Toàn cảnh Phiên họp toàn thể lần thứ nhất
Đại hội đồng lần thứ 40 Hội đồng Liên Nghị viện ASEAN (AIPA 40) diễn ra trong bối cảnh ASEAN bước sang năm thứ 4 của tiến trình xây dựng Cộng đồng. Và là giai đoạn giữa kỳ triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 với trọng tâm là triển khai các Kế hoạch tổng thể trên cả 3 trụ cột Chính trị - An ninh, Kinh tế và Văn hoá- Xã hội, Mở rộng và làm sâu sắc quan hệ đối ngoại, củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong giải quyết các vấn đề khu vực. Chủ đề của Đại hội đồng AIPA 40 phù hợp với chủ đề chung của ASEAN năm nay: “Thúc đẩy quan hệ đối tác vì sự bền vững”, thể hiện mong muốn của nước chủ nhà Thái Lan là phát triển AIPA trở thành một đối tác quan trọng cùng ASEAN trong tiến trình xây dựng Cộng đồng vì hòa bình, ổn định, thịnh vượng.
Nhận thức rõ những tiềm năng phát triển của ASEAN, tuy nhiên, các đại biểu cũng nhìn nhận những thách thức ảnh hưởng đến sự phát triển của Cộng đồng ASEAN, trong đó nổi lên là vấn đề cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn và các vấn đề an ninh truyền thống, phi truyền thống, dù ASEAN vẫn đạt được những kết quả khích lệ trên cả 3 trụ cột và đều duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế đáng khích lệ (trung bình ở mức 5,1% năm 2018). Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề cập đến những lo ngại và diễn biến tại Biển Đông. Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 52 vừa qua, các nước đã lên tiếng thẳng thắn về những hoạt động đơn phương trên Biển Đông, vi phạm chủ quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia ven biển, làm xói mòn lòng tin, tác động tiêu cực tới hòa bình, an ninh và ổn định, tự do, an toàn hàng hải, hàng không ở khu vực. Vì vậy, cần khẳng định lại những nguyên tắc và nhận thức chung đã được các nước ASEAN và cộng đồng quốc tế công nhận rộng rãi đối với Biển Đông, trong đó có đề cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về luật biển (UNCLOS) 1982, tự kiềm chế, không quân sự hóa, không có hành động làm phức tạp tình hình, thực thi đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố DOC và nỗ lực hoàn tất Bộ Quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại Phiên họp toàn thể lần thứ nhất
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân khẳng định những cam kết của Quốc hội Việt Nam thể hiện luôn là thành viên tích cực và có trách nhiệm của AIPA:“Vì sự phát triển của Cộng đồng ASEAN và của AIPA, Quốc hội Việt Nam tiếp tục thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ với các nước, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế. Quốc hội Việt Nam tiếp tục chủ động tham gia tích cực và có trách nhiệm đối với các hoạt động của AIPA, phát huy quan hệ đối tác AIPA-ASEAN. Với tinh thần đó, tôi mong muốn AIPA quan tâm một số vấn đề sau: Một là, tiếp tục đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế, hình thành và chia sẻ các quy tắc, chuẩn mực ứng xử của ASEAN; củng cố đoàn kết, thống nhất, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực, ứng phó hiệu quả với các vấn đề tác động đến hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, trong đó có các thách thức an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống. Hai là, củng cố, đổi mới hơn nữa tổ chức và hoạt động của AIPA nhằm phát huy vị thế, vai trò của AIPA, một đối tác quan trọng của ASEAN trong quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN bền vững”.
Các đại biểu tham dự Phiên họp
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thể hiện cam kết trong ủng hộ các sáng kiến của ASEAN về thúc đẩy liên kết khu vực toàn diện và phát triển bền vững, trong đó có bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, chống rác thải nhựa, rác thải biển; Thúc đẩy hài hòa hóa pháp luật hoặc công nhận lẫn nhau về pháp lý nhằm phục vụ cho việc triển khai hiệu quả các kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng ASEAN gồm 3 trụ cột với tầm nhìn 2025; Tăng cường hợp tác về công nghệ thông tin trong ASEAN, khu vực và toàn cầu để tranh thủ nguồn lực, sự hỗ trợ về kỹ thuật, công nghệ, tài chính nhằm nâng cao năng lực quốc gia thích ứng thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, thu hẹp khoảng cách số và ứng phó với các thách thức an ninh mạng;
Năm 2020, Việt Nam vinh dự mang những trọng trách: là thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, là Chủ tịch ASEAN, đồng thời Quốc hội Việt Nam giữ chức Chủ tịch AIPA, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh: Việt Nam sẽ nỗ lực hết mình để thúc đẩy AIPA trở thành một tổ chức liên nghị viện hoạt động hiệu quả, thực sự trở thành đại diện cho nguyện vọng, quyền lợi của mọi công dân ASEAN./.