Phát biểu thảo luận tại hội trường, đại biểu Nguyễn Như So đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong cuộc chiến chống dịch COVID-19, chứng minh cho mô hình phòng, chống dịch bệnh hiệu quả trong điều kiện nguồn lực hạn chế nhưng có quyết tâm chính trị cao. Đại biểu chỉ rõ, COVID-19 là cú sốc toàn cầu, mang tính cấu trúc chứ không phải tạm thời và cục bộ, từ đó nhiều thay đổi lớn về kinh tế, thậm chí nhiều ngành kinh tế sẽ không thể quay lại trạng thái cân bằng trước đó. Hơn lúc nào hết, các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, siêu nhỏ rất cần sự đồng hành, hỗ trợ, chia sẻ từ Chính phủ.
Theo đại biểu, chỉ trong một thời gian rất ngắn, hàng loạt chính sách như máy trợ thở cho các doanh nghiệp đã được ban hành. Tuy nhiên, cũng có trên 36 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, con số kỷ lục từ trước đến nay. "Câu hỏi đặt ra liệu đơn thuốc hỗ trợ đã đủ liều, đúng và trúng giải pháp nào để doanh nghiệp có thể thay đổi tư duy? Dám chấp nhận từ bỏ thói quen và cách vận hành cũ để thích nghi với phát triển trong tình hình mới," đại biểu Nguyễn Như So nêu ý kiến.
Từ nhận định trên, đại biểu Nguyễn Như So kiến nghị một số giải pháp nhằm tăng hiệu quả của các giải pháp hỗ trợ khối doanh nghiệp phục hồi phát triển thời kỳ hậu COVID-19:
Thứ nhất, đẩy mạnh chính sách tài khóa về tiền tệ, trong đó chú trọng hai vấn đề. Một là cần quan tâm đến chính sách dòng tiền. Đại biểu Nguyễn Như So phân tích, có tiếp cận được dòng tiền thực thì doanh nghiệp mới kích hoạt được cỗ máy kinh doanh tái khởi động. Trên thực tế, dù lãi suất điều hành đã giảm nhưng lãi suất cho vay thực tế đến các doanh nghiệp và các tổ chức là do các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại quyết định. Hai là cần phải có thêm gói cho vay với lãi suất thấp hơn, tăng cơ hội tiếp cận vốn đến doanh nghiệp, tránh tình trạng doanh nghiệp ngưng hoạt động, phá sản trước khi tiếp cận được vốn để cải thiện dòng tiền.
Đại biểu Nguyễn Như So - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh
Thứ hai, ưu tiên cấu trúc và gia hạn nợ mạnh hơn, giảm lãi cho các khoản vay, không tính lãi phạt chậm trả, tái cơ cấu lại thời hạn trả nợ, thời hạn hỗ trợ hợp lý, xác định ngành ưu tiên hỗ trợ dựa trên tốc độ phục hồi và sự ổn định của đầu ra để góp phần nâng đỡ nền kinh tế, kéo theo sự phát triển của doanh nghiệp khác. Ngân hàng Nhà nước cần thống nhất quy trình áp dụng Thông tư 01 năm 2020 về cơ cấu, thời hạn trả nợ, miễn, giảm phí để tránh các tổ chức tín dụng tự quyết định dẫn đến nhiều doanh nghiệp khó khăn khi tiếp cận nguồn hỗ trợ.
Tích cực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tiếp tục tháo gỡ rào cản về thể chế, chính sách, tạo môi trường thông thoáng, thân thiện cho doanh nghiệp. Cần đột phá về cải cách điều kiện kinh doanh, chuyển mạnh sang khâu hậu kiểm, cắt giảm điều kiện kinh doanh thực chất hơn. Thúc đẩy mạnh mẽ việc giải quyết thủ tục hành chính trên nền tảng số nhằm tiết kiệm thời gian, chi phí cho doanh nghiệp, khơi thông nội lực kinh tế thông qua hỗ trợ chiều sâu cho các doanh nghiệp trong nước hoạt động theo trục liên kết cung cầu, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao, doanh nghiệp có tỷ lệ nội địa hóa cao. "Bắt đúng bệnh thì mới hỗ trợ trúng và đúng doanh nghiệp yếu và thiếu và cần. Khơi thông thị trường thông qua hoạt động thương mại điện tử, kích cầu thị trường nội địa 100 triệu dân để tận dụng tối đa dư địa phát triển, hình thành phát triển mạnh mẽ chuỗi liên kết thuần Việt, chủ động nguồn cung cầu mặt hàng thiết yếu, giảm phụ thuộc vào thị trường bên ngoài", đại biểu Nguyễn Như So nhấn mạnh. Có chính sách đặc thù thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư vào khâu chế biến nông sản, thu hoạch, chế biến sâu, vừa giải quyết được bài toán ùn ứ do không xuất khẩu được, vừa điều tiết được thị trường trong nước không lặp lại điệp khúc giải cứu.
Thứ ba, tập trung nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua tái đào tạo, đào tạo, tích lũy nguồn vốn con người nhằm tạo thế cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu đòi hỏi mới của nền kinh tế. Trải qua đại dịch COVID-19 doanh nghiệp và người lao động sẽ nhìn nhận trước những ngành nghề ưu tiên và tương lai để sớm thay đổi, thích nghi, có phương án đào tạo phù hợp.
Thứ tư, bên cạnh những nhóm giải pháp ở trên, cần có cơ chế hỗ trợ đặc thù phù hợp với những doanh nghiệp vừa và nhỏ, siêu nhỏ đang chiếm 97% tổng số doanh nghiệp đóng góp 45% GDP, 31% thu ngân sách, tạo việc làm cho hơn 5 triệu lao động nhưng lại là đối tượng dễ bị tổn thương do vốn, năng lực hạn chế. Cụ thể là:
Một, thành lập quỹ đảm bảo tín dụng lấy từ nguồn ngân sách nhà nước bảo lãnh cho các khoản vay của các doanh nghiệp nhằm chia sẻ trách nhiệm của Chính phủ, thậm chí xóa nợ nếu doanh nghiệp buộc phải tạm dừng các hoạt động do tác động của COVID-19.
Hai, miễn hoàn toàn thuế thuê đất, mặt bằng kinh doanh các khoản thuế hết quý 4/2020, hoàn trả lại thuế VAT đã nộp kể từ thời điểm phát sinh dịch giống như các nước đang làm để doanh nghiệp có đủ thời gian vực dậy sau thiệt hại do dịch bệnh.
Ba, hỗ trợ tiền lương cho người lao động, giúp các doanh nghiệp chịu thiệt hại lớn vì COVID-19 nhưng lại đảm bảo việc làm cho 80% đến 90% lao động. Kiên quyết không để các doanh nghiệp phá sản, bởi doanh nghiệp là nơi tạo ra công ăn việc làm, đảm bảo sinh kế cho người dân, góp phần ổn định tình hình chính trị, giảm thiểu tỷ lệ thất nghiệp gây ra.
Việc triển khai gói hỗ trợ cho doanh nghiệp sẽ gây khó khăn với ngân sách nhà nước, tuy nhiên cứu sống doanh nghiệp là nuôi dưỡng nguồn thu cho ngân sách, là khoản đầu tư lâu dài, bền vững của Chính phủ, chính sách này đang được các nước quyết tâm thực hiện bằng nhiều biện pháp để cứu doanh nghiệp và không để cho doanh nghiệp nào bị phá sản vì COVID-19.
Đại biểu nhận định, với những cú sốc về tiền tệ, chứng khoán hay giá dầu trước đây, thị trường chỉ mất một thời gian ngắn để phục hồi nhưng lần này COVID-19 đã đẩy mọi nền kinh tế vào thế bị động, làm đứt tất cả những chuỗi liên kết cung cầu vốn là thành quả toàn cầu hóa hàng chục năm qua, tuy nhiên đây cũng là cơ hội cho nền kinh tế nhỏ dám chấp nhận từ bỏ những phương thức tăng trưởng dễ dãi, bất chấp hệ quả về môi trường chuyển sang phương thức phát triển xanh bền vững. Đại biểu Nguyễn Như So tin rằng với sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời của Chính phủ, các bộ, ngành Việt Nam sẽ tận dụng cơ hội để bứt phá, đón đầu khi hồi phục như một điểm đến đầu tư kinh doanh an toàn và bền vững.