Theo quy định, đại biểu Quốc hội chuyên trách phải đáp ứng nhiều điều kiện, tiêu chuẩn; trong đó có độ tuổi. Trường hợp tái cử phải còn đủ tuổi công tác ít nhất 1/2 nhiệm kỳ (30 tháng) trở lên tính đến tháng 5/2021. Để hiểu rõ hơn vấn đề này chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV.
Thưa ông, trong cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV tới đây có xem xét một số trường hợp chuyên gia sẽ tái cử không?
Một số trường hợp đặc biệt, khi xem xét để đưa vào danh sách bầu cử có 2 lý do. Một là đặc biệt về tuổi, hai là đặc biệt theo yêu cầu, tiêu chuẩn chuyên gia. Nhưng dù là chuyên gia, cũng phải thực theo quy định do Bộ Chính trị đưa ra.
Cho đến thời điểm này, có bao nhiêu trường hợp đặc biệt thì chúng tôi vẫn chưa thể tập hợp được hết, nhưng có thể hiểu là: Những trường hợp đặc biệt này do Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội giới thiệu, đề nghị xem xét và cũng sẽ được chuyển danh sách tới Hội đồng bầu cử Quốc gia.
Ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV.
Vậy những trường hợp này có được giới thiệu vào danh sách để bầu cử không, thưa ông?
Nếu được sẽ đưa vào danh sách nhưng với điều kiện những đồng chí đã nộp hồ sơ, còn nếu chưa nộp hồ sơ sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Luật đã quy định hồ sơ nộp cho Hội đồng bầu cử quốc gia nếu là đại biểu Trung ương và nộp cho Ủy ban bầu cử nếu là đại biểu địa phương trước ngày 14/3.
Cho nên những trường hợp nào đặc biệt phải do các đơn vị giới thiệu, phải theo quy trình, không thể làm sai.
Thưa ông, điều mà cử tri quan tâm nhất là chất lượng đại biểu. Chất lượng của đại biểu chuyên trách sẽ quyết định rất nhiều đến chất lượng của đại biểu Quốc hội. Câu hỏi đặt ra là liệu có phải vì thiếu đại biểu chuyên trách mà hạ thấp tiêu chuẩn?
Tôi khẳng định ngay là: Không vì cơ cấu mà hạ thấp tiêu chuẩn và điều này cũng được Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Quốc hội khẳng định là không vì thiếu người mà hạ thấp tiêu chuẩn đại biểu.
Tất cả những đại biểu chuyên trách đều phải thông qua quy trình lựa chọn kỹ chứ không thể nào vì thiếu mà coi nhẹ chất lượng đại biểu.
Đối với việc đưa người ra giới thiệu làm đại biểu Quốc hội thì phải căn cứ vào tiêu chuẩn. Đại biểu Quốc hội chuyên trách ngoài tiêu chuẩn chung thì phải đáp ứng các yêu cầu của Đại biểu Quốc hội, yêu cầu đó đã được Bộ Chính trị, Ban Tổ chức Trung ương có văn bản hướng dẫn rồi.
Chúng tôi cũng đã cụ thể hóa bằng văn bản của Hội đồng bầu cử quốc gia rồi. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã có văn bản gửi về các địa phương, các bộ, ban, ngành hướng dẫn thực hiện.
Vậy hiện nay đại biểu chuyên trách còn thiếu bao nhiêu, thưa ông?
Số lượng bây giờ cũng thực tế còn đang tổng hợp từ địa phương, từ các bộ, ban, ngành và tập hợp hồ sơ. Về mặt số lượng hiện nay một số cơ quan vẫn thiếu. Nhưng thiếu ở đây là thiếu thủ tục thôi.
Ví dụ đến giờ phút này, quy định hồ sơ phải nộp đầy đủ, nhưng quá trình nộp hồ sơ vẫn còn phải bổ sung. Còn về số lượng đến giờ phút này hồ sơ đã nhận đủ.
Trong số 40% đại biểu chuyên trách bao gồm 138 đại biểu ở các cơ quan Trung ương và 67 đại biểu Quốc hội chuyên trách ở địa phương. Tổng cộng lại là 205 người.
Thưa ông, có một số trường hợp là Vụ phó, hàm Vụ phó thì tiêu chuẩn như thế nào?
Đối với hàm Vụ phó, nếu không đầy đủ, chắc chắn Hội đồng bầu cử quốc gia sẽ không thông qua và từ nay cho đến ngày bầu cử còn rất dài.
Chúng ta còn hiệp thương lần 3 và tiến hành lấy ý kiến cử tri nơi cư trú. Nếu những ứng cử viên này không đáp ứng được thì chắc chắn cử tri nơi cư trú sẽ có ý kiến.
Sau khi lấy ý kiến cử tri nơi cư trú, những ý kiến đó sẽ được gửi về Mặt trận Tổ quốc tỉnh, tỉnh tập hợp lại đưa về Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Sau khi hiệp thương lần thứ 3 xong mới đưa ra được danh sách chính thức.
Xin trân trọng cảm ơn ông!