Sáng ngày 15/7, tại Nhà Quốc hội, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Bầu cử quốc gia Vương Đình Huệ chủ trì Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Cùng tham dự Hội nghị ở điểm cầu Nhà Quốc hội có nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội, nguyên Chủ tịch Hội đồng Bầu cử quốc gia Nguyễn Thị Kim Ngân; các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; lãnh đạo Hội đồng Bầu cử quốc gia, Văn phòng Quốc hội; các đồng chí đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội; đại diện lãnh đạo các Bộ, ban ngành…và đại diện lãnh đạo tại các điểm cầu trực tuyến ở các tỉnh, thành phố trong cả nước.
Sau khi nghe đại diện Hội đồng Bầu cử quốc gia, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trình bày báo cáo tổng kết công tác bầu cử và đánh giá toàn diện những kết quả đạt được, những mặt còn hạn chế, bất cập trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức cuộc bầu cử, tìm ra nguyên nhân để đúc kết thành những kinh nghiệm quý và bài học cho các kỳ bầu cử tiếp theo, các đại biểu tham dự Hội nghị đã nghe tham luận của các tỉnh, thành phố về công tác bầu cử.
Toàn cảnh Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.
Tại Hội nghị, ông Nguyễn Văn Tùng- Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND, Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Thành phố Hải Phòng đã có những chia sẻ về những kết quả đạt được, kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai các quy định của pháp luật về bầu cử liên quan đến việc dự kiến cơ cấu, thành phần phân bổ đại biểu Hội đồng nhân dân và giới thiệu người của cơ quan, tổ chức, đơn vị ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp cũng như chỉ ra những hạn chế, vướng mắc và biện pháp khắc phục.
Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021- 2026 là sự kiện chính trị quan trọng của đất nước. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sát sao, sự hướng dẫn hết sức cụ thể, kịp thời của Trung ương, Hội đồng bầu cử Quốc gia, Văn phòng Hội đồng bầu cử quốc gia, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Nội vụ và các Bộ, Ngành Trung ương, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021- 2026 đã thành công tốt đẹp. Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 có những diễn biến phức tạp, khó lường, thành công của cuộc bầu cử đã khẳng định sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, là thắng lợi của toàn Đảng, toàn dân ta trong sự nghiệp đổi mới đất nước.
Thành phố Hải Phòng, xác định việc lãnh đạo, tổ chức thành công cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của thành phố trong 6 tháng đầu năm 2021. Ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị, Quốc hội ban hành Nghị quyết về ngày bầu cử, Ban Thường vụ Thành ủy đã ban hành Chỉ thị về lãnh đạo, chỉ đạo cuộc bầu cử, quyết định thành lập Ban Chỉ đạo của Thành ủy về công tác bầu cử, Chủ tịch UBND thành phố đã ban hành Chỉ thị về tổ chức cuộc bầu cử tại thành phố, quyết định thành lập Ủy ban bầu cử thành phố. Thường trực HĐND thành phố ban hành Kế hoạch triển khai công tác bầu cử, kế hoạch giám sát công tác bầu cử. Các Sở, ban, ngành thành phố theo chức năng, nhiệm vụ được giao và các địa phương đã chủ động, kịp thời triển khai các nhiệm vụ về bầu cử …
Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND, Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Thành phố Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng nhấn mạnh: Cùng với sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của nhân dân thành phố, cuộc bầu cử trên địa bàn thành phố đã thành công tốt đẹp, bảo đảm an toàn tuyệt đối về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phòng chống dịch bệnh, dân chủ, bình đẳng, đúng luật, đúng quy trình, tiết kiệm. Các công việc liên quan đến công tác bầu cử đều hoàn thành sớm hơn thời gian so với quy định. Ngày bầu cử thực sự là ngày hội của nhân dân thành phố Cảng với tỷ lệ 99,78% tổng số cử tri tham gia bỏ phiếu (cao hơn 0,31% so với kỳ bầu cử năm 2016), tỷ lệ phiếu hợp lệ đạt cao ở cả 4 cấp (đạt 99,39%). Tỷ lệ phiếu bầu cho các ứng cử viên tập trung, cán bộ chủ chốt của Trung ương và thành phố trúng cử với tỷ lệ phiếu bầu cao, bầu đủ số lượng đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND thành phố, quận, huyện; không phải bầu lại; đảm bảo được cơ cấu đại biểu. Chất lượng đại biểu HĐND thành phố được nâng lên so với nhiệm kỳ 2016-2021.
Một trong các yếu tố làm nên thành công của cuộc bầu cử được thành phố xác định là phải làm tốt công tác dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử và giới thiệu người của cơ quan, tổ chức, đơn vị ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp. Theo đó, Thường trực HĐND các cấp thành phố Hải Phòng đã bám sát sự chỉ đạo của Thành ủy, các cấp ủy Đảng dự kiến cơ cấu thành phần, số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân được bầu của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở địa phương, các thôn, tổ dân phố trên địa bàn; điều chỉnh dự kiến (sau Hội nghị Hiệp thương lần 1) phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và tình hình công tác nhân sự cụ thể tại địa phương. Tỷ lệ cơ cấu kết hợp người được giới thiệu ứng cử như nữ, ngoài đảng, trẻ tuổi, tái cử đều đảm bảo quy định, phù hợp với định hướng, quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ.
Ông Nguyễn Văn Tùng- Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND, Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Thành phố Hải Phòng phát biểu tại Hội nghị.
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam từ thành phố đến cơ sở đã chủ động phối hợp chặt chẽ với chính quyền và các tổ chức thành viên để hoàn thành tốt công tác Mặt trận tham gia cuộc bầu cử. Trong đó, nhiệm vụ quan trọng nhất là chủ trì các bước của quy trình hiệp thương, lựa chọn giới thiệu người của cơ quan, tổ chức, đơn vị ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
Tại Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, số lượng người được giới thiệu ứng cử gấp khoảng 2 lần số lượng đại biểu được bầu là phù hợp. Bởi nếu dự kiến quá nhiều sẽ gây khó khăn cho các bước hiệp thương tiếp theo. Nếu dự kiến quá sát số dư tối thiểu sẽ không đảm bảo việc chọn được những người đủ tiêu chuẩn ứng cử, khó đảm bảo tỷ lệ số dư theo Luật định (nếu phát sinh tình huống về điều kiện ứng cử của các ứng cử viên).
Theo Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND, Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Thành phố Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng, sau Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, do tình hình dịch bệnh Covid-19, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố không tổ chức hội nghị hướng dẫn chung mà phân công cán bộ, công chức chịu trách nhiệm hướng dẫn, đôn đốc trực tiếp đối với các cơ quan, tổ chức, đơn vị giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân thành phố. Đây là cách làm sáng tạo, rất hiệu quả của Mặt trận Tổ quốc thành phố Hải Phòng trong cuộc bầu cử lần này. Do trực tiếp được hướng dẫn nên hầu hết các cơ quan, tổ chức, đơn vị đều tổ chức giới thiệu đảm bảo số lượng, cơ cấu, thành phần, lượng ứng cử viên; quy trình giới thiệu được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định của pháp luật…
Với sự chuẩn bị chu đáo, trách nhiệm của Mặt trận các cấp thành phố, tại các hội nghị hiệp thương, trên tinh thần dân chủ, bình đẳng, đúng luật, các đại biểu đã thảo luận, thống nhất cao về thành phần, cơ cấu, số lượng người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2021- 2026… Đây là kết quả rất quan trọng để lập danh sách chính thức những người đủ tiêu chuẩn ứng cử, là cơ sở để cử tri và nhân dân thành phố lựa chọn những người xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng của mình tham gia vào cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương.
Thành phố Hải Phòng đã có nhiều sáng tạo trong quá trình chuẩn bị, triển khai cuộc bầu cử, phù hợp với thực tế (nhất là trong bối cảnh tình hình dịch bệnh Covid-19 phức tạp) và đúng luật định. Việc dự kiến cơ cấu, thành phần, phân bổ đại biểu HĐND và giới thiệu người của cơ quan, tổ chức, đơn vị ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân được Thường trực Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc các cấp tổ chức thực hiện đồng bộ, bài bản, có hiệu quả; luôn bám sát các quy định của pháp luật về bầu cử, sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cơ quan Trung ương và Ban Chỉ đạo của Thành ủy về công tác bầu cử để tham mưu và tổ chức thực hiện.
Công tác tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri với các ứng cử viên được tổ chức chu đáo, đảm bảo các ứng cử viên có số buổi tiếp xúc theo qui định. Nhiều địa phương tổ chức tiếp xúc bằng hình thức trực tuyến thu hút được đông đảo cử tri tham gia, đóng góp ý kiến. Tổng số cuộc tiếp xúc cử tri là 1.667 cuộc, trong đó: Ba đơn vị bầu cử đại biểu Quốc hội tổ chức tiếp xúc 15 cuộc theo hình thức trực tuyến đến các xã, phường, thị trấn với tổng số cử tri tham dự là 7.066 người (trung bình mỗi ứng cử viên tiếp xúc với 2.366 đại biểu cử tri). 14 đơn vị bầu cử đại biểu HĐND thành phố tổ chức tiếp xúc 20 cuộc, 11/14 đơn vị tiếp xúc theo hình thức trực tuyến, 03 đơn vị tổ chức hội nghị trực tiếp với 6.632 người dự (trung bình mỗi ứng cử viên tiếp xúc với 437 đại biểu cử tri).
Cấp huyện tổ chức 142 cuộc, mỗi ứng cử viên tiếp xúc từ 1 đến 2 cuộc theo hình thức hội nghị trực tiếp. Số cử tri mỗi cuộc tiếp xúc từ 70 - 100 người. Cấp xã tổ chức 1.500 cuộc, số cử tri mỗi cuộc tiếp xúc từ 30 - 50 người.
100% số cuộc tiếp xúc cử tri, các ứng cử viên đã báo cáo chương trình hành động và được cử tri đóng góp ý kiến, đánh giá tốt; việc tuyên truyền về ứng cử viên qua các buổi tiếp xúc cử tri, qua vận động bầu cử trên các phương tiện thông tin đại chúng đã có sức lan tỏa rộng; có nhiều cuộc tổ chức mạn đàm về tiểu sử ứng cử viên, qua đó giúp cử tri hiểu về ứng cử viên và có sự lựa chọn sáng suốt, dân chủ. Đặc biệt đối với thành phố Hải Phòng trong kỳ bầu cử này có 02 đồng chí lãnh đạo Trung ương về ứng cử, tiếp xúc cử tri và vận động bầu cử, qua đó đã tạo được sự quan tâm, sự kỳ vọng lớn hơn của cử tri thành phố đối với sự phát triển thành phố và cả nước trong thời gian những năm tiếp theo.
Trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện, căn cứ tình hình thực tế cũng như diễn biến dịch bệnh Covid-19, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố đã phối hợp với Ủy ban bầu cử thành phố thống nhất những giải pháp thực hiện linh hoạt, hiệu quả; nhất là trong việc tổ chức các hội nghị hiệp thương, hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi công tác và nơi cư trú đối với người ứng cử, đồng thời bảo đảm các biện pháp phòng chống dịch bệnh Covid-19 theo quy định.
Công tác kiểm tra bầu cử, giám sát ngày bầu cử được tăng cường và đặc biệt được quan tâm; qua kiểm tra giám sát nhằm phát hiện những sai sót, chủ quan trong việc dự kiến cơ cấu, thành phần, phân bổ đại biểu HĐND, thực hiện các quy trình hiệp thương, kịp thời hướng dẫn, điều chỉnh phù hợp quy định và đáp ứng công tác phòng chống dịch bệnh hiệu quả.
Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND, Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Thành phố Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng cũng cho biết, bên cạnh những kết quả đạt được, mặc dù đã được chỉ đạo và hướng dẫn thường xuyên, tuy nhiên công tác chuẩn bị về cơ cấu, thành phần, số lượng người ứng cử ở một số xã còn chủ quan, chưa đảm bảo số dư an toàn, thiếu chặt chẽ về tiêu chuẩn, chất lượng ứng cử viên. Công tác rà soát tiêu chuẩn người ứng cử ở một số nơi còn thiếu chủ động, chậm, lúng túng, thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng. Toàn thành phố có 4 xã sau hiệp thương lần 3 phải giảm số đại biểu được bầu (giảm 5 đại biểu) do không bảo đảm số dư theo quy định.
Một số cơ quan, tổ chức, đơn vị mặc dù đã được hướng dẫn nhưng việc giới thiệu không đúng cơ cấu, thành phần được phân bổ, dẫn đến việc các cơ quan, tổ chức, đơn vị đã giới thiệu nhưng người được giới thiệu ứng cử không được lập vào danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân. Trong quá trình tổ chức việc giới thiệu người ứng cử của cơ quan, tổ chức, đơn vị ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, một số đơn vị mặc dù được phân bổ giới thiệu nhưng vì lý do này, lý do khác không tổ chức giới thiệu; đồng thời, còn có trường hợp người đã được cơ quan, tổ chức, đơn vị đã giới thiệu ứng cử nhưng không nộp hồ sơ về Ủy ban bầu cử.
Trước những hạn chế trên, Ủy ban bầu cử thành phố Hải Phòng đề xuất một số biện pháp khắc phục các hạn chế, vướng mắc trong công tác dự kiến cơ cấu, thành phần phân bổ đại biểu Hội đồng nhân dân và giới thiệu người của cơ quan, tổ chức, đơn vị ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
Thứ nhất: Chủ động làm tốt công tác chuẩn bị về nhân sự, quán triệt quan điểm công tác chuẩn bị nhân sự cho Đại hội đảng các cấp và công tác chuẩn bị nhân sự cho Hội đồng nhân dân các cấp có mối quan hệ mật thiết, mang tính tổng thể, liên thông và có tính kế thừa; cơ cấu, thành phần, số lượng người được giới thiệu ứng cử phù hợp đáp ứng tiêu chuẩn đại biểu, nâng cao chất lượng đại biểu, có số dư đúng luật.
Thứ hai: Công tác hiệp thương, giới thiệu người ra ứng cử bảo đảm đúng dự kiến số lượng, cơ cấu thành phần; làm tốt công tác lập danh sách ứng cử viên theo đơn vị bầu cử bảo đảm được cơ cấu về số đại biểu được bầu, tính đại diện của các lĩnh vực, các tầng lớp, sự bình đẳng, khách quan đối với các ứng cử viên.
Thứ ba: Công tác tiếp xúc cử tri, vận động bầu cử phải chỉ đạo tốt, đảm bảo sự công bằng, bình đẳng giữa các ứng cử viên và ngăn chặn tiêu cực trong vận động bầu cử.
Thứ tư: Bên cạnh việc giải quyết kịp thời tố cáo, kiến nghị của cử tri về bầu cử và người ứng cử, phải làm tốt công tác giải quyết những bức xúc nổi cộm ở địa phương; tổ chức đối thoại, giải quyết kịp thời đơn thư khiếu nại, tố cáo có liên quan đến tình hình kinh tế - xã hội, liên quan đến bầu cử và người ứng cử của cấp ủy, chính quyền địa phương.
Thứ năm: Song song với thực hiện nhiệm vụ bầu cử, phải chú trọng phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, làm cho nhân dân tin tưởng, phấn khởi đi bầu cử với tỷ lệ cao.
Thứ sáu: Tại Báo cáo tổng kết công tác bầu cử của Ủy ban bầu cử thành phố gửi Hội đồng bầu cử Quốc gia, thành phố đã có một số kiến nghị, đề xuất. Đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng bầu cử quốc gia, Văn phòng Hội đồng bầu cử quốc gia, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Nội vụ và các cơ quan trung ương nghiên cứu, tiếp tục rà soát, bổ sung, sửa đổi Luật bầu cử, các văn bản quy phạm pháp luật về bầu cử đảm bảo đầy đủ, chi tiết và phù hợp với thực tiễn để thuận lợi trong tổ chức, triển khai thực hiện các cuộc bầu cử tiếp theo./.