
Bộ Y tế đề nghị đối với đơn vị hành chính mới sau sắp xếp cần tạo điều kiện tốt nhất để Nhân dân tiếp cận chăm sóc sức khỏe. Căn cứ vào chỉ đạo của Bộ Chính trị và Nghị quyết của Quốc hội, Bộ Y tế thành lập các trạm y tế không theo đơn vị hành chính mà theo quy mô dân số.
Đối với các Trung tâm y tế tuyến huyện khi sát nhập, sắp xếp lại, Bộ Y tế đề nghị lấy tên gọi của đơn vị hành chính mới; tương tự với trạm y tế xã. Với cơ sở y tế, sẽ chuyển thành cơ sở 1 và cơ sở 2 để đảm bảo công tác chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân.
16h06: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp
Phát biểu điều hành phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu thực tế một số vướng mắc trong y tế, giáo dục. Đồng thời đề nghị Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư phát biểu làm rõ thêm một số vấn đề về quy hoạch và các chương trình mục tiêu quốc gia sau khi sắp xếp các đơn vị hành chính…
16h09: Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Thành Trung phát biểu
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Thành Trung nêu rõ, về bố trí nguồn lực, thống nhất với ý kiến của Ủy ban Pháp luật và Ủy ban Tài chính Ngân sách, Bộ Kế hoạch và Đầu tư xác định rõ đối với giai đoạn 2023-2025, đây là phần vốn hỗ trợ một lần cho huyện, xã thực hiện sắp xếp lại đơn vị hành chính. Tuy nhiên, cần tính toán lộ trình thực hiện phù hợp để đảm bảo đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật.
Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đây là khoản vốn hỗ trợ đầu tư cơ bản, cần thực hiện theo đúng trình tự thủ tục được quy định tại Luật Đầu tư công, cần được lồng ghép nguồn vốn này với các nguồn vốn khác để phối hợp thực hiện.
Về việc xác định địa bàn hỗ trợ đầu tư sau khi sắp xếp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Nội vụ để có hướng dẫn cụ thể, chi tiết trong việc phân loại, xác định địa bàn cần hỗ trợ để việc đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, phát huy được hiệu quả.
Về chuyển đổi giấy chứng nhận đối với doanh nghiệp, giấy phép đăng ký kinh doanh của tổ chức, doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết Bộ phối hợp với Bộ Nội vụ để đảm bảo thực hiện sắp xếp lại tới đâu sẽ có điều chỉnh phù hợp tới đó, tạo điều kiện, môi trường đầu tư, sản xuất, kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp.
16h16: Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà bày tỏ cảm ơn những ý kiến xác đáng của các thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và thống nhất, đồng tình với Báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Pháp luật.
Hơn nữa, bày tỏ thống nhất cao với ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, từ đó đã gợi mở nhiều vấn đề không chỉ nhằm giải quyết nội dung của dự thảo Nghị quyết mà còn là những nội dung Uỷ ban Thường vụ Quốc hội dự kiến sẽ ban hành để đảm bảo tính khả thi và yêu cầu về quan điểm, mục tiêu chung theo tinh thần Nghị quyết 37 của Bộ Chính trị, Kết luận 48 của Bộ Chính trị và các Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội....
Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng đã nêu lên một số vấn đề để Bộ Nội vụ phối hợp với Ủy ban Pháp luật, các cơ quan của Quốc hội và các bộ có liên quan nhằm hoàn thiện nhanh nhất dự thảo Nghị quyết này để sớm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ cũng trân trọng cảm ơn Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, đặc biệt là Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã chỉ đạo rất sát sao, chặt chẽ, thận trọng, khoa học, bài bản và rất thực tiễn trong việc xây dựng dự thảo Nghị quyết. Đảng đoàn Quốc hội cũng đã cho ý kiến đối với nội dung này. Cùng với đó, tại Phiên họp thứ 23, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cũng có kết luận cụ thể, rõ ràng, chặt chẽ, đúng với tinh thần chung theo chủ trương của Đảng để Chính phủ, cơ quan soạn thảo hoàn thiện dự thảo Nghị quyết nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra.
Đề cập tới vấn đề cụ thể, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nêu rõ, về nguyên tắc chung, việc xây dựng dự thảo Nghị quyết nhằm thực hiện, quán triệt đầy đủ, toàn diện, sâu sắc quan điểm và quy định tại Nghị quyết số 37 và Kết luận số 48 của Bộ Chính trị và các Nghị quyết của Đảng có liên quan. Đồng thời, thực hiện đúng tinh thần của Nghị quyết số 1211, Nghị quyết 1210 cũng như Nghị quyết bổ sung của hai Nghị quyết này; đúng tinh thần của Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các quy định liên quan đến việc giải quyết những vấn đề phát sinh trên thực tiễn liên quan tới sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã.
Việc xây dựng dự thảo Nghị quyết cũng đảm bảo yêu cầu tạo hành lang pháp lý cũng như cơ chế, chính sách, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Qua đó, giúp công tác này không những đảm bảo tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả nhưng vẫn đảm bảo được yêu cầu, xu thế phát triển của đất nước, đặc biệt là phục vụ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.
Như vậy, việc sắp xếp phải hợp lý, phù hợp với xu thế phát triển của đất nước, tạo động lực, tạo không gian cho phát triển kinh tế - xã hội, hướng tới nâng cao đời sống của người dân và giữ được ổn định chính trị, đảm bảo quốc phòng, an ninh. Có thể nói, đây là những vấn đề rất bao trùm, từ những vấn đề nguyên tắc chung này sẽ giải quyết được những vấn đề cụ thể.
16h43: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu
Qua nghiên cứu hồ sơ và thảo luận tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, hồ sơ dự thảo Nghị quyết đã được chuẩn bị công phu. Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao cơ quan chủ trì soạn thảo là Bộ Nội vụ và cơ quan chủ trì thẩm tra là Ủy ban Pháp luật đã phối hợp chặt chẽ với nhau và với cơ quan tổ chức hữu quan khẩn trương, nhanh chóng tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 23 và kết luận của Đảng đoàn Quốc hội để hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết.
Theo Chủ tịch Quốc hội, đến nay hồ sơ dự thảo Nghị quyết đã bám sát Kết luận 48-KL/TW, Nghị quyết 06-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các ý kiến giải trình làm rõ tại phiên họp cũng đẩy đủ và thuyết phục. Chủ tịch Quốc hội cho rằng hồ sơ và dự thảo nghị quyết đã đáp ứng được đầy đủ các điều kiện để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét để thông qua.
Chủ tịch Quốc hội lưu ý thêm rằng, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã phải đạt được rất nhiều mục tiêu. Trong đó, phải giảm đơn vị hành chính góp phần tinh gọn tổ chức bộ máy, biên chế, giảm được chi tiêu cho ngân sách; mục tiêu hướng đến là tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước là quan trọng nhất. Đồng thời, tạo được điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Về cơ bản, hồ sơ dự thảo Nghị quyết đã đáp ứng được các mục tiêu này. Vấn đề đặt ra là quá trình quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện. Do đó đề nghị Chính phủ, Bộ Nội vụ luôn luôn lưu tâm mục tiêu này nhất là đối với các đơn vị hành chính cấp huyện, các tỉnh miền núi với diện tích lớn nhưng dân số lại ít, hay những đơn vị hành chính đô thị diện tích nhỏ nhưng dân số đông để có tính toán kỹ lưỡng, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Theo đó, vừa đảm bảo hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước, vừa đảm bảo được khả năng tiếp cận và đáp ứng các nhu cầu thiết yếu, nhất là y tế, giáo dục, các dịch vụ hành chính công khác.
Chủ tịch Quốc hội làm rõ, hiệu quả của sắp xếp đơn vị hành chính không chỉ đơn thuần là đo lường việc cắt giảm được bao nhiêu đơn vị hành chính, tinh giản được bao nhiêu biên chế mà điều quan trọng nhất là hiệu quả thực chất của bộ máy chính quyền, chất lượng các dịch vụ công mà người dân và doanh nghiệp được thụ hưởng và sự phát triển kinh tế - xã hội trên các địa bàn được sắp xếp.
Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, đối với việc sắp xếp một phần đơn vị hành chính nông thôn với đơn vị hành chính đô thị hay việc thành lập thành phố trong thành phố nên có đề án riêng. Về tiêu chuẩn đơn vị hành chính sau sắp xếp, đề nghị xem xét rà soát quy định tại khoản 2 Điều 4 dự thảo Nghị quyết để không gây hiểu lầm, biên tập để quy định rõ ràng rành mạch hơn.
Về kinh phí thực hiện, Chủ tịch Quốc hội nhất trí với việc Trung ương cần có hỗ trợ nhưng cần tiếp tục rà soát để quy định theo hướng phải được lập dự toán và thể hiện trong dự toán của ngân sách trung ương và không nên lấy trong dự phòng ngân sách trung ương. Trường hợp phân cấp cho địa phương chi tiêu cần quy định rõ trong nghị quyết để địa phương có cơ sở thực hiện và có thể có định hướng rõ.
Theo Chủ tịch Quốc hội, đây là nội dung cần quy định kỹ lưỡng hơn bảo đảm phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước, đồng thời bảo đảm cho địa phương chủ động sử dụng, bởi sắp xếp đơn vị hành chính có nhiều việc phải làm chỉ địa phương mới hiểu rõ các nội dung cần chi tiêu. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Tài chính cùng với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Nội vụ nghiên cứu để biên tập kỹ hơn để thuận lợi trong tổ chức thực hiện.
16h55: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang phát biểu
Thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cảm ơn các ý kiến góp ý và sẽ lĩnh hội đầy đủ ý kiến góp ý của thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hôi; phối hợp với Ủy ban Pháp luật của Quốc hội giải trình, tiếp thu đối đa các ý kiến góp ý hoàn thiện dự thảo Nghị quyết.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang khẳng định, nếu Nghị quyết được thông qua, Chính phủ sẽ chỉ đạo các bộ, ngành hoàn thành cá công việc theo quy định để triển khai Nghị quyết đi vào cuộc sống đúng yêu cầu đặt ra trong Nghị quyết.
16h57: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu kết luận nội dung thảo luận
Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, sau buổi làm việc khẩn trương, thẳng thắn, trách nhiệm, đã có 11 ý kiến phát biểu của các đại biểu, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã có chỉ đạo cụ thể, Phó Thủ tướng Chính phủ cùng Bộ trưởng Bộ Nội vụ đã tiếp thu, giải trình, làm rõ nhiều vấn đề các đại biểu đã nêu.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao quá trình chuẩn bị của Chính phủ, các cơ quan hữu quan, đặc biệt là Bộ Nội vụ là cơ quan giúp Chính phủ chủ trì soạn thảo, Ủy ban Pháp luật là cơ quan giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội thẩm tra. Các quan đã làm việc khẩn trương, trách nhiệm cao, chuẩn bị hồ sơ tài liệu chi tiết, tiếp thu đầy đủ ý kiến của Đảng Đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cũng như ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Ban Cán sự Đảng Chính phủ.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, ban hành Nghị quyết theo trình tự, thủ tục rút gọn, để đáp ứng yêu cầu triển khai kịp thời công việc này theo các kết luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ.
Tại phiên họp, 100% các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết tán thành thông qua về nguyên tắc đối với Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030
