Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương chủ trì Hội thảo Góp ý về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND

25/02/2025

Sáng 25/2, tại Nhà Quốc hội, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương chủ trì và phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo "Góp ý về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân". Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng và Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K'đăm đồng chủ trì Hội thảo.

Tổng thuật sáng 29/11: Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương chủ trì và phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo

Tham dự Hội thảo có các Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp: Trần Hồng Nguyên, Nguyễn Phương Thủy, Ngô Trung Thành, Nguyễn Thị Mai Phương, Nguyễn Thị Thủy, Đỗ Đức Hồng Hà; đại diện các cơ quan của Quốc hội, đại diện các Bộ, ngành, cơ quan, tổ chức ở Trung ương và địa phương; Thường trực Hội đồng nhân dân một số tỉnh, thành phố; các chuyên gia, nhà khoa học...

Toàn cảnh Hội thảo

Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp

Phát biểu khai mạc, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, giám sát là một trong những chức năng quan trọng của Quốc hội, Hội đồng nhân dân, là phương thức kiểm soát quyền lực có tính nền tảng trong cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước ở nước ta hiện nay.

Trước yêu cầu ngày càng cao về xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân, Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá"; đề ra nhiệm vụ và giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp để phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan dân cử.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu khai mạc Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, “để kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng, đáp ứng yêu cầu đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan dân cử, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân đã được Quốc hội đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 (trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8 - tháng 10/2024, thông qua tại kỳ họp thứ 9 - tháng 5/2025).

Các vị đại biểu tham dự Hội thảo

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị, Hội thảo tập trung vào một số vấn đề lớn quan trọng, còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật. Từ đó, có thêm thông tin toàn diện, đa chiều phục vụ cho việc tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật và củng cố thêm lập luận cho việc tiếp thu, giải trình trước khi báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp tháng 3/2025.

Hoàn thiện khái niệm “giám sát”, làm rõ nội hàm “giám sát tối cao”

Đề dẫn Hội thảo, Ủy viên là đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Minh Hiếu cho biết, trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, có một số vấn đề lớn, chưa được quy định trong dự thảo Luật nhưng được nhiều ý kiến đề cập, cần được thảo luận cho ý kiến làm rõ như: hoàn thiện khái niệm “giám sát”; làm rõ hơn nội hàm “giám sát tối cao”; nghiên cứu bổ sung hoạt động giải trình tại phiên họp UBTVQH; bổ sung quy định về phối hợp giám sát thực hiện các hiệp định, thỏa thuận, dự án quốc tế; về nghiên cứu bổ sung quy định về giám sát chung của các cơ quan dân cử...

Ủy viên là đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Minh Hiếu phát biểu Đề dẫn Hội thảo

Ngoài ra, liên quan tới những vấn đề đã được thể hiện trong dự thảo Luật nhưng còn để 02 phương án, bao gồm: Bổ sung nguyên tắc mới của hoạt động giám sát (khoản 1 Điều 1 của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Điều 3 của Luật Hoạt động giám sát); Quy định thời điểm Quốc hội xem xét, thảo luận các báo cáo (khoản 6 Điều 1 của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 13 của Luật Hoạt động giám sát); Bổ sung thẩm quyền của Quốc hội trong việc xem xét kết quả giám sát (điểm a khoản 14 Điều 1 của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 21 của Luật Hoạt động giám sát).

Tại hội thảo các đại biểu cơ bản thống nhất với các nội dung trong dự thảo Luật, đồng thời đánh giá cao quá trình xây dựng Luật được thực hiện công phu, bài bản, khoa học; khắc phục được nhiều hạn chế, bất cập của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân năm 2015.

Để hoàn thiện dự thảo luật, các đại biểu tập trung cho ý kiến vào một số nội dung được xin ý kiến. Trong đó, liên quan tới khái niệm giám sát, PGS. TS Lê Minh Thông đề nghị cần xác định rõ khái niệm giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân để định nghĩa trong Luật nhằm làm rõ bản chất, mục tiêu của hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, gắn với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền trong Nghị quyết 27 của Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII. Hay nói cách khác là cần khẳng định giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân là phương thức kiểm soát quyền lực đối với các cơ quan nhà nước chịu sự giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân.

PGS. TS Lê Minh Thông - Nguyên trợ lý Chủ tịch Quốc hội, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật phát biểu tại Hội thảo

Về khái niệm giám sát tối cao, PGS. TS Lê Minh Thông lưu ý, cần nghiên cứu thể hiện rõ hơn nội hàm của giám sát tối cao trong phần giải thích từ ngữ của Luật Hoạt động giám sát để thể hiện được bản chất của giám sát tối cao là giám sát ở tầng cao nhất của quan hệ quyền lực, tập trung vào việc tuân theo Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội trong thực hiện nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm của các cơ quan hành pháp, tư pháp, các thiết chế hiến định độc lập cấp trung ương.

Quan tâm tới nội dung này, một số ý kiến cũng đề nghị, nghiên cứu sửa đổi khái niệm giám sát theo hướng xác định rõ hơn chủ thể giám sát, chủ thể chịu sự giám sát, công cụ giám sát và mục tiêu giám sát, rõ hệ quả giám sát; đối với nội hàm “giám sát tối cao” cần rõ đối tượng chịu sự giám sát; có cách tiếp cận mới về chức năng, quyền giám giám sát tối cao của Quốc hội.

Đại biểu Nguyễn Tiến Thịnh – Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội

Liên quan tới quy định về giám sát của Hội đồng nhân dân, đại biểu Nguyễn Tiến Thịnh – Đoàn ĐBQH Thành phố Hà Nội cho rằng, cần nghiên cứu bổ sung, làm rõ hơn các quy định về sự liên thông, mối quan hệ trong hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, thành phố với hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố; cần phân cấp nhiệm vụ giám sát trong hệ thống các cơ quan dân cử và quy định việc lựa chọn hình thức giám sát, nội dung giám sát, đối tượng giám sát trong việc xây dựng các chương trình, kế hoạch giám sát.

Cũng tại hội thảo, một số ý kiến đại biểu còn đề xuất, bổ sung quy định, hướng dẫn về việc HĐND, Thường trực HĐND cấp trên giám sát hoạt động của HĐND, Thường trực HĐND, UBND cấp dưới trong thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của luật; bổ sung quy định về việc cung cấp thông tin trong hoạt động giám sát của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội với Thường trực HĐND, các Ban của HĐND cấp tỉnh.

Ngoài ra, các ý kiến còn góp ý vào các điều khoản cụ thể về giải thích từ ngữ, thẩm quyền giám sát của Hội đồng nhân dân, tiêu chí lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn tại phiên họp của Ủy ban thường vụ Quốc hội, thời điểm dự kiến chương trình giám sát hàng năm của HĐND tỉnh; thời điểm HĐND xem xét, thảo luận báo cáo.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K’đăm phát biểu tại Hội thảo

Thay mặt Cơ quan soạn thảo dự án Luật, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê K’đăm cho biết, Dự thảo Luật đã được trình lần đầu tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV vừa qua. Cơ quan soạn thảo đã tiếp thu quan điểm đổi mới công tác lập pháp như Luật chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội; trên cơ sở các ý kiến, rà soát các nội dung có liên quan, làm rõ quan điểm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, làm rõ hơn vai trò giám sát của HĐND, vai trò giám sát của Quốc hội.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc nhấn mạnh, các ý kiến phát biểu tại Hội thảo đều tán thành cao việc sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND trong phạm vi sửa đổi, bổ sung một số điều; đồng thời, góp ý vào nhiều nội dung cụ thể. Từ thực tiễn, Hội đồng Dân tộc sẽ phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tiếp thu các ý kiến tại Hội thảo này, đặc biệt là ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch Quốc hội để rà soát và hoàn thiện dự thảo Luật, báo cáo tại Phiên họp của UBTVQH vào tháng 3 tới đây.

Quán triệt tinh thần đổi mới trong xây dựng pháp luật

Phát biểu chỉ đạo, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đánh giá cao sự chủ động, phối hợp tích cực, khẩn trương của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp để tổ chức Hội thảo này. Đồng thời nêu rõ, từ một số vấn đề lớn của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội sẽ gửi xin ý kiến để tổ chức Hội thảo tiếp theo sau Phiên họp thứ 43 của UBTVQH nhằm tiếp tục hoàn chỉnh dự thảo Luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, nội dung đề dẫn của Hội thảo đã bám sát Kết luận của UBTVQH, các vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau được nêu rõ và rành mạch để xin ý kiến tại Hội thảo. Cảm ơn các chuyên gia, các nhà khoa học, các đại biểu tham gia Hội thảo rất trách nhiệm, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, các ý kiến phát biểu đều dựa trên kinh nghiệm thực tiễn sâu sắc, đồng thời tổng kết việc nghiên cứu lý luận kỹ lưỡng, có chất lượng và nhiều nội dung cần được tiếp thu.

Về một số nội dung cụ thể, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, việc xác định rõ phạm vi và đối tượng giám sát tối cao phải dựa trên tinh thần của Nghị quyết 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.

Đáng chú ý, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nhấn mạnh, cần quán triệt tinh thần đổi mới trong xây dựng pháp luật như: Luật chỉ quy định những vấn đề chung, vấn đề khung, những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội; phải vừa quản lý vừa kiến tạo; vấn đề phân cấp phân quyền (địa phương quyết - địa phương làm - địa phương chịu trách nhiệm); và chống tiêu cực, lãng phí trong xây dựng pháp luật. Đồng thời, cần bám sát quan điểm “cái gì đã chín, đã rõ, đạt sự đồng thuận cao” thì luật hóa.

Sau Hội thảo này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị cần có Báo cáo rút ra một số vấn đề lớn của dự thảo Luật để trình xin ý kiến UBTVQH. Đồng thời, đề nghị Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội phối hợp với Hội đồng Dân tộc tiếp thu tối đa ý kiến của các đại biểu, các chuyên gia, nhà khoa học tại Hội thảo này để hoàn thiện dự thảo Luật đảm bảo chất lượng cao nhất.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu kết thúc Hội thảo

Kết thúc hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, với tinh thần trách nhiệm cao, khách quan, khoa học, dân chủ, thẳng thắn, Hội thảo "Góp ý về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân" do Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp phối hợp với Thường trực Hội đồng Dân tộc tổ chức đã hoàn thành tốt đẹp chương trình đề ra. Các ý kiến phát biểu, thảo luận sâu sắc, thẳng thắn, toàn diện và trách nhiệm, tập trung vào các vấn đề lớn của dự thảo luật.

Tiếp thu đầy đủ ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp phối hợp với Thường trực Hội đồng Dân tộc, các cơ quan có liên quan sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật trên cơ sở các ý kiến góp ý nhằm đảm bảo đạt yêu cầu cao nhất về chất lượng, phúc đáp đòi hỏi của thực tiễn, khắc phục những hạn chế, bất cập, tăng cường, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.

*** Một số hình ảnh tại Hội thảo: