.jpg)
Bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ Huỳnh Thành Đạt
Tại phiên họp thẩm tra, Bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết, các quy định của pháp luật liên quan đến quyền đăng ký các đối tượng sở hữu công nghiệp (sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí) được tạo ra trên cơ sở Nhà nước đầu tư kinh phí chưa tạo được động lực thực sự cho việc khai thác, thương mại hóa của chủ thể tạo ra đối tượng sở hữu công nghiệp và các chủ thể này không được tự chủ trong việc khai thác lợi ích mà các đối tượng sở hữu công nghiệp đem lại. Vì vậy, dự thảo Luật nêu 02 phương án để khắc phục bất cập này:
Phương án 1: Sửa đổi quy định theo hướng trao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng toàn bộ ngần sách nhà nước hoặc một phần ngân sách cho tổ chức chủ trì nhiệm vụ đó một cách tự động và không bồi hoàn, tổ chức chủ trì có quyền sở hữu sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí khi được cấp văn bằng bảo hộ, trừ các đối tượng thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh quốc gia.
Phương án 2: Giữ nguyên quy định pháp luật hiện hành. Theo đó, trường hợp sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí được tạo ra trên cơ sở Nhà nước đầu tư toàn bộ hoặc một phần kinh phí, phương tiện vật chất, kỹ thuật thì quyền đăng ký thuộc về Nhà nước toàn bộ hoặc một phần tương ứng với tỷ lệ góp vốn. Tổ chức, cơ quan nhà nước được giao quyền chủ đầu tư có trách nhiệm đại diện cho Nhà nước thực hiện quyền đăng ký và trở thành chủ văn bằng bảo hộ.
“Khi xin ý kiến, đa số Thành viên Chính phủ thống nhất với Phương án 1. Tuy nhiên, vẫn còn có ý kiến khác nhau về nội dung này. Vì vậy, Chính phủ trình Quốc hội hai phương án để xem xét, quyết định”, Bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Thị Mai Phương
Thẩm tra nội dung này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Thị Mai Phương nêu rõ, Ủy ban Pháp luật nhận thấy, Phương án 1 được xây dựng nhằm thể chế hóa chủ trương tại Nghị quyết số 20 –NQ/TW về việc “giao quyền sở hữu các kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước cho cơ quan chủ trì nhiệm vụ khoa học và công nghệ”. Vì vậy, Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với đề xuất nêu tại Phương án 1, tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện Phương án này để xử lý đầy đủ, đồng bộ một số vấn đề sau:
(1) Cùng với chủ trương “giao quyền sở hữu các kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước cho cơ quan chủ trì nhiệm vụ khoa học và công nghệ”, Nghị quyết số 20-NQ/TW cũng đặt ra yêu cầu phải “có cơ chế phân chia hợp lý lợi ích giữa Nhà nước, cơ quan chủ trì và tác giả ”. Dự thảo Luật chưa có quy định về việc phân chia lợi ích giữa Nhà nước, cơ quan chủ trì và tác giả mà vẫn sử dụng Điều 122 và Điều 135 của Luật hiện hành là chưa hoàn toàn đáp ứng yêu cầu trên của Nghị quyết.
(2) Quy định của Phương án 1 chưa đảm bảo thống nhất với một số Luật hiện hành;
(3) Phương án sửa đổi như trong dự thảo Luật cần phải được cân nhắc thêm về tính hợp lý vì sẽ tạo ra các chế độ quản lý khác nhau đối với các đối tượng quyền sở hữu trí tuệ mang bản chất sáng tạo là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, theo đó, chỉ có sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí được giao quyền sở hữu một cách tự động và không bồi hoàn cho tổ chức chủ trì thực hiện, còn đối với giống cây trồng, quyền tác giả, quyền liên quan lại không theo cơ chế này.
Đồng tình với quan điểm của cơ quan thẩm tra, đại biểu Phạm Văn Hòa, Thành viên Ủy ban Pháp luật cho rằng, quy định theo phương án 1 sẽ khuyến khích sự sáng tạo của các tổ chức khoa học công nghệ thực thi pháp luật về sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện Phương án này theo hướng bổ sung, làm rõ cơ chế cân bằng hợp lý lợi ích hài hòa giữa Nhà nước, cơ quan chủ trì và tác giả. Đồng thời, nghiên cứu mở rộng cơ chế giao quyền sở hữu tương tự đối với giống cây trồng, quyền tác giả và quyền liên quan; khắc phục sự không thống nhất giữa quy định về quyền đăng ký, sở hữu đối với kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ có sử dụng ngân sách Nhà nước trong các luật hiện hành để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
.jpg)
Đại biểu tham dự Phiên họp theo hình thức trực tiếp và trực tuyến
Cho ý kiến tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh, Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường về cơ bản nhất trí với phương án 1 nêu tại Tờ trình. Bởi vì, quy định này sẽ tạo động lực khuyến khích các tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ sử dụng ngân sách đăng ký xác lập quyền sở hữu trí tuệ đối với phần kết quả nghiên cứu có khả năng bảo hộ và cũng thúc đẩy thương mại hóa đối tượng quyền sở hữu công nghiệp đó; đồng thời vẫn đảm bảo được sự quản lý của Nhà nước đối với kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ được bảo hộ sở hữu công nghiệp sử dụng ngân sách;…. Bên cạnh đó, quyền sở hữu công nghiệp không chỉ là quyền đăng ký mà còn là quyền sử dụng, quyền sở hữu do đó đề nghị Ban soạn thảo quy định về quyền sở hữu và quyền sử dụng cũng như việc giao quyền thống nhất với Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.
Thảo luận tại phiên họp, đa số ý kiến đều ủng hộ phương án 1. Một số ý kiến đề nghị, Chính phủ cần đề xuất đồng thời việc sửa đổi các quy định có liên quan của Luật Khoa học và công nghệ, Luật Chuyển giao công nghệ, … theo đúng quy định tại khoản 2 Điều 12 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm các quy định này không mâu thuẫn, chồng chéo với quy định mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ.
Ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết, đây là dự án luật lớn, chuyên môn sâu, cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp với Bộ Tư pháp tiếp tục nghiên cứu tiếp thu và hoàn thiện dự án Luật đảm bảo chất lượng tốt nhất.
Về quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách, Bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ nhấn mạnh, pháp luật của nhiều quốc gia trên thế giới cũng có quy định tương tự để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện quy định này trên cơ sở ý kiến góp ý tại phiên họp để đảm bảo quy định về nội dung này đáp ứng các yêu cầu đặt ra; đảm bảo tính chặt chẽ, thống nhất của hệ thống pháp luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng
Kết thúc nội dung làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng khẳng định, với tinh thần trách nhiệm cao, chủ động tích cực, phiên họp thẩm tra đã hoàn thành toàn bộ nội dung đề ra. Qua thảo luận, đa số ý kiến đại biểu đều đánh giá cao công tác chuẩn bị hồ sơ dự án luật kỹ lưỡng, công phu của Chính phủ; nhiều vẫn đề đã được ban soạn thời kịp thời tiếp thu, hoàn thiện sau phiên họp thứ 3 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Tán thành với sự cần thiết phải sửa đổi của dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến đại biểu, tiếp tục làm rõ hơn các cơ sở lý luận, thực tiễn cũng như lập luận đối với các phương án đã đề xuất tại Tờ trình. Đồng thời, tiếp tục rà soát kỹ các luật chuyên ngành có liên quan nhằm đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật; đảm bảo tính tương thích của dự thảo Luật với các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nội dung thảo luận tại phiên họp, Ủy ban Pháp luật sẽ tiếp tục hoàn thiện Báo cáo thẩm tra chính thức trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV./.