.jpg)
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường
Sau gần 07 năm thi hành, Nội quy năm 2015 đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, cần được sửa đổi, bổ sung. Việc xây dựng dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi) nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; bám sát quan điểm lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 19-KL/TW ngày 14/10/2021; Chương trình hành động của Đảng đoàn Quốc hội thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng (ban hành kèm theo Quyết định số 2362-QĐ/ĐĐQH14 ngày 24/6/2021 của Đảng đoàn Quốc hội); hoàn thiện các quy định liên quan đến kỳ họp Quốc hội theo hướng quy định đầy đủ, cụ thể, khoa học, hợp lý những quy trình, thủ tục tại kỳ họp; những quy trình, thủ tục về các vấn đề cụ thể đã được quy định tại các luật chuyên ngành thì chỉ dẫn chiếu tại dự thảo Nghị quyết để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Tại hội nghị, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, việc sửa đổi, bổ sung dự thảo Nghị quyết trên cơ sở kế thừa, phát huy có hiệu quả những quy định còn phù hợp; nội quy hóa những vấn đề về cải tiến, đổi mới trong công tác chuẩn bị, tiến hành kỳ họp, về quy trình, thủ tục xem xét, quyết định các nội dung tại kỳ họp đã được thực tiễn kiểm nghiệm, chứng minh là đúng đắn và phù hợp nhằm tăng cường tính dân chủ, pháp quyền, tính chuyên nghiệp, chủ động trong hoạt động của Quốc hội, bảo đảm phân định rõ thẩm quyền của các chủ thể tham gia kỳ họp Quốc hội, tạo thuận lợi cho đại biểu Quốc hội thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình tại kỳ họp, từ đó góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả kỳ họp nói chung; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, từng bước thực hiện chuyển đổi số trong các hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội tại kỳ họp Quốc hội, bảo đảm nâng cao chất lượng, hiệu quả của kỳ họp Quốc hội.
Toàn cảnh Phiên họp
Dự thảo Nội quy (sửa đổi) quy định nguyên tắc, trình tự, thủ tục cho việc tiến hành kỳ họp Quốc hội; quy định cụ thể thẩm quyền của chủ thể tiến hành một số thủ tục tại kỳ họp Quốc hội; dành 01 điều quy định dẫn chiếu các luật, nghị quyết đã quy định về nguyên tắc, trình tự, thủ tục tiến hành các nội dung tại kỳ họp Quốc hội, bao gồm: xem xét, thông qua luật, nghị quyết; giám sát tối cao, lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm; quyết định trưng cầu ý dân; tiếp công dân.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, qua tổng kết, đánh giá việc thực hiện Nội quy năm 2015, nhiều quy định vẫn đang phát huy hiệu quả. Trên cơ sở thực tiễn và quán triệt quan điểm, mục đích sửa đổi, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị bổ sung 10 điều, sửa đổi 42 điều, kế thừa nguyên văn 05 điều (tăng 01 điều so với Nội quy hiện hành) và hình thức văn bản là Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi). Những nội dung sửa đổi, bổ sung này đã được tổng kết việc thi hành và đánh giá tác động cụ thể trong các tài liệu kèm theo của hồ sơ dự thảo Nghị quyết.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, dự thảo Nghị quyết đã bổ sung một số quy định về kỳ họp bất thường tại Điều 1 của dự thảo, theo đó, Quốc hội xem xét các vấn đề thuộc thẩm quyền theo đề nghị của các chủ thể được quy định tại Điều 83 của Hiến pháp năm 2013, trừ các nội dung định kỳ theo quy định của pháp luật; Ủy ban Thường vụ Quốc hội hướng dẫn việc tổ chức kỳ họp bất thường.
Đồng thời, quy định cụ thể hơn tại Điều 3 của dự thảo về trách nhiệm của đại biểu Quốc hội khi tham dự kỳ họp như nghiên cứu, chuẩn bị ý kiến, tham gia thảo luận hoặc góp ý kiến bằng văn bản nhằm tăng cường trách nhiệm của đại biểu Quốc hội trong việc xem xét, quyết định các nội dung tại kỳ họp; sửa quy định về trách nhiệm của đại biểu Quốc hội khi không thể tham dự kỳ họp hoặc phiên họp tại kỳ họp nhằm tăng cường kỷ cương, khắc phục tình trạng nhiều đại biểu vắng trong thời gian qua; bổ sung tại Điều 5 của dự thảo quy định về thẩm quyền xem xét việc khách mời danh dự trong nước, khách mời danh dự quốc tế phát biểu tại phiên họp toàn thể.
.jpg)
Ngoài ra, bổ sung quy định về hình thức làm việc trực tuyến tại Điều 14 của dự thảo; Quốc hội có thể họp trực tuyến hoặc kết hợp họp trực tiếp với họp trực tuyến. Do đây là hình thức họp mới được triển khai trong hơn 3 năm qua, nên đề nghị giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội hướng dẫn việc họp trực tuyến hoặc việc kết hợp họp trực tiếp với họp trực tuyến tại kỳ họp để bảo đảm việc tổ chức linh hoạt, hiệu quả, qua tổng kết thực tiễn sẽ kiến nghị quy định cụ thể.
Bên cạnh đó, bổ sung Điều 15 của dự thảo quy định tiêu chí, điều kiện để Chủ tọa, người điều hành phiên họp tiến hành phiên họp, bảo đảm phiên họp diễn ra thông suốt, hiệu quả, tăng tính tranh luận, phản biện, đồng thời vẫn phải bảo đảm nguyên tắc bình đẳng, nguyên tắc pháp quyền trong hoạt động của Quốc hội. Cụ thể, Chủ tọa có trách nhiệm hướng đại biểu phát biểu, chất vấn, tranh luận tập trung vào nội dung trọng tâm của phiên họp; chủ động mời đại biểu Quốc hội phát biểu, chất vấn, tranh luận không theo thứ tự đã đăng ký; có quyền yêu cầu đại biểu Quốc hội dừng phát biểu hoặc tranh luận hoặc chất vấn nếu phát biểu, tranh luận, chất vấn không đúng trọng tâm, vượt quá thời gian.
Cùng với đó, bổ sung quy định về trách nhiệm của đại biểu Quốc hội khi phát biểu, tranh luận, thảo luận nhằm bảo đảm trật tự, sự nghiêm túc, trang nghiêm của phiên họp…
Đáng chú ý, dự thảo Nghị quyết đã giảm thời gian đại biểu Quốc hội nêu câu hỏi (tại Điều 19 của dự thảo) theo hướng đại biểu Quốc hội nêu chất vấn không quá 01 phút/lần; đại biểu cung cấp thông tin minh họa bằng hình ảnh, video, vật chứng cụ thể thì nêu chất vấn không quá 02 phút; người bị chất vấn trả lời chất vấn của một đại biểu Quốc hội không quá 03 phút/câu; đại biểu Quốc hội được quyền tranh luận với người bị chất vấn để làm rõ hơn vấn đề đại biểu Quốc hội đã hỏi, thời gian tranh luận không quá 02 phút để phù hợp với những cải tiến đã thực hiện trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV.
Đồng thời, bổ sung quy định tại Điều 20 của dự thảo về trách nhiệm cơ quan chủ trì thẩm tra trong việc đề xuất một số vấn đề còn ý kiến khác nhau để Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội biểu quyết trước khi thông qua toàn văn luật, nghị quyết; quy định cụ thể hình thức biểu quyết bằng hệ thống biểu quyết điện tử gồm biểu quyết bằng hệ thống điện tử tại hội trường và hệ thống biểu quyết điện tử trên thiết bị di động; quy định trách nhiệm của Tổng Thư ký Quốc hội tại Điều 22 của dự thảo trong phân công thư ký phiên họp Tổ đại biểu Quốc hội nhằm tăng cường tính chuyên nghiệp trong công tác thư ký tại kỳ họp. Đây cũng là một trong những đổi mới về công tác thư ký tại phiên thảo luận Tổ từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đến nay.
Cùng với đó, bổ sung tại Điều 24 của dự thảo về trách nhiệm của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội trong việc thông báo để đại biểu Quốc hội đăng ký tham gia phiên họp của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội; bổ sung quy định thời hạn gửi báo cáo tập hợp, tổng hợp, tiếp thu, giải trình ý kiến thảo luận tại Tổ, Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đến đại biểu Quốc hội trước khi thảo luận tại phiên họp toàn thể tại kỳ họp bất thường là 01 ngày…
Chương III, dự thảo Nghị quyết đã bổ sung tại Điều 29 của dự thảo trường hợp Quốc hội quyết định thay đổi thành viên Ban kiểm phiếu nếu có thành viên trong danh sách để Quốc hội bỏ phiếu kín; quy định cụ thể hơn nghi thức tuyên thệ tại Điều 31 của dự thảo theo hướng quy định rõ trình tự, thủ tục tuyên thệ, vị trí tiến hành tuyên thệ, người chứng kiến lễ tuyên thệ; bổ sung trình tự xem xét, thông qua Nghị quyết thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia tại Điều 36 của dự thảo và thẩm quyền trình Quốc hội việc thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia là của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bảo đảm đầy đủ cơ sở pháp lý cho việc thành lập cơ quan hoạt động mang tính chất lâm thời này.
Ngoài ra, Chương này đã bỏ quy định về việc thảo luận trước khi biểu quyết thông qua các dự thảo nghị quyết tại các Điều 44, 45, 46, 47, 48, 49, 54 và 55 của Nội quy năm 2015 để thống nhất với quy định về việc không thảo luận luật, nghị quyết tại phiên biểu quyết thông qua tại Điều 74, 75, 76 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và phù hợp với đổi mới, cải tiến đã thực hiện trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV; sửa đổi quy định trách nhiệm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong việc báo cáo Quốc hội kết quả thảo luận tại Đoàn đại biểu Quốc hội theo hướng giao Tổng Thư ký Quốc hội báo cáo tổng hợp ý kiến thảo luận tại Đoàn đại biểu Quốc hội (tại các điều 30, 31, 32, 33, 34, 35, 37, 38, 39 và 41 của Nội quy 2015), vì thực chất báo cáo kết quả thảo luận tại Đoàn chính là báo cáo tổng hợp ý kiến của đại biểu Quốc hội thảo luận tại Đoàn. Đồng thời, báo cáo tổng hợp ý kiến đại biểu Quốc hội thảo luận tại Đoàn chỉ gửi đến đại biểu Quốc hội, không trình bày trước Quốc hội; quy định cụ thể hơn trách nhiệm của cơ quan, cá nhân trình, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo nghị quyết về cơ cấu tổ chức của Chính phủ, cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ và trình nhân sự cấp cao trong bộ máy nhà nước tại các điều 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 41, 42, 43, 44, 45 của Nội quy năm 2015.
Đồng thời, lược bớt thủ tục trong trình tự phê chuẩn việc miễn nhiệm Phó Chủ tịch và Ủy viên Hội đồng Quốc phòng và An ninh tại Điều 38 của Nội quy năm 2015 (nay là Điều 43 của dự thảo) theo hướng không quy định thủ tục thảo luận tại Đoàn trong trình tự phê chuẩn việc miễn nhiệm để đồng bộ với trình tự phê chuẩn danh sách Phó Chủ tịch, Ủy viên Hội đồng Quốc phòng và An ninh tại Điều 36 Nội quy hiện hành không có thủ tục này.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cũng cho biết, dự thảo Nghị quyết cũng đã được rà soát và gom những nội dung được tiến hành theo quy trình giống nhau để quy định trình tự, thủ tục chung./.