TỌA ĐÀM: PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP THEO TINH THẦN NGHỊ QUYẾT SỐ 29-NQ/TW
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Đinh Công Sỹ
Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là quan điểm nhất quán và xuyên suốt của Đảng. Ngay từ đầu những năm 90 của thế kỷ trước, giáo dục và đào tạo đã được khẳng định là “quốc sách hàng đầu” trong các văn kiện Đại hội Đảng lần thứ 7, đặc biệt là Nghị quyết số 04 của Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VII) ngày 14/1/1993 về tiếp tục đổi mới sự nghiệp giáo dục và đào tạo.
Tiếp đó, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII về định hướng chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá cũng đã xác định: “Nguồn lực con người là quý báu, có vai trò quyết định, đặc biệt đối với nước ta, khi nguồn lực tài chính và nguồn lực vật chất còn hạn hẹp”.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Đinh Công Sỹ cho biết, kể từ đó, phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao luôn là một trong 3 đột phá chiến lược cho phát triển nhanh và bền vững đất nước.
Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo, các cơ quan quản lý nhà nước đã thực hiện nhiệm vụ, xây dựng, ban hành nhiều văn bản quản lý, điều hành, cụ thể: Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29; Luật Giáo dục nghề nghiệp năm 2014; Các chỉ thị của Ban bí thư (Chỉ thị số 37-CT/TW ngày 06/6/2014, Chỉ thị số 19-CT/TW ngày 05/11/2012, Chỉ thị số 21-CT/TW ngày 04/05/2023); hệ thống văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp từng bước được bổ sung, hoàn thiện.
Bên cạnh đó, hệ thống giáo dục nghề nghiệp được kiện toàn, thống nhất các trình độ đào tạo. Mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp phát triển đa dạng về hình thức sở hữu, mô hình hoạt động. Nguồn lực đầu tư cho giáo dục nghề nghiệp được đa dạng hóa. Điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục nghề nghiệp từng bước được cải thiện. Chất lượng giáo dục nghề nghiệp từng bước được nâng cao, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu về nhân lực phục vụ trực tiếp trong các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước…
Tuy đạt những thành quả nhất định, nhưng việc triển khai chính sách pháp luật trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp 10 năm qua vẫn còn hạn chế, ảnh hưởng đến quá trình đào tạo nguồn nhân lực nói chung, giáo dục nghề nghiệp nói riêng.
Nhấn mạnh phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao luôn là một trong 3 đột phá chiến lược cho phát triển nhanh và bền vững đất nước, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Đinh Công Sỹ cho rằng, cần thúc phát triển giáo dục nghề nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng, gắn với phát triển bền vững
Từ kết quả giám sát nhiều năm qua của Quốc hội cho thấy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Đinh Công Sỹ cho biết, để có thể đẩy mạnh giáo dục nghề nghiệp, một lĩnh vực quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân, cần quan tâm 3 mảng nội dung lớn. Cụ thể:
Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật nhằm đảm bảo giáo dục nghề nghiệp được phát triển một cách mạnh mẽ.
Thứ hai, nâng cao chất lượng đào tạo của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, từ xây dựng đội ngũ, cơ sở vật chất đến chương trình đào tạo, đáp ứng phát triển xã hội, cách mạng khoa học công nghệ và hội nhập quốc tế.
Thứ ba, xây dựng quan hệ giữa cơ sở giáo dục nghề nghiệp và doanh nghiệp, theo hướng doanh nghiệp vừa là nơi đặt hàng, cùng tham gia đào tạo và cũng là nơi tiếp nhận, sử dụng sản phẩm của giáo dục nghề nghiệp. Bên cạnh đó là cần làm rõ hơn chính sách việc làm nhằm cải thiện nhận thức xã hội đối với giáo dục nghề nghiệp.
Trong 10 năm qua, tình hình thế giới đã có nhiều biến động. Sự phát triển của khoa học - công nghệ với các xu hướng mới như công nghệ thay đổi, số hóa và “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư” ngày càng tác động hiện hữu. Toàn cầu hóa, cùng với biến đổi nhân khẩu học, khí hậu, di cư lao động có tác động sâu sắc đến thế giới việc làm và đặt ra các yêu cầu mới đối việc phát triển kỹ năng cho người lao động qua đào tạo giáo dục nghiệp. Sự thay đổi về công nghệ và số hóa như trí tuệ nhân tạo, tự động hóa và robot đã tác động đáng kể đến thị trường lao động, ảnh hưởng đến việc làm, công việc thực hiện, cách thức làm việc và kỹ năng người lao động cần có để thực hiện nhiệm vụ mới một cách hiệu quả.
Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Đinh Công Sỹ, đổi mới mô hình tăng trưởng nền kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, gắn với phát triển bền vững là cơ hội để thúc đẩy phát triển giáo dục nghề nghiệp, hình thành những ngành nghề đào tạo mới, nhất là đào tạo nhân lực chất lượng cao, các nghề “xanh”; thúc đẩy các cơ sở giáo dục nghề nghiệp nâng cao năng lực không chỉ đáp ứng về quy mô mà còn đáp ứng cơ cấu và chất lượng./.