TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 13/5: UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI TIẾP TỤC CHO Ý KIẾN VỀ 03 NỘI DUNG VÀ BẾ MẠC PHIÊN HỌP THỨ 23
Sáng 13/5, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự thảo Nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT). Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung Phiên họp. Một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội là về đề xuất của Chính phủ đối với phạm vi điều chỉnh thuế GTGT.
Đề xuất giảm thuế GTGT đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ xuống còn 8%
Đề cập về sự cần thiết của giảm thuế GTGT, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết: Trong năm 2022, để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phục hồi sau dịch Covid-19, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (trong đó có quy định giảm mức thuế suất thuế GTGT đối với hầu hết các mặt hàng đang chịu thuế suất 10% xuống còn 8%; tiếp tục tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các khoản chi ủng hộ, tài trợ của doanh nghiệp, tổ chức cho hoạt động phòng, chống dịch Covid-19); đồng thời tiếp tục triển khai thực hiện các giải pháp về gia hạn, miễn, giảm thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc.
Nhằm mục tiêu kích cầu tiêu dùng, phục hồi và phát triển kinh tế, năm 2022, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có chính sách giảm 2% thuế suất thuế GTGT năm 2022.
Việc giảm thuế GTGT đã góp phần kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, trong quá trình triển khai thực hiện đã gặp khó khăn cho cả người nộp thuế và cơ quan thuế khi xác định hàng hóa, dịch vụ không thuộc đối tượng được giảm thuế. Quy định loại trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ như tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 tăng chi phí tuân thủ cho người nộp thuế và chi phí hành thu của cơ quan thuế (nhiều loại hàng hóa, dịch vụ khi xác định đối tượng không được giảm thuế cần có sự phối hợp của nhiều Bộ, ngành liên quan).
Do vậy, năm 2023, Chính phủ đề xuất giảm 2% mức thuế suất thuế GTGT đối với tất cả các hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng áp dụng thuế suất 10% (còn 8%); giảm 20% mức tỷ lệ % để tính thuế GTGT đối với cơ sở kinh doanh (bao gồm cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh) khi thực hiện xuất hóa đơn đối với tất cả các hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT 10%.
Toàn cảnh Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự thảo Nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng.
Thay mặt cơ quan thẩm tra Dự thảo Nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Vân Chi cho biết: Chính phủ đề xuất giảm thuế GTGT đối với tất cả các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10% theo quy định của Luật Thuế GTGT đến hết ngày 31/12/2023, cụ thể: Áp dụng mức thuế suất thuế GTGT 8% đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%. Cơ sở kinh doanh, bao gồm cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tính thuế GTGT theo phương pháp tỷ lệ % trên doanh thu được giảm 20% mức tỷ lệ % để tính thuế GTGT khi thực hiện xuất hóa đơn đối với hàng hóa, dịch vụ được giảm thuế GTGT.
So với Nghị quyết số 43/2022/QH15, Dự thảo của Chính phủ đã mở rộng phạm vi giảm thuế GTGT 2% để áp dụng cả đối với các sản phẩm hàng hoá, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và các lĩnh vực khác như ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, khai khoáng, viễn thông, công nghệ thông tin,… Tuy nhiên, hồ sơ trình của Chính phủ không giải trình rõ lý do đề xuất mở rộng phạm vi áp dụng đối với một số ngành, lĩnh vực lớn. Báo cáo tổng kết đánh giá tình hình thực hiện giảm thuế GTGT năm 2022 cũng chỉ đề cập đến một số lý do vướng mắc về kỹ thuật như cách xác định hàng hoá, thời điểm lập hoá đơn, mô tả hàng hoá,… trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15. Về cơ bản, các vướng mắc này cũng đã được xử lý trong quá trình thực hiện.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Vân Chi.
Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Vân Chi, trong hoàn cảnh khó khăn vì dịch bệnh Covid-19 vào đầu năm 2022 khi ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15, Quốc hội đã cân nhắc và loại trừ một số lĩnh vực không thật sự cần thiết ra khỏi diện áp dụng giảm thuế GTGT. Vào thời điểm hiện nay, dự kiến thu ngân sách nhà nước năm 2023 sẽ còn gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban TCNS không đồng tình với việc mở rộng phạm vi áp dụng và đề nghị chỉ nên tiếp tục giảm thuế GTGT với phạm vi như đã thực hiện trong năm 2022 theo Nghị quyết số 43/2022/QH15.
Một số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách tán thành việc mở rộng phạm vi để áp dụng đối với tất cả các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10% như đề nghị của Chính phủ để kích cầu tiêu dùng, góp phần giảm lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.
Đóng góp ý kiến vào phạm vi điều chỉnh giảm thuế GTGT, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cơ bản đồng tình với Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng, việc đề xuất tiếp tục thực hiện miễn giảm thuế GTGT; việc đề xuất giảm thuế được này từ 10% xuống còn 8% là cần thiết.
Thu ngân sách giảm so với cùng kỳ, cần có thêm đánh giá tác động chính sách của việc giảm thuế GTGT
Đóng góp vào nội phạm vi điều chỉnh thuế GTGT theo đề xuất của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu quan điểm, từ đầu năm 2023, các nhóm hàng hóa, dịch vụ đã áp dụng mức thuế 10% theo quy định của Luật Thuế GTGT. Việc đề xuất giảm thuế GTGT vào thời điểm tháng 5/2023 là tương đối muộn, làm cho giải pháp giảm thuế suất thuế GTGT không được thực hiện một cách liên tục nên chính sách không thật sự phát huy tác dụng đối với khu vực doanh nghiệp.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đóng góp ý kiến tại Phiên họp.
Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng đề nghị Chính phủ đánh giá rõ hơn tác động chính sách giảm thuế đến việc kích thích tiêu dùng như thế nào; đồng thời tác động của chính sách đến giảm thu ngân sách Nhà nước để đại biểu Quốc hội có thêm thông tin. Dưới sực tác động của đại dịch Covid-19 trong những năm qua, dự báo trong thời gian tới, doanh nghiệp tiếp tục gặp nhiều khó khăn nên việc tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế GTGT là rất cần thiết. Chính phủ đề nghị giảm thuế GTGT đối với tất cả hàng hóa dịch vụ có thuế suất 10%.
Tuy nhiên, việc đánh giá tác động chính sách của Chính phủ còn định tính nên cơ quan thẩm tra, Thường vụ Quốc hội không có đủ thông tin. Nếu làm rõ việc giảm thuế sẽ giúp kích thích tiêu dùng, tác động lan tỏa các lĩnh vực khác thì có thể mở rộng giảm thuế đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ. Còn không làm rõ được thì chỉ có thể xem xét giảm thuế GTGT với một số mặt hàng. Bởi trong 4 tháng đầu năm nay, nguồn thu từ thuế vào ngân sách Nhà nước đã giảm so với cùng kỳ năm ngoái.
Đồng thuận với quan điểm trên, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường thống nhất với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Tài chính - Ngân sách về chủ trương giảm thuế GTGT 2% để phục hồi phát triển kinh tế, hỗ trợ cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, để có căn cứ thuyết phục cao hơn đối với đại biểu Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, nội dung mà Uỷ ban Tài chính - Ngân sách nêu trong Tờ trình của Chính phủ đề nghị cần được làm rõ hơn cho chặt chẽ.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cơ bản tán thành nội dung dự thảo Nghị quyết so với Nghị quyết 43 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ Chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội thì dự thảo Nghị quyết mở rộng đối tượng hỗ trợ theo hướng giảm 2% cho hàng hóa, dịch vụ có mức thuế suất GTGT 10%, không loại trừ đối với một số hàng hóa, dịch vụ như viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khoáng sản, không kể khai thác than (than cấp, dầu mỏ tinh chế), sản phẩm hóa chất và sản phẩm hàng hóa và chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường khẳng định, đây cũng là những lĩnh vực khó khăn, cần kích cầu tiêu dùng nên không loại trừ được giảm thuế. Tuy nhiên, Chính phủ cần báo cáo thêm về sự cần thiết giảm thuế đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất GTGT 5%.
Bày tỏ đồng tình với chủ trương giảm thuế GTGT, song Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị phạm vi áp dụng như Nghị quyết 43/2022/QH15. Việc làm rõ các nội dung của Nghị quyết 43/2022/QH15 đã đánh giá tính toán kỹ lưỡng, tư duy giảm thuế GTGT để kích cầu tiêu dùng, để tăng thu là đúng đắn. Tuy nhiên, tình hình hiện nay khác với thời điểm ngay sau đại dịch, tình hình thu của năm 2023 là rất khó khăn vì doanh nghiệp khó khăn, người dân khó khăn nên điều băn khoăn là liệu khi ban hành chính sách thì có thực sự kích cầu hay không.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, lấy phần tăng thêm doanh thu, tăng thêm tổng mức bán lẻ để tăng bù lại thì Chính phủ đánh giá chưa rõ. Do đó, trên cơ sở thực tiễn đã có, Chủ tịch Quốc hội đề nghị áp dụng phạm vi như Nghị quyết 43/2022/QH15.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu quan điểm về đề xuất của Chính phủ đối với phạm vi điều chỉnh giảm thuế giá trị gia tăng.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý trong dự thảo Nghị quyết cần quy định Chính phủ có trách nhiệm triển khai kịp thời. Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội yêu cầu không được làm giảm thu ngân sách theo dự toán đã được duyệt và không được tăng bội chi ngân sách của năm 2023 để đảm bảo an ninh tài chính, an toàn tài chính quốc gia. Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh yêu cầu Chính phủ tổ chức thực hiện như nào đó để khả thi, vừa có phần giảm để kích cầu, lấy phần kích cầu đấy để bù vào phần hụt thu, có lợi cho cả người dân, doanh nghiệp nhưng không làm giảm thu ngân sách, không làm tăng bội chi ngân sách.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đề nghị các cơ quan xem xét đưa nội dung trên bố trí thảo luận cùng với thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, thảo luận tổ, thảo luận ở hội trường và đưa vào quy định trong Nghị quyết chung của Kỳ họp nhằm bảo đảm đúng trình tự của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Kết luận nội dung thảo luận về nội dung trên, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 để trình Quốc hội xem xét, quyết định việc giảm thuế GTGT.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cơ quan soạn thảo Nghị quyết tiếp thu ý kiến phát biểu của Chủ tịch Quốc hội, các đại biểu tại phiên họp, hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết, bổ sung cụ thể hơn việc tổng kết, đánh giá quá trình thực hiện chính sách thuế GTGT năm 2022; bổ sung các dẫn chứng, số liệu cụ thể, đánh giá cụ thể hơn tác động của việc giảm GTGT đến tăng trưởng kinh tế, người tiêu dùng, nguồn thu ngân sách Nhà nước. Ngoài việc dự kiến giảm thu, Chính phủ cần dự kiến số tăng thu thêm do mở rộng sản xuất kinh doanh, tăng tiêu dùng để thuyết minh thuyết phục hơn cho đề nghị giảm thuế... Bên cạnh đó, cần nghiên cứu việc, đánh giá, rà soát thêm phạm vi, đối tượng điều chỉnh, mức giảm thuế, đối tượng được giảm thuế để báo cáo Quốc hội…
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận về nội dung thảo luận.
Ngoài ra, Chính phủ chịu trách nhiệm tổ chức thực chính sách đảm bảo mục tiêu đề ra, thực hiện các giải pháp điều hành ngân sách, thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách, đảm bảo cân đối ngân sách, đảm bảo bội chi ngân sách không vượt quá mức Quốc hội cho phép; đồng thời thực hiện các giải pháp trong thẩm quyền để hỗ trợ đời sống Nhân dân, sản xuất kinh doanh, góp phần tăng trưởng kinh tế…
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải giao Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp với các cơ quan của Quốc hội thực hiện các trình tự, thủ tục theo quy định để bổ sung nội dung giảm thuế GTGT vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 để trình Quốc hội xem xét, quyết định và nghiên cứu đưa vào trong Nghị quyết chung của Kỳ họp cùng một số nội dung khác để báo cáo, xin ý kiến của Bộ Chính trị./.