Phát biểu mở đầu phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, dự án Tài nguyên nước đã được đại biểu Quốc hội thảo luận tại Tổ, các ý kiến được Tổng Thư ký Quốc hội tổng hợp ý kiến đại biểu. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị đại biểu tập trung cho ý kiến về các nội dung đã nêu trong tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội.
Thảo luận tại hội trường, các đại biểu Quốc hội đã đóng góp nhiều ý kiến hoàn thiện dự án Luật liên quan đến: tên gọi dự thảo luật; giải thích từ ngữ; phạm vi điều chỉnh, quy định về điều tra cơ bản, chiến lược, quy hoạch tài nguyên nước; lấy ý kiến cộng đồng dân cư đối với các công trình ngăn sông, suối dạng đập tạm bằng bao cát để ngăn mặn trong mùa khô; sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; phòng chống tác hại do nước gây ra; đăng ký cấp giấy phép tài nguyên nước; quy trình vận hành hồ chứa, liên hồ chứa; về việc gây mưa nhân tạo…
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung thảo luận.
Góp ý cụ thể về tên gọi dự thảo luật, đối tượng, phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Quang Huân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương đề nghị đổi tên thành Luật Bảo vệ nguồn nước, vì xuyên suốt nội dung của dự thảo luật đề cập đến phạm vi bảo vệ nguồn nước. Dự thảo có đề cấp đến trách nhiệm quản lý nước sinh hoạt, nước tưới tiêu, nước công nghiệp… nhưng lĩnh vực này đều thuộc các luật chuyên ngành do các bộ chuyên ngành quản lý. Nếu giữ tên luật như Chính phủ trình dễ dẫn tới chồng chéo trong quản lý, không bám sát yêu cầu trong Kết luận số 36-KL/TW ngày 23/6/2022 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Tên dự thảo luật sẽ giúp định vị phạm vi sửa đổi của luật tốt hơn, đề nghị Quốc hội cần xem xét, cho ý kiến.
Khoản 2 Điều 1 về phạm vi điều chỉnh, dự thảo luật quy định: “Nước dưới đất và nước biển thuộc vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước khoáng, nước nóng thiên nhiên không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này”. Theo đại biểu Tráng A Dương – Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang, quy định như dự thảo luật, nước khoáng, nước nóng thiên nhiên không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này mà điều chỉnh ở Luật Khoáng sản năm 2010.
Đại biểu Tráng A Dương cho rằng, nước khoáng, nước nóng thiên nhiên vẫn là tài nguyên nước, tồn tại ở các tầng chứa nước dưới đất và có khả năng tái tạo không như các loại khoáng sản khác. Trong khi các quy định của dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) bao hàm tất cả các nội dung về quản lý, bảo vệ, khai thác sử dụng nước dưới đất. Vì vậy, đại biểu đề nghị đưa nước khoáng, nước nóng thiên nhiên vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật để đảm bảo thống nhất quản lý về tài nguyên nước như đã nêu tại khoản 1, khoản 2 Điều 4 của dự thảo luật.
Ngoài ra, nước khoáng, nước nóng thiên nhiên là loại tài nguyên nước có giá trị cao và có khả năng tái tạo nên cần có quy định cụ thể, nhằm tạo thuận lợi trong khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên quý giá này để phục vụ nhu cầu sức khỏe của Nhân dân và phát triển dịch vụ, du lịch, tăng thu cho ngân sách.
Đại biểu Tráng A Dương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang.
Tại Khoản 7 Điều 44 của Dự thảo luật quy định về việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư và tổ chức, cá nhân liên quan khi đầu tư dự án công trình khai thác, sử dụng tài nguyên nước có ảnh hưởng lớn đến hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, đời sống của nhân dân trên địa bàn, có trách nhiệm phối hợp với chính quyền địa phương tiến hành lấy ý kiến về những nội dung liên quan đến phương án khai thác, sử dụng tài nguyên nước của dự án; tổng hợp, tiếp thu, giải trình bằng văn bản và gửi kèm theo hồ sơ cấp phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước. Đại biểu Nguyễn Văn Huy – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình cho rằng, quy định như dự thảo sẽ dẫn đến sự chồng chéo với pháp luật về đánh giá tác động môi trường, đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định này.
Có cùng quan điểm trên, đại biểu Thạch Phước Bình – Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh khẳng định, việc lấy ý kiến Nhân dân là rất cần thiết, nhưng quy định như dự thảo luật dẫn đến sự chồng chéo với pháp luật về đánh giá tác động môi trường. Quy định như dự thảo luật sẽ dẫn tới nguy cơ một dự án sẽ phải lấy ý kiến 2 lần hoặc thực hiện một lần nhưng phải có 2 bộ hồ sơ, gây tốn kém, phát sinh chi phí thủ tục hành chính. Đại biểu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc bỏ quy định này, trong trường hợp cần thiết, sửa đổi bổ sung quy định pháp luật về bảo vệ môi trường cho phù hợp.
Ngoài ra, một số đại biểu quan tâm cho ý kiến về phòng, chống sạt, lở lòng, bờ, bãi sông, hồ quy định các hoạt động cải tạo lòng, bờ, bãi sông, xây dựng công trình thủy, khai thác cát, sỏi và các khoáng sản khác trên sông, hồ, hành lang bảo vệ nguồn nước không được gây sạt, lở, làm ảnh hưởng xấu đến sự ổn định lòng, bờ, bãi sông, hồ và chức năng của hành lang bảo vệ nguồn nước. Đại biểu đề nghị dự thảo luật quy định theo hướng: Các hoạt động cải tạo lòng, bờ, bãi sông, xây dựng công trình thủy, khai thác cát, sỏi và các khoáng sản khác trên sông, hồ, hành lang bảo vệ nguồn nước mà gây tác động đến lòng, bờ, bãi sông, hồ và chức năng của hành lang bảo vệ nguồn nước đều phải thực hiện quy định trên, chứ không chỉ khi các hoạt động này làm ảnh hưởng xấu đến sự ổn định lòng, bờ, bãi sông, hồ và chức năng của hành lang bảo vệ nguồn nước.
Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh.
Quan tâm tới, chính sách của Nhà nước về tài nguyên nước (Điều 5), đại biểu Nguyễn Văn Thi – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga – Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương bày tỏ đồng tình cao với dự thảo Luật đã bổ sung quy định: “Nhà nước có cơ chế khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến để quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên nước; xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để tái sử dụng, xử lý nước mặn, nước lợ thành nước ngọt”. Đây là chính sách rất cần thiết, trên thế giới, việc tái sử dụng nước đã được sử dụng khá phổ biến cho nhiều mục đích khác nhau bao gồm: nông nghiệp, công nghiệp, đô thị …. Tại Việt Nam hiện nay nguồn nước ngọt còn tương đối nhiều, tuy nhiên tình trạng giảm mực nước tại một số dòng sông; việc suy kiệt nguồn nước ngầm; tình trạng hạn hán ở miền Trung, nhiễm mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long… đang đặt ra việc phải sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả hơn, sử dụng nước tiếp cận theo hướng kinh tế tuần hoàn; đa dạng các nguồn nước là việc làm hết sức cần thiết; nhà nước cần có chính sách phù hợp để khuyến khích nghiên cứu, đầu tư vào lĩnh vực này.
Đối với chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, Báo cáo tổng kết thi hành Luật Tài nguyên nước năm 2012 của Chính phủ cũng đã chỉ rõ: “Chính sách liên quan đến phân bổ nguồn thu từ khai thác sử dụng nước ở các địa phương hạ nguồn để chi trả cho các địa phương thượng nguồn trong bảo vệ, phát triển rừng, vùng sinh thủy còn chưa được chú trọng; kinh phí hỗ trợ trồng và bảo vệ rừng không được phân bổ, điều tiết lại từ các địa phương hưởng lợi ở hạ lưu”. Do đó, đại biểu Nguyễn Văn Thi – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, có quy định cụ thể về chi trả dịch vụ môi trường rừng liên quan đến bảo vệ, phát triển nguồn nước, bảo đảm cho tổ chức, cá nhân duy trì bảo vệ, phát triển nguồn sinh thuỷ thượng lưu được chi trả phù hợp từ tổ chức, cá nhân được hưởng lợi ở hạ lưu.
Đại biểu đề nghị cần có quy định cụ thể về việc các tổ chức, cá nhân sử dụng nước sông, hồ chứa, đập chứa dưới vùng hạ lưu có trách nhiệm đóng góp kinh phí để chi trả cho những người làm công tác bảo vệ, phát triển rừng vùng thượng lưu để tạo nguồn sinh thuỷ.
Cũng quan tâm đến chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, đại biểu Tráng A Dương – Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang đề nghị ban soạn thảo quy định cụ thể về nguyên tắc chi trả dịch vụ môi trường rừng, nghiên cứu bổ sung công cụ kinh tế, cơ chế tài chính liên quan đến phân bổ nguồn thu cho các đối tượng bảo vệ nguồn sinh thủy.
Đại biểu đề xuất xem xét, nghiên cứu bổ sung các chính sách liên quan đến phân bổ nguồn thu từ khai thác, sử dụng nước ở các địa phương hạ nguồn để chi trả cho các địa phương thượng nguồn trong bảo vệ, phát triển rừng, vùng sinh thủy; giao trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sửa đổi mức chi trả bảo vệ phát triển rừng, nhằm khuyến khích người dân ở các địa phương thượng nguồn tham gia bảo vệ rừng…
Góp ý vào khoản 6 Điều 24, một số đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, bổ sung quy định về phân cấp, để tăng cường trách nhiệm quản lý tài nguyên nước, theo hướng quy định rõ hơn trách nhiệm của UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện. Đại biểu đề xuất, sửa thành "Căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương, UBND tỉnh thực hiện rà soát, xác định danh mục của các sông, suối phải lập hành lang bảo vệ nguồn nước; UBND cấp huyện thực hiện việc lập phương án, cắm mốc và quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước quy định tại các điểm b, c và d khoản 2 Điều này.
Về hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 10, đại biểu Lưu Bá Mạc – Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, bổ sung thêm hai hành vi cấm: Cấm đưa chất thải, rác thải vào hành lang bảo vệ nguồn nước và cấm lấn chiếm hành lang bảo vệ sông, suối, kênh, hồ chứa" vào cuối khoản 4 Điều 10. Lý do được đại biểu nêu ra hai hành vi nêu trên có thể gây ô nhiễm trực tiếp hoặc gián tiếp vào nguồn nước nhưng các hành vi này chưa được đề cập tại Điều 10 của dự thảo luật…
.jpg)
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh.
Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cảm ơn các ý kiến đóng góp trách nhiệm, tâm huyết của đại biểu Quốc hội, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu tối đa, tổng hợp các ý kiến góp ý để hoàn thiện dự thảo luật.
Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh khẳng định, việc sửa đổi Luật Tài nguyên nước nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng về quản lý, sử dụng, đặc biệt là an ninh nguồn nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu tác động rất lớn đến Việt Nam. Việc sửa đổi luật cũng giúp chủ động trong việc tích nước, đảm bảo đủ nước, cấp nước sinh hoạt cho sinh hoạt và sản xuất.
Giải trình về các vấn đề đại biểu nêu, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát các giải pháp sử dụng nước khoa học, tiết kiệm, tiếp cận theo hướng tuần hoàn nguồn nước. Đối với đề nghị của đại biểu bổ sung phạm vi điều chỉnh đối với nước nóng, nước khoáng, Bộ trưởng cho biết nội dung này đã được quy định trong Luật Khoáng sản; đối với nước ngầm thuộc đặc quyền kinh tế, cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu, tiếp thu, cùng với cơ quan liên quan tiến hành thẩm định rà soát nội dung này.
Cơ quan soạn thảo cũng sẽ nghiên cứu cụ thể hóa các quy định về quản lý tài nguyên nước đối với nước ngọt, nước mặt và nước lợ; quy định rõ hơn về các giải pháp phòng chống, khắc phục hậu quả tác hại do nước gây ra; rà soát, bổ sung điều chỉnh một số thuật ngữ chuyên ngành đảm bảo đầy đủ, thống nhất, dễ hiểu; nghiên cứu bổ sung các chức năng về phòng chống lũ, điều hòa chống úng chống ngập đô thị; trách nhiệm quản lý, phân cấp phân quyền, tách bạch quản lý nhà nước giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương…
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận nội dung thảo luận.
Phát biểu kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, có 20 đại biểu phát biểu ý kiến, 2 đại biểu tranh luận, 22 đại biểu chưa phát biểu do hết thời gian, đề nghị gửi ý kiến qua bộ phận thư ký tổng hợp. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cũng đã giải trình một số vấn đề đại biểu nêu.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, qua thảo luận, các đại biểu Quốc hội nhất trí về sự cần thiết sửa đổi Luật Tài nguyên nước để khắc phục bất cập, hạn chế của luật hiện hành, thể thế hóa chủ trương của Đảng về bảo vệ, quản lý, sử dụng tài nguyên nước, đảm bảo an ninh nguồn nước, an toàn hồ đập, hồ chứa nước; tích cực chủ động trữ nước, điều tiết nước trong sinh hoạt và đời sống; thực hiện các biện pháp tiết kiệm nước, tái sử dụng nước; ứng dụng khoa học công nghệ trong quản trị, phát triển tài nguyên nước.
Các đại biểu Quốc hội cũng tham gia nhiều ý kiến xác đáng vào các điều khoản cụ thể của dự thảo luật, cần nghiên cứu kỹ lưỡng để hoàn thiện dự thảo luật. Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo các cơ quan thẩm tra phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiên cứu các ý kiến phát biểu tại hội trường và ý kiến phát biểu tại tổ để tiếp thu, hoàn chỉnh dự án luật, trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV.
Một số hình ảnh tại Phiên thảo luận:
Toàn cảnh phiên thảo luận về dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.
Đại biểu Nguyễn Quang Huân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương.
Đại biểu Nguyễn Danh Tú - Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang.
Đại biểu Dương Tấn Quân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.
Đại biểu Nguyễn Thị Lệ - Đoàn ĐBQH TP.Hồ Chí Minh.
Đại biểu Nguyễn Văn Huy - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình
Đại biểu Võ Mạnh Sơn - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa.
Đại biểu Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận nội dung thảo luận.
