Lần đầu tiên trong lịch sử phiên họp toàn thể Đại hội đồng IPU được tổ chức theo hình thức trực tuyến do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Chủ tịch IPU Duarte Pacheco sẽ phát biểu khai mạc và điều hành phiên thảo luận toàn thể với chủ đề “Vượt qua đại dịch hôm nay và xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn: Vai trò của các nghị viện”. Phiên họp còn có sự tham gia của Tổng Thư ký IPU Martin Chungong và đại biểu của 135 nghị viện thành viên IPU. Đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam tham dự do Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn làm trưởng đoàn tham dự hội nghị.
.jpg)
Chủ tịch IPU Duarte Pacheco
Hơn một năm nay, thế giới đã phải vật lộn với đại dịch COVID-19 và vấn đề y tế sức khỏe người dân và các cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội liên quan. Theo số liệu của WHO, trên toàn cầu, đã có ít nhất 110 triệu trường hợp được xác nhận nhiễm COVID-19 và 2,5 triệu trường hợp tử vong. Đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng đến cuộc sống của mọi người, làm gián đoạn xã hội và nền kinh tế, làm trầm trọng thêm mức độ bất bình đẳng vốn đã cao và càng làm gia tăng khoảng cách giữa các nước phát triển và đang phát triển. Đại dịch cũng đã làm lộ ra những rạn nứt đáng kể trong quan hệ đa phương, hệ thống quản trị toàn cầu và làm lộ rõ khả năng bảo vệ người dân ở mỗi quốc gia. Tất cả những điều này đang diễn ra trong bối cảnh một cuộc khủng hoảng chưa từng có, khiến mọi người dễ bị tổn thương hơn ở nhiều nơi trên thế giới.
Vượt qua đại dịch hôm nay và xây dựng một ngày mai tốt đẹp hơn sẽ đòi hỏi một cách tiếp cận chiến lược nhằm giải quyết tác động tức thời của đại dịch, tức là nhiều cuộc khủng hoảng chồng chéo mà COVID-19 đã gây ra và giải quyết các vấn đề về cấu trúc, đồng thời suy nghĩ lại về nền tảng của thế giới trước đại dịch và mở đường cho một thế giới sau đại dịch kiên cường, bình đẳng, thông minh, xanh, hòa nhập và công bằng.
Phân tích và nghiên cứu sâu rộng đã chỉ ra tác động mạnh mẽ của COVID-19 đối với nền kinh tế thế giới, với tác động chưa từng có đối với nghèo đói, việc làm, thương mại và các lĩnh vực thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Hơn nữa, dữ liệu mới nhất cho thấy rằng đại dịch đã và đang cản trở việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), đẩy các mục tiêu phát triển quan trọng vượt quá tầm với. Những người đã sống trong những hoàn cảnh dễ bị tổn thương, đặc biệt là người nghèo, phụ nữ, thanh niên và các nhóm yếu thế chịu gánh nặng của sự sụp đổ trên tất cả các lĩnh vực. Những nhóm này có thể phải đối mặt với nhiều thách thức hơn nếu những ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch vẫn chưa được giải quyết.
Đại dịch đã và đang tác động và làm biến đổi các mối quan hệ của con người với thiên nhiên, trên cả cấp độ chung và cấp độ cá nhân. Có những lời kêu gọi xây dựng lại nền kinh tế toàn cầu những cách khôi phục sự cân bằng thích hợp giữa con người và thiên nhiên, liên quan đến một cách suy nghĩ mới về các khía cạnh như sản xuất bền vững và tiêu dùng, bảo tồn môi trường, vai trò của nền kinh tế chăm sóc, kinh tế tuần hoàn và định nghĩa về hàng hóa công.
Tiếp cận công bằng với vắc xin đang được chứng minh là một thử nghiệm quan trọng cho sự hợp tác quốc tế và sẽ xác định tốc độ các quốc gia có thể khôi phục sau COVID-19. Ước tính rằng hiện trạng hoặc khả năng xảy ra khủng hoảng năm thứ hai sẽ có những tác động kinh tế xã hội nghiêm trọng, gia tăng áp lực lên các chính phủ, điều này có thể gây tổn hại đến năng lực và tính hợp pháp của các thể chế Nhà nước, và làm gia tăng bất bình đẳng, từ đó có thể dẫn đến căng thẳng gia tăng trong và giữa các quốc gia.
.jpg)
Phiên họp Hội đồng điều hành IPU diễn ra theo hình thức trực tuyến
Nhiều ý kiến cho rằng giai đoạn phục hồi cần được thúc đẩy bởi các biện pháp can thiệp và cải cách có thể hành động phù hợp với các hiệp định quốc tế. Quan điểm chung cho rằng đại dịch không nên được sử dụng như một cái cớ để chuyển sự chú ý khỏi việc thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững. Chương trình nghị sự 2030 và các Mục tiêu Toàn cầu đã sẵn sàng đưa ra một khuôn khổ duy nhất có thể giúp phát triển, thực hiện và phối hợp các chính sách hướng tới phát triển toàn diện, không để ai bị bỏ lại phía sau. Do tính chất toàn diện và liên kết với nhau, các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) phải là nền tảng để phát triển các chiến lược khôi phục sau COVID-19, không chỉ giải quyết cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu hiện nay mà còn giải quyết những mất cân bằng đang ngăn cản thế giới của chúng ta trở nên hoàn toàn bền vững, công bằng và bình đẳng. Việc thực hiện thành công các SDG có khả năng bảo vệ thế giới khỏi những hậu quả tàn khốc của các cuộc khủng hoảng như cuộc khủng hoảng hiện đang đối đầu.
Hơn nữa, một mô hình phát triển lấy người dân làm trung tâm và có khả năng phục hồi sau đại dịch phải giải quyết được tác động tàn phá và bất bình đẳng của COVID-19 đối với phụ nữ, đặc biệt là sự tham gia của họ vào lực lượng lao động được trả lương và an ninh tài chính cho phụ nữ ở hiện tại và trong tương lai.
Trong bối cảnh này, chủ đề tổng thể của Đại hội đồng IPU lần thứ 142 đặt ra là làm thế nào để vượt qua đại dịch hôm nay và xây dựng một ngày mai tốt đẹp hơn. Chủ đề này sẽ cung cấp một khuôn khổ để ghi nhận tác động của đại dịch COVID-19 và xem xét cách thức các nghị viện có thể đóng vai trò trung tâm trong các nỗ lực phục hồi sau đại dịch.
Trước đó trong khuôn khổ IPU, phiên họp của các Ủy ban thường trực và Diễn đàn của các Nữ nghị sĩ và Diễn đàn Nghị sỹ trẻ đều đã thảo luận về các vấn đề này từ các lĩnh vực hòa bình và an ninh, phát triển bền vững, dân chủ và nhân quyền, vấn đề giới và thanh niên và xác định tính khả thi cho các hoạt động của Quốc hội.
Trong khuôn khổ của Đại hội đồng, đại biểu từ các nghị viện thành viên sẽ cùng trao đổi về các vấn đề: Các thành phần chính của giai đoạn phục hồi và các cơ hội để tiến tới một nền kinh tế xanh; khả năng tiếp cận vắc xin như một hàng hóa công cộng; đổi mới hợp tác và đối thoại đa phương để giải quyết các thách thức toàn cầu, bao gồm cả đại dịch trong tương lai; xây dựng khả năng phục hồi và giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của bất bình đẳng, tạo điều kiện cho xây dựng cộng đồng tốt hơn; Các cách thức và cơ hội để ưu tiên đầu tư vào an ninh con người - tăng phân bổ ngân sách cho y tế và giáo dục, hạn chế chi tiêu quân sự; giảm thiểu tác động tiêu cực của đại dịch đối với dân chủ và nhân quyền và xác định các hành động chính mà nghị viện cần thực hiện để khôi phục niềm tin vào nền dân chủ; đảm bảo sự phục hồi công bằng thông qua các chính sách đáp ứng giới và sự lãnh đạo của phụ nữ; đặt nhu cầu và lợi ích của thanh niên vào trung tâm của các nỗ lực vì sự phục hồi bền vững, kiên cường và bình đẳng.
Trong bối cảnh COVID-19 bùng phát, lan rộng, tác động nghiêm trọng tới tình hình kinh tế, chính trị, an ninh, an toàn xã hội của các quốc gia và nhân dân trên toàn thế giới, làm bộc lộ nhiều khó khăn, thách thức, Việt Nam nổi lên là quốc gia kiểm soát tình hình dịch COVID-19, duy trì được sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội được bạn bè quốc tế đánh giá cao. Do đó tại phiên toàn thể Đại hội đồng phát biểu thảo luận của Đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam được các nước mong đợi để chia sẻ kinh nghiệm của Việt Nam trong ứng phó với đại dịch COVID-19, thích ứng của Quốc hội Việt Nam trong bối cảnh đại dịch và vai trò của Quốc hội khi đồng hành Chính phủ ban hành các biện pháp, chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp trước tác động của đại dịch.
Theo dự kiện chương trình phiên họp toàn thể Đại hội đồng IPU lần thứ 142 sẽ khai mạc vào tối ngày 26/5 theo giờ Việt Nam./.