Đại biểu Hà Thị Lan, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang phát biểu từ điểm cầu trực tuyến
Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Hà Thị Lan, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang khẳng định dự thảo Luật Cư trú (sửa đổi) đã quy định thay thế việc quản lý cư trú, thường trú, tạm trú từ phương thức thủ công bằng sổ giấy sang phương thức quản lý hiện đại bằng công nghệ thông tin. Cụ thể, quản lý cư trú bằng việc sử dụng mã số định danh cá nhân để truy cập, cập nhật, điều chỉnh trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Việc đổi mới phương thức quản lý theo hướng này cũng giúp công dân không cần mang theo các loại giấy tờ có chứa thông tin cá nhân và cũng đã thể hiện trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cũng như không phải sao y chứng thực các loại giấy tờ này khi thực hiện thủ tục hành chính hoặc tham gia các giao dịch dân sự, mà chỉ cần mang theo thẻ Căn cước công dân hoặc cung cấp mã số định danh cá nhân cho cơ quan chức năng để thực hiện.
Đại biểu Hà Thị Lan nhận định sửa đổi, bổ sung quy định về trình tự, thủ tục đăng ký cư trú theo hướng đơn giản hóa các thủ tục hành chính. Việc thực hiện quản lý dân cư thông qua phương thức mới bằng mã số định danh cá nhân trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú cũng sẽ dẫn đến việc bãi bỏ 1 phần hoặc toàn bộ 13 nhóm thủ tục hành chính liên quan đến việc đăng ký cũng như là quản lý thường trú, tạm trú của công dân. Bên cạnh đó, việc sử dụng phương thức quản lý hiện đại này sẽ giúp thời gian giải quyết việc đăng ký thường trú, tạm trú cho công dân được srút ngắn cả về thủ tục và thời gian. Hiện nay việc đăng ký giải quyết thường trú là 15 ngày thì theo dự thảo luật sẽ tối đa chỉ còn lại 7 ngày.
Dự thảo luật cũng sửa đổi, bổ sung theo hướng bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc Trung ương. Tức là, không có quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc Trung ương. Việc đăng ký thường trú tại tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là như nhau, không có phân biệt và được áp dụng chung, thống nhất trên toàn quốc.
Tại Điều 20, về điều kiện đăng ký thường trú, tại điểm b khoản 3 có 2 phương án. Phương án 1 là bảo đảm điều kiện về diện tích nhà ở tối thiểu do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định nhưng không thấp hơn 8m2 sàn/người. Phương án 2 là đã đăng ký tạm trú trong cùng phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương từ 1 năm trở lên. Qua nghiên cứu dự thảo luật và 2 phương án, đại biểu bày tỏ tán thành với phương án 2, không nên lấy tiêu chí về diện tích tối thiểu làm điều kiện để đăng ký thường trú với người thuê, mượn hoặc ở nhờ. Đại biểu cho rằng quy định như vậy không bảo đảm sự bình đẳng giữa đối tượng này với một số trường hợp khác tương tự, ví dụ người chuyển về ở chung với người thân thì không bị hạn chế bởi điều kiện về diện tích tối thiểu. Thay vào đó đại biểu đề nghị xem xét và bổ sung điều kiện về thời gian tạm trú ít nhất là 1 năm làm căn cứ để xem xét đăng ký thường trú, như vậy sẽ hợp lý hơn.
Tại Điều 2, điều kiện đăng ký tạm trú, khoản 2 cũng có 2 phương án. Phương án 1 là thời hạn tạm trú tối đa là 2 năm và có thể tiếp tục gia hạn nhiều lần. Phương án 2 là không quy định về thời hạn. Đại biểu tán thành với phương án 1 quy định thời hạn tạm trú và quy định gia hạn nếu có yêu cầu của người tạm trú. Theo đại biểu, quy định như vậy bảo đảm cho việc quản lý tạm trú của công dân, của cơ quan chức năng được thuận lợi và nhất là trong điều kiện kinh tế thị trường, người lao động thường xuyên di chuyển để tìm việc làm, để học tập cũng như để công tác. Tuy nhiên, để tránh phiền hà cho người dân thì thủ tục gia hạn cũng cần phải đơn giản và gọn nhẹ, nội dung này có thể quy định trong luật hoặc giao cho cơ quan chức năng quy định cụ thể.
Chính vì vậy, đại biểu đề nghị cần cân nhắc một số nội dung của Điều 28, thứ nhất là thời hạn 3 ngày làm việc để giải quyết yêu cầu gia hạn là dài, theo đại biểu, chỉ nên 2 ngày hoặc 1 ngày, bởi mọi thông tin về người xin đăng ký tạm trú cơ quan chức năng đã nắm từ khi họ làm thủ tục xin tạm trú. Việc xác minh không có gì là phức tạp, nhất là trong điều kiện công nghệ thông tin như hiện nay.
Bên cạnh đó, người xin gia hạn phải báo trước 30 ngày trước khi hết hạn là quá dài, đại biểu đề nghị nghiên cứu và rút ngắn lại là 15 ngày thì hợp lý hơn.
Tại Điều 38, về điều khoản thi hành, tại khoản 3 gồm có 2 phương án, đại biểu cho rằng phương án 1 là hợp lý và tán thành với nội dung này. Mặc dù phương thức quản lý mới như quy định của luật này là một bước tiến đáng kể, nếu thực hiện ngay từ khi luật có hiệu lực thì rất tốt. Tuy nhiên, trong điều kiện cụ thể của chúng ta thì thời gian chuyển tiếp là cần thiết để người dân tiếp cận và làm quen với cung cách quản lý mới, các cơ quan hữu quan, các địa phương cũng có thời gian để chuẩn bị về vật chất để chuẩn bị các điều kiện có thể kết nối liên thông một cách tốt nhất với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Tất cả những điều này cũng nhằm tạo điều kiện để thực hiện tốt khi pháp luật về cư trú được triển khai và thực hiện.
