TỔNG THUẬT CHIỀU 10/11: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ LUẬT BẢO VỀ QUYỀN LỢI NGƯỜI TIÊU DÙNG (SỬA ĐỔI)
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên thảo luận về dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi).
Theo chương trình Kỳ họp, 8h00 sáng 11/11, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung Phiên họp. Trước khi kết luận phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
9h33: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận nội dung Phiên thảo luận
Phát biểu kết luận nội dung Phiên thảo luận sáng 11/11, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, trong phiên thảo luận có 15 đại biểu phát biểu, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông đã giải trình, làm rõ một số ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội thảo luận.
Đa số ý kiến nhất trí về sự cần thiết sửa đổi Luật giao dịch điện tử để thể chế hóa chủ trương của Đảng, khắc phục hạn chế, bất cập của luật hiện hành. Phát triển giao dịch điện tử, tạo tiền đề quan trọng thúc đẩy phát triển Chính phủ số kinh tế số và xã hội số.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, đại biểu tham gia nhiều ý kiến vào các điều khoản cụ thể như: phạm vi, đối tượng điều chỉnh, giải thích từ ngữ, các nguyên tắc; tính thống nhất của dự thảo luận với các luật có liên quan, sự tương thích với các điều ước quốc tế, tham khảo kinh nghiệm các nước; trách nhiệm của Chính phủ, của Bộ Thông tin và Truyền thông, các bộ, ngành, các địa phương trách nhiệm chủ quản của hệ thống thông tin; trách nhiệm giám sát của các cơ quan nhà nước, biện pháp bảo vệ giao dịch điện tử; chính sách hỗ trợ thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, phát triển và sử dụng các nền tảng số; giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu; gửi, nhận và phân loại thông điệp dữ liệu; chứng thư điện tử, giá trị pháp lý của chứng thư điện tử, chữ ký điện tử; điều kiện kinh doanh dịch vụ tin cậy, giá trị pháp lý của hợp đồng điện tử; điều khoản thi hành, tính khả thi và điều kiện đảm bảo để luật sớm đi vào cuộc sống…
Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định, ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội đã được ghi âm, ghi chép đầy đủ. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan thẩm tra phối hợp chặt chẽ với các cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiên cứu các ý kiến phát biểu tại hội trường và các ý kiến thảo luận tại tổ để tiếp thu, hoàn chỉnh dự thảo luật trình Quốc hội xem xét thông qua vào Kỳ họp thứ 5.
9h26: Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng giải trình làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm
Tiếp thu các ý kiến của các đại biểu tại hội trường, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng các ý kiến là xác đáng, phong phú, đa chiều, nhiều ví dụ tình huống, có giá trị để hoàn thiện dự án Luật để Ban soạn thảo nghiên cứu tiếp thu. Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Bộ sẽ phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra và các cơ quan hữu quan để nghiên cứu tiếp thu tối đa ý kiến của các đại biểu.
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông khẳng định Luật Giao dịch điện tử có ý nghĩa rất quan trọng đến việc xây dựng một Việt Nam số. Nếu làm không tốt, vi phạm các nguyên tắc cơ bản căn bản của môi trường số thì sẽ không khả thi, không đủ nguồn lực để thực thi, thậm chí có thể là vật cản cho sự phát triển số của Việt Nam.
Do đó, Ban soạn thảo đã cân nhắc hết sức thấu đáo, mọi khía cạnh trong quá trình xây dựng Luật trên nguyên tắc ngành nào quản lý lĩnh vực nào thì sẽ quản lý lĩnh vực đó trên môi trường số, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ không quản lý lấn sân sang các ngành khác trên môi trường số. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ không làm thay công việc của các bộ ngành và địa phương. Các bộ, ngành, địa phương sẽ quy định chi tiết về thực hiện các giao dịch điện tử trong từng ngành, lĩnh vực cụ thể.
Nhấn mạnh, Luật Giao dịch điện tử được sửa đổi theo nguyên tắc “thực sao thì số vậy” và “số phải phong phú hơn thực”. Trong đời thực có những ngoại giao dịch gì về độ tin cậy khác nhau, chi phí khác nhau, độ phức tạp khác nhau đã được luật pháp quy định thì cũng sẽ được ánh xạ vào môi trường số. Do đo, Luật sửa đổi phải đảm bảo có độ phủ rộng và đảm bảo chi phí phải thấp hơn trong môi trường thực, làm phong phú hơn các loại giao dịch, tránh việc lên môi trường số thì phức tạp hơn, đắt hơn. Đồng thời, phải đảm bảo tính khả thi khi áp dụng tính đồng bộ với các luật khác, tính thống nhất, xuyên suốt trong Luật này.
Về phạm vi áp dụng Luật là dựa trên cơ sở hiện nay nghệ số đã sẵn sàng, phổ biến, an toàn, tin cậy, đáp ứng được các yêu cầu đặt ra. Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định pháp lý về một số dịch vụ đảm bảo tin cậy cho các giao dịch trên môi trường số. Ngoài ra, Ban soạn thảo đã đặt mục tiêu là ngôn từ trong sáng, đơn giản và dễ hiểu.
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nêu rõ sẽ lắng nghe, ghi chú cẩn thận sẽ tổng hợp, báo cáo Chính phủ các nội dung tiếp thu sẽ phối hợp với các cơ quan chủ trì thẩm tra cơ quan có liên quan để nghiên cứu kỹ lưỡng các ý kiến của đại biểu tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật để trình Quốc hội xem xét, quyết định.
9h24: Đại biểu Nguyễn Hải Nam - Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên - Huế: Tiếp tục hoàn thiện quy định về chữ ký điện tử
Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Nguyễn Hải Nam cơ bản tán thành với các ý kiến về chữ ký số, chữ ký điện tử. Tuy nhiên, đại biểu phân tích thêm về nội dung này để Cơ quan soạn thảo, Cơ quan thổng tra có thêm thông tin hoàn thiện Luật.
Đại biểu Nguyễn Hải Nam cho biết, trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán là lĩnh vực áp dụng chữ ký điện tử nhiều. Đại biểu hi vọng Luật sửa đổi lần này có quy định về chữ ký giao dịch điện tử nước ngoài. Vì khi chúng ta công nhận được những chữ ký giao dịch điện tử nước ngoài thì sẽ tháo gỡ nhiều vướng mắc, tăng cao hiệu quả hoạt động.
9h19: Đại biểu Nguyễn Minh Đức - Đoàn ĐBQH Tp. Hồ Chí Minh: Bổ sung quy định về các loại công nghệ mới sử dụng trong định danh nhân thân
Đại biểu Nguyễn Minh Đức đề nghi bổ sung đầy đủ các loại hình xác nhận điện tử đang được sử dụng phổ biến trong thực tế, quy định cụ thể, rõ ràng hơn về cấp độ chữ ký điện tử, giá trị pháp lý theo từng cấp độ; bổ sung quy định về các loại công nghệ mới được sử dụng trong định danh nhân thân.
Đại biểu cũng đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về xác thực, định danh điện tử theo hướng áp dụng 3 yêu cầu đảm bảo đối với định danh điện tử, bao gồm: cơ bản, tiên tiến và cao, đảm bảo ba mức độ này được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn của quốc tế.
Ngoài ra, đại biểu đề nghị cần có quy định về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của lực lượng an ninh mạng, đảm bảo thống nhất với quy định trong Luật An ninh mạng để bảo đảm an ninh, an toàn trong thực hiện giao dịch điện tử.
9h12: Đại biểu Phan Đức Hiếu – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình góp ý về điều kiện kinh doanh dịch vụ tin cậy
Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Phan Đức Hiếu – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình góp ý về điều kiện kinh doanh dịch vụ tin cậy tại Điều 29 và Điều 33 của dự thảo Luật.
Về điều kiện kinh doanh, đại biểu Phan Đức Hiếu cho biết, theo Luật Đầu tư năm 2020 có bổ sung thêm một cơ chế để kiểm soát việc ban hành mới về điều kiện kinh doanh. Điều đó có nghĩa khi soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật có chứa điều kiện kinh doanh, ngoài việc tuân thủ theo quy trình, thủ tục của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, còn phải tuân thủ thêm quy trình, thủ tục của Luật Đầu tư về kiểm soát điều kiện kinh doanh.
Cụ thể, Nghị định 31 năm 2021 quy định rất rõ về quy trình, thủ tục, các yêu cầu về hồ sơ khi các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật có chứa đựng các quy định về điều kiện kinh doanh. Trong đó, đề nghị phải đảm bảo ít nhất 5 nội dung: tên điều kiện; phân tích sự cần thiêt, mục đích sửa đổi bổ sung của ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; căn cứ để sửa đổi, bổ sung ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và điều kiện đầu tư kinh doanh và đối tượng tuân thủ; đánh giá tính hợp lý, tính khả thi của việc sửa đổi, bổ sung điều kiện kinh doanh, sự phù hợp với điều ước quốc tế và đầu tư; đánh giá tác động của việc sửa đổi, bổ sung điều kiện đầu tư kinh doanh có điều kiện hoặc đối với công tác quản lý nhà nước và đối với đối tượng tuân thủ.
Đại biểu cho rằng, Hồ sơ chưa thấy rõ và đầy đủ các nội dung này, để đảm bảo tuân thủ quy trình lập pháp, đề nghị Ban soạn thảo bổ sung tài liệu chung hoặc riêng trong Hồ sợ nhưng phải thể hiện được 5 nội dung vừa nêu để xem xét tính hợp lý và cần thiết.
Về điều kiện kinh doanh dịch vụ tin cậy, đại biểu Phan Đức Hiếu bày tỏ quan ngại tính khả thi, tính rõ ràng. Nếu không rõ ràng thì sự rủi ro rất lớn cho cả cơ quan nhà nước. Vì điều kiện kinh doanh và giấy phép kinh doanh là công cụ quản lý nhà nước, phổ biến mọi quốc gia nhưng luôn có mặt trái.
Vì vậy, đại biểu Phan Đức Hiếu đề nghị cần đánh giá lại những yêu cầu, điều kiện để xem yêu cầu, điều kiện nào là thực sự cần thiết. Và ngay cả khi chúng ta có yêu cầu về điều kiện thì phải đảm bảo tính rõ ràng.
9h07: Đại biểu Lê Xuân Thân - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa
Đại biểu Lê Xuân Thân thống nhất về sự cần thiết sửa đổi các nội dung liên quan đến Luật giao dịch điện tử (sửa đổi). Đại biểu đề nghị cần rà soát về kỹ thuật lập pháp đảm bảo đúng quy định tại Điều 8, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về sử dụng ngôn ngữ trong văn bản quy phạm pháp luật phải chính xác và phổ thông để tất cả đối tượng có thể hiểu, đó là tính phổ thông của ngôn ngữ sử dụng pháp luật, cách diễn đạt thì phải rõ ràng và dễ hiểu.
Đại biểu Lê Xuân Thân cũng đề nghị ban soạn thảo rà soát, đưa những khái niệm rải rác tại các điều luật vào Điều 3 về giải thích từ ngữ, đảm bảo sự tập trung. Bỏ các nội dung mang tính tuyên bố, tuyên ngôn như: khoản 1, Điều 13: thông điệp dữ liệu không bị phủ nhận giá trị dùng làm chứng cứ chỉ vì đó là một thông điệp dữ liệu; khoản 1, Điều 10: thông tin trong thông điệp dữ liệu không bị phủ nhận giá trị pháp lý chỉ vì thông tin đó được thể hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu; khoản 1, Điều 35: giá trị pháp lý của hợp đồng điện tử không thể bị phủ nhận chỉ vì hợp đồng đó được thể hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu…
Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị Ban soạn thảo rà soát lại cách diễn đạt, đơn cử như tại khoản 2, Điều 35 về giá trị pháp lý quy định: “Hợp đồng được giao kết hoặc thực hiện giữa chủ quản hoặc bên sử dụng hệ thống thông tin tự động với một người hợp giữa các chủ quản hoặc các bên sử dụng hệ thống thông tin tự động với nhau thông qua sự tương tác giữa hệ thống thông tin tự động với người hoặc giữa các hệ thống thông tin tự động với nhau, không bị phủ nhận giá trị pháp lý trí chỉ vì không có sự kiểm tra hay can thiệp của con người vào từng hành động cụ thể do các hệ thống thông tin tự động thực hiện hay hợp đồng được giao kết”. Đại biểu cho rằng, quy định này rất khó hiểu, cần sửa lại ngắn gọn, dễ hiểu, rõ ràng, minh bạch, đảm bảo yêu cầu lập pháp.
9h01: Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh – Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình: Mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật cần có lộ trình chuyển đổi và hạn chế mở rộng phạm vi điều chỉnh trong một số lĩnh vực
Nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật giao dịch điện tử, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh cho rằng những vấn đề được sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật về cơ bản đang hướng tới khắc phục những hạn chế, bất cập của các quy định pháp luật về giao dịch điện tử hiện nay, tạo hành lang pháp lý hoàn thiện đầy đủ, thuận lợi cho việc chuyển đổi các hoạt động từ môi trường thực sang môi trường số nhằm chủ động tích cực tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và công cuộc chuyển đổi số quốc gia.
Theo đại biểu Trần Thị Hồng Thanh, dự thảo Luật cũng đã thể hiện đầy đủ các quan điểm của Đảng, Nhà nước và Hiến pháp năm 2013 và cơ bản đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật để đóng góp, hoàn thiện dự thảo Luật.
Về phạm vi điều chỉnh, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh nhất trí với việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật đến các hoạt động của đời sống xã hội, bao gồm giao dịch điện tử của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực dân sự, kinh doanh, thương mại, hành chính và các lĩnh vực khác do pháp luật quy định. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi dự thảo Luật, cần có lộ trình để chuyển đổi giao dịch điện tử trong một số ngành, lĩnh vực có thủ tục hành chính phức tạp, đa dạng như liên quan đến đất đai, đấu thầu xây dựng, quy hoạch.
Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh cũng đề nghị cân nhắc, hạn chế mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với một số lĩnh vực như cấp các giấy tờ về đăng ký kết hôn, quyết định ly hôn, giấy khai sinh hiện nay vẫn cần phải có mặt của những người có liên quan hoặc thân nhân của họ theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh cũng đề nghị làm rõ phạm vi, mức độ chi tiết của thông tin được báo cáo; tiếp tục nghiên cứu bổ sung quy định rõ hơn một số nội dung mà dự thảo Luật chưa thể hiện hoặc thể hiện chưa đầy đủ như quy định về các quyền, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong giao dịch điện tử; về chữ ký điện tử và chứng thực chữ ký điện tử; về tranh chấp và xử lý vi phạm và quy định bảo đảm an toàn thông tin mạng và an ninh mạng.
8h57: Đại biểu Phạm Đức Ấn - Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội: Đảm bảo về dữ liệu trong giao dịch điện tử
Đóng góp ý kiến về dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), đại biểu Phạm Đức Ấn nhấn mạnh sự về sự cần thiết sửa đổi Luật Giao dịch điện tử khi công nghệ thông tin, công nghệ số phát triển như hiện nay. Theo đại biểu Phạm Đức Ấn, dự án Luật cần phải đảm bảo về dữ liệu trong giao dịch điện tử, đặc biệt là trong công chứng các giấy tờ.
Tuy nhiên, trong dự án Luật vẫn rất nhiều chỗ coi giao dịch điện tử như phái sinh của giao dịch giấy và văn bản giấy. Ví dụ cụ thể như là Khoản 1, Điều 10 về giá trị pháp lý của giao dịch thông điệp dữ liệu, ghi thông điệp thông tin trong thông điệp dữ liệu không bị phủ nhận giá trị pháp lý chỉ vì thông tin đó được thể hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu hay là thông điệp dữ liệu có giá trị như bản gốc ở Điều 12. Thông điệp dữ liệu có giá trị làm chứng cứ như Điều 13 cũng là cách thể hiện tương tự như vậy.
Theo đại biểu Phạm Đức Ấn, trong dự án Luật lần này cần phải thể hiện trực tiếp về tính pháp lý của giao dịch điện tử, về dữ liệu điện tử chứ không nói là tương đương nữa. Chính điều này cũng dẫn đến vướng mắc được đề cập liên quan đến vấn đề công chứng các giấy tờ. Bởi vì trong giao dịch điện tử, cách thức của vấn đề này hoàn toàn khác với việc công chứng.
8h52: Đại biểu Bùi Sỹ Hoàn - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương: Cần rà soát lại để đảm bảo tính đồng bộ, tương thích với hệ thống pháp luật hiện hành
Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Bùi Sỹ Hoàn đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát để đảm bảo tính đồng bộ, tương thích của dự thảo luật với hệ thống pháp luật hiện hành.
Theo đó, khoản 2 của Điều 29 dự thảo luật quy định dịch vụ tin cậy là ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, theo quy định tại Khoản 3, Điều 7 Luật Đầu tư năm 2020 quy định điều kiện đầu tư kinh doanh phải được quy định tại luật, Nghị quyết của Quốc hội, Pháp lệnh, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Nghị định của Chính phủ và Điều ước quốc tế nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; Bộ, cơ quan ngang bộ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác không được ban hành quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh…
Tuy nhiên, khoản 5 Điều 29 dự thảo luật giao Bộ Thông tin và Truyền thông quy định chi tiết về trình tự, thủ tục, hồ sơ cấp mới, gia hạn, thay đổi, cấp lại, tạm đình chỉ, thu hồi giấy phép dịch vụ tin cậy, xây dựng, ban hành quy chuẩn, yêu cầu kỹ thuật đối với dịch vụ tin cậy. Đây là các bộ phận cấu thành của điều kiện đầu tư kinh doanh của ngành, nghề kinh doanh có điều kiện là không phù hợp và không thống nhất với Điều 7 Luật Đầu tư 2020. Do đó, đại biểu đề nghị sửa đổi khoản 5, Điều 29 dự thảo luật theo hướng giao cho Chính phủ quy định chi tiết điều này.
Bên cạnh đó, đại biểu Bùi Sỹ Hoàn cũng đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát để đảm bảo khoa học, thống nhất và toàn diện trong từng điều luật và giữa các điều luật với nhau. Lấy ví dụ cụ thể, đại biểu cho biết tại khoản 16 Điều 3 dự thảo luật quy định về xử lý dữ liệu, trong đó bao gồm hoạt động lưu trữ dữ liệu. Tuy nhiên, tại cái khoản 13 của Điều 3 dự thảo luật lại quy định dữ liệu số là dữ liệu được lưu trữ, xử lý bằng phương tiện điện tử. Quy định như vậy là lặp lại, khái niệm xử lý đã bao gồm nội dung hoạt động lưu trữ ở trong đó. Để đảm bảo tính khoa học, thống nhất, đại biểu đề nghị sửa thành dữ liệu số là dữ liệu được xử lý bằng phương tiện điện tử.
8h46: Đại biểu Nguyễn Minh Tâm - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình: Quy định rõ quyền và nghĩa vụ của người trung gian
Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Minh Tâm cho rằng, việc Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) sẽ góp phần thúc đẩy kinh tế số, Chính phủ số, xã hội số. Tán thành cao với Tờ trình và Báo cáo thẩm tra, tại phiên họp, đại biểu đóng góp ý kiến vào một số nội dung cụ thể để hoàn thiện Luật.
Về giá trị pháp lý của giao dịch, đại biểu Nguyễn Minh Tâm cho rằng, trong thực tế, có trường hợp, khi thực hiện song song cả giao dịch điện tử và giao dịch truyền thống, thì khi có vấn đề phát sinh, sẽ khó phân định loại giao dịch nào được công nhận, xử lý. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, xem xét quy định rõ hơn, cụ thể hơn trường hợp này.
Về giá trị pháp lý của giao dịch, đại biểu Nguyễn Minh Tâm cho rằng, trong thực tế, có trường hợp, khi thực hiện song song cả giao dịch điện tử và giao dịch truyền thống, thì khi có vấn đề phát sinh, sẽ khó phân định loại giao dịch nào được công nhận, xử lý. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, xem xét quy định rõ hơn, cụ thể hơn trường hợp này.
Về giá trị pháp lý của giao dịch, đại biểu Nguyễn Minh Tâm cho rằng, trong thực tế, có trường hợp, khi thực hiện song song cả giao dịch điện tử và giao dịch truyền thống, thì khi có vấn đề phát sinh, sẽ khó phân định loại giao dịch nào được công nhận, xử lý. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, xem xét quy định rõ hơn, cụ thể hơn trường hợp này.
Bên cạnh đó, tại khoản 2 Điều 11 quy định: Trường hợp pháp luật yêu cầu văn bản phải được chứng thực thì thông điệp dữ liệu được xem là đáp ứng yêu cầu nếu được chứng thực bởi tổ chức, cá nhân khởi tạo thông điệp dữ liệu hoặc một tổ chức được cấp phép cung cấp dịch vụ chứng thực thông điệp dữ liệu. Đại biểu đề nghị cân nhắc quy định cụ thể trình tự thực hiện việc chứng thực đảm bảo tính thống nhất với các quy định của pháp luật về việc chứng thực.
08h39: Đại biểu Võ Mạnh Sơn – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa: Cân nhắc nâng cấp toàn bộ quy định về dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử
Góp ý vào nội dung này, đại biểu Võ Mạnh Sơn - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa quan tâm quy định về công nhận và sử dụng chữ ký điện tử nước ngoài. Đại biểu cho rằng quy định như dự thảo Luật có thể dẫn đến cách hiểu tất cả các giao dịch điện tử sử dụng chữ ký điện tử nước ngoài sẽ phải trải qua thủ tục kiểm tra về mặt pháp lý. Tuy nhiên cần cân nhắc cho phép các bên được tự thỏa thuận về việc sử dụng các loại chữ ký điện tử hoặc chứng thư điện tử.
Bởi tôn trọng quyền tự do lựa chọn của các bên giao dịch thương mại có đặc điểm là tôn trọng tối đa quyền tự do lựa chọn của các bên, pháp luật chỉ can thiệp khi trái với quy định của pháp luật, thuần phong mỹ tục và đạo đức xã hội.
Do vậy, đại biểu Võ Mạnh Sơn đề nghị các cơ quan soạn thảo bổ sung quy định theo hướng như sau: Cho phép các bên trong hoạt động thương mại được tự thỏa thuận về việc sử dụng chứng ký điện tử nước ngoài hoặc chứng thư chữ ký điện tử nước ngoài. Trong trường hợp đó chữ ký điện tử nước ngoài vẫn có giá trị xác nhận giao dịch giữa các bên. Việc sử dụng chữ ký điện tử nước ngoài trong các hợp đồng thương mại cho mục đích giao dịch với các cơ quan nhà nước vẫn phải thực hiện theo quy định và công nhận chữ ký điện tử ở trên.
Về dịch vụ chứng chứng thực thông điệp dữ liệu, Điều 31 dự thảo bổ sung thêm ngành, nghề kinh doanh có điều kiện mới là dịch vụ chứng thực thông điệp dữ liệu. Tuy nhiên, đại biểu nhận thấy, quy định này có nguy cơ chồng chéo, trùng lặp với dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử quy định tại Nghị định số 52 sửa đổi Nghị định số 85 của Chính phủ.
Do vậy, đại biểu Võ Mạnh Sơn đề nghị các cơ quan soạn thảo cân nhắc nâng cấp toàn bộ quy định về dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử tại Nghị định số 52 lên thành dịch vụ chứng thực dữ liệu điện tử, đồng thời xác định rõ bộ chuyên ngành quản lý dịch vụ này để phù hợp với các nguyên tắc, việc ban hành điều kiện kinh doanh phải tiết kiệm thời gian, chi phí tuân thủ cho nhà đầu tư.
Liên quan đến về giao dịch điện tử giữa các cơ quan nhà nước với cơ quan, tổ chức, cá nhân, đại biểu Võ Mạnh Sơn đề nghị cơ quan soạn thảo cần bổ sung nguyên tắc cơ quan nhà nước buộc phải tiếp nhận và xử lý giao dịch điện tử gửi đến từ người dân và doanh nghiệp. Các cơ quan này không được phép từ chối hoặc yêu cầu nộp thêm hồ sơ là bản cứng thì mới tiến hành xử lý hồ sơ. Quy định về các tiêu chuẩn cụ thể tối thiểu về chữ ký điện tử, chứng thực chữ ký để người dân, cơ quan nhà nước có thể áp dụng ngay mà không cần chờ văn bản pháp luật chuyên ngành sửa đổi.
Ngoài ra, đại biểu cũng góp ý về dữ liệu mở, đề nghị sửa đổi Khoản 1, Điều 44 theo hướng các dữ liệu được công khai theo quy định pháp luật được coi là nguồn dữ liệu mở, ngoại trừ các ngoại lệ.
8h32: Đại biểu Đồng Ngọc Ba - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định: Tiếp tục rà soát kỹ lưỡng đảm bảo tính đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành
Đại biểu Đồng Ngọc Ba - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định quan tâm tới tính thống nhất, đồng bộ của dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) với các luật liên quan, đây là nội dung rất lớn và rất khó. Đại biểu đánh giá cao Ban soạn thảo đã rất kỳ công rà soát 26 luật liên quan, đã làm rõ được một số vấn đề để tương thích với dự thảo luật này.
Tuy nhiên, đại biểu Đồng Ngọc Ba cho rằng vẫn cần phải tiếp tục rà soát kỹ hơn nữa. Luật này chỉ đưa ra những quy định về tính kỹ thuật để sử dụng phương tiện điện tử trong việc xác lập, thực hiện các giao dịch. Còn hầu hết những nội dung kinh tế - xã hội của các giao dịch đó lại nằm ở các luật chuyên ngành, luật cụ thể.
Đại biểu nêu một số ví dụ, đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ về nội dung, trong đó dự thảo luật này đang có xung đột với Luật công chứng. Cụ thể, tại Khoản 3, Điều 11 của dự thảo luật quy định trường hợp pháp luật yêu cầu văn bản phải được công chứng thì thông điệp dữ liệu được xem là đáp ứng yêu cầu theo quy định của pháp luật công chứng. Trong khi Luật công chứng xác định cái tính hợp pháp, tính xác thực, vấn đề không trái đạo đức của các giao dịch, các hợp đồng là vấn đề mang tính chuyên môn rất cao phải có công chứng viên hoạt động trong tổ chức hành nghề công chứng và các yêu cầu khác…
Liên quan đến Luật Đầu tư, trong luật này đưa ra một dịch vụ mới với tính chất là ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, đó là dịch vụ tin cậy với các ngành nghề cụ thể là dịch vụ cấp dấu thời gian, dịch vụ chứng thực thông điệp dữ liệu, dịch vụ chữ ký số công cộng và trong dự thảo luật cũng dự kiến sẽ sửa phụ lục ban hành kèm theo Luật Đầu tư để đưa dịch vụ tin cậy vào phụ lục số 4 của Luật Đầu tư với tính chất ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.
Đại biểu đề nghị ban soạn thảo xem xét thêm trong Luật Đầu tư đã quy định kinh doanh dịch vụ chứng thực chữ ký số, kinh doanh dịch vụ định danh và xác thực điện tử. Đây là hai ngành nghề cụ thể được coi là ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Cần cụ thể nội hàm của dịch vụ tin cậy khi đưa vào danh mục của Luật Đầu tư, chứ không nên để dịch vụ tin cậy một cách chung chung, mà phải xác định rõ dịch vụ cấp dấu thời gian, rồi dịch vụ chứng thực thông điệp dữ liệu dịch vụ chữ ký số công cộng, cần rà soát để rõ ràng, minh bạch, không xung đột với với các dịch vụ kinh doanh dịch vụ chứng thực chữ ký số hay kinh doanh dịch vụ định danh và xác thực điện tử đã quy định trong Luật Đầu tư hiện hành…
Ví dụ thứ ba được đại biểu đề cập đó là quy định liên quan đến Luật lưu trữ.
Theo đó, tại khoản 2, Điều 15 của dự thảo luật quy định cơ quan, tổ chức, cá nhân được phép thay thế việc lưu trữ các văn bản, chứng từ, hồ sơ, tài liệu hoặc thông tin dưới dạng văn bản giấy, văn bản giấy theo yêu cầu của pháp luật bằng việc lưu trữ dưới dạng thông điệp dữ liệu. Đại biểu cho rằng, quy định này chưa thống nhất với quy định của Luật lưu trữ, theo đó tại kkoản 3, Điều 13 Luật Lưu trữ quy định: tài liệu được số hóa từ tài liệu lưu trữ trên các vật mang tên khác không có giá trị thay thế tài liệu đã được số hóa.
8h25: Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp: Cân nhắc kỹ lưỡng việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật
Nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa cũng bày tỏ còn một số băn khoăn đề nghị ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, làm rõ.
Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa nêu rõ, dự thảo Luật đã mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật; cho rằng việc mở rộng nay là cần thiết khi hiện nay công nghệ số đã tương đối phổ biến, nền tảng số đã trở thành môi trường không thể thiếu của giao dịch điện tử. Việc mở rộng phạm vi điều chỉnh hướng tới 2 mục tiêu một là tạo điều kiện tốt hơn trong ứng dụng giao dịch điện tử trong toàn bộ hoạt động kinh tế - xã hội và tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc chuyển đổi chuyển đổi số của đất nước.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa với 2 mục tiêu trên, vấn đề đặt ra liệu các điều kiện bảo đảm sẽ như thế nào và có bảo đảm được sự an toàn, tin cậy trong giao dịch điện tử hay không? Đại biểu bày tỏ băn khoăn thực hiện giao dịch điện tử như thế nào với nhóm dịch vụ công trực tuyến chưa triển khai được ở mức 3, mức 4.
Cùng với đó, việc mở rộng phạm vi điều chỉnh phải kèm theo các điều kiện bảo đảm nguồn lực về hạ tầng công nghệ thông tin, con người thì liệu có bảo đảm được bố trí đủ kinh phí cho lộ trình xây dựng nâng cấp các hệ thống hiện tại. Ngoài ra, một số thông tin liên quan đến bí mật nhà nước, an ninh, quốc phòng, bí mật công tác bí mật kinh doanh có thể có nguy cơ lộ lọt bị chiếm đoạt khi thực hiện giao dịch điện tử. Vậy thì có hợp lý không khi đưa hết tất cả vào phạm vi điều chỉnh và nếu đưa vào thì cần phải kèm theo những điều kiện nào.
Từ những phân tích trên, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu kỹ lưỡng về điều kiện thực tiễn của Việt Nam, kinh nghiệm quốc tế. Để từ đó cân nhắc việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật và lộ trình thực hiện để bảo đảm tính khả thi.
Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa cũng cho ý kiến về nguyên tắc chung tiến hành giao dịch điện tử và về chính sách hỗ trợ giao dịch điện tử của cơ quan nhà nước.
8h19: Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh: Đảm bảo Luật bao quát các hình thức giao dịch điện tử trên thực tế
Đồng tình với nhiều nội dung trong dự thảo Luật cũng như sự cần thiết sửa đổi Luật Giao dịch điện tử, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu kỹ lưỡng, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để quy định hợp lý về phạm vi điều chỉnh, nhằm đảm bảo tính bao trùm tất cả các giao dịch điện tử trên thực tế, tạo sự ổn định của hệ thống pháp luật.
Đối với quy định về xử lý vi phạm pháp luật trong giao dịch thông qua hợp đồng điện tử, đại biểu đề nghị bổ sung quy định về hành vi vi phạm để áp dụng hình thức xử lý, như kỷ luật, truy tố trách nhiệm hình sự đối với cá nhân, đình chỉ hoạt động với các cơ quan, tổ chức.
Về quy định giải quyết tranh chấp, đại biểu cho rằng, các quy định còn quá chung chung, đề nghị cần bổ sung thêm các hình thức xử lý hành vi vi phạm, quy định cụ thể từng trường hợp, trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp được quyết định theo luật nào, để đảm bảo tính minh bạch của dự án Luật, áp dụng dễ dàng khi Luật được ban hành.
Ngoài ra, đại biểu cũng cho rằng cần nghiên cứu phương thức mới trong giải quyết tranh chấp giao dịch thông qua hợp đồng điện tử cho phù hợp với xu thế phát triển công nghệ và Cách mạng 4.0 trên thế giới.
8h14: Đại biểu Trần Chí Cường - Đoàn ĐBQH Tp. Đà Nẵng: Cần có quy định về các hành vi bị cấm trong giao dịch điện tử
Đóng góp ý kiến về dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), đại biểu Trần Chí Cường đồng thuận với việc sửa đổi Luật Giao dịch điện tử. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu về việc kiểm soát dữ liệu của các tổ chức, doanh nghiệp. Bên cạnh đó là cần có quy định về các hành vi bị cấm như làm làm lộ, lọt thông tin của cá nhân trong giao dịch điện tử.
Đại biểu Trần Chí Cường nhấn mạnh: Trong giao dịch điện tử, dữ liệu là yếu tố quan trọng nhất bao gồm việc quy định quyền và nghĩa vụ của người tạo ra dữ liệu, quyền của người sử dụng dữ liệu, các quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc sử dụng dữ liệu. Tuy nhiên, trong dự thảo luật chưa quy định rõ các nội dung này.
Vì vậy, đại biểu Trần Chí Cường đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung nhằm đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc giải quyết các tranh chấp liên quan đến sử dụng, khai thác, phân tích, kinh doanh các dịch vụ liên quan đến dữ liệu được tạo ra trong các giao dịch điện tử. Bên cạnh đó, vấn đề bảo vệ thông tin cá nhân trên không gian mạng cần được quan tâm.
Theo đại biểu Trần Chí Cường, chúng ta đã có một số văn bản quy phạm pháp luật quy định về bảo vệ thông tin cá nhân như Luật An toàn thông tin mạng, Luật An ninh mạng. Tuy nhiên, các quy định chưa hoàn toàn cụ thể và xác thực với hoạt động giao dịch điện tử. Vì vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định vào Điều 8 về các hành vi bị cấm. Đó là nghiêm cấm hành vi làm lộ, lọt thông tin cá nhân khi chưa được sự cho phép hoặc thỏa thuận với tổ chức, cá nhân có hoạt động giao dịch điện tử.
8h07: Đại biểu Dương Tấn Quân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu: Rà soát kỹ lưỡng nội dung để đảm bảo phù hợp các các cam kết quốc tế
Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Dương Tấn Quân cho biết Luật Giao dịch điện tử năm 2005 được xem là luật khung quy định những vấn đề kỹ thuật đặc thù phát sinh trong môi trường điện tử. Sau 16 năm thực hiện, luật đã có những đóng góp tích cực đối với phát triển kinh tế xã hội, tạo hành lang pháp lý hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin.
Tuy nhiên, do tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, nhu cầu giao dịch điện tử đã bùng phát trong tất cả các lĩnh vực. Phương thức giao dịch có nhiều thay đổi với sự xuất hiện ngày càng nhiều các nền tảng số làm trung gian cho các giao dịch điện tử trực tuyến đòi hỏi phải có khung pháp lý phù hợp, đáp ứng với nhu cầu thực tế. Do đó, việc Quốc hội xem xét sửa đổi toàn diện luật để khắc phục những bất cập, tồn tại, hạn chế của luật hiện hành là yêu cầu cấp thiết và phù hợp với thực tiễn.
Đại biểu cũng bày tỏ thống nhất với bố cục của dự thảo luật gồm 8 Chương, 57 Điều, vừa có kế thừa các quy định của Luật Giao dịch điện tử năm 2005, đồng thời sửa đổi, bổ sung những vấn đề vướng mắc trong thực tiễn. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần rà soát kỹ các nội dung của luật để đảm bảo phù hợp, toàn diện với các cam kết trong Hiệp định thương mại tự do (FTA), Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Về an toàn thông tin và an ninh mạng trong giao dịch điện tử, đại biểu nêu rõ luật hiện hành có một số cái quy định về an ninh, an toàn, bảo vệ thông điệp, dữ liệu chưa được cụ thể hóa để đảm bảo an toàn, an ninh mạng trong giao dịch điện tử nói chung. Tại thời điểm luật ban hành, hệ thống pháp luật Việt Nam chưa có hành lang pháp lý về an toàn thông tin mạng, an ninh mạng. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung, dẫn chiếu Điều 53 của dự thảo luật đến Luật Công nghệ thông tin để thực hiện một cách thống nhất.
8h03: Đại biểu Phạm Thị Kiều - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông: Sửa đổi Luật đáp ứng yêu cầu cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư
Thảo luận tại Hội trường, đại biểu Phạm Thị Kiều tán thành cao với sự cần thiết sửa đổi Luật này với những lý do đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Đặc biệt, việc sửa đổi này còn kịp thời thể chế hóa quan điểm chủ trương của Đảng về một số chính sách chủ động phát triển kinh tế số, chuyển đổi số, đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi số quốc gia.
Bên cạnh đó, theo đại biểu, Luật này chỉ quy định những nguyên tắc chung làm cơ sở pháp lý cho việc giao dịch trên môi trường điện tử, còn giao dịch trực tiếp, truyền thống thì vẫn tuân thủ quy định của pháp luật hiện hành trong từng lĩnh vực. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, toàn diện, thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, chủ trương đường lối của Đảng, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với pháp luật hiện hành.
Tại khoản 2 Điều 1 về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật có quy định: “Luật này không quy định về nội dung của giao dịch. Luật khác quy định giao dịch không thực hiện bằng phương tiện điện tử thì tuân thủ theo quy định của Luật đó.” Đại biểu đề nghị bổ sung từ “điện tử” sau từ “giao dịch” để thống nhất phạm vi điều chỉnh của Luật.
Bên cạnh đó, tại Điều 2 của dự án Luật về đối tượng áp dụng đã quy định Luật này áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện giao dịch điện tử. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo quy định rõ hơn về các đối tượng chịu áp dụng để đảm bảo tính cụ thể, rõ ràng của văn bản pháp luật.
Ngoài ra, tại Điều 30 có quy định dịch vụ cấp dấu thời gian là dịch vụ để gắn thông tin về thời gian vào thông điệp dữ liệu. Đại biểu đề nghị rà soát các quy định tại điều này để đảm bảo khả thi, thống nhất.
8h00: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu mở đầu Phiên thảo luận
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, trong sáng nay 11/11, Quốc hội sẽ tiến hành thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi).
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, sau phiên thảo luận tổ, đã có 77 ý kiến phát biểu về dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi). Đa số ý kiến thống nhất với sự cần thiết phải sửa đổi Luật Giao dịch điện tử, đánh giá cao và bày tỏ sự đồng thuận với báo cáo của Cơ quan thẩm tra dự án Luật.
Các đại biểu cũng đã đưa ra nhiều ý kiến về sự phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng; tính hợp hiến, tính hợp pháp, tính thống nhất với hệ thống pháp luật; tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên; phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng và tên gọi của Luật; bố cục của dự thảo Luật; giải thích từ ngữ.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu tích cực, thẳng thắn đưa ra ý kiến về các nội dung trọng tâm của dự thảo Luật và các vấn đề các đại biểu quan tâm.