Toàn cảnh Hội thảo Một số vấn đề về mô hình tổ chức và hoạt động của các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Phát biểu tại Hội thảo "Một số vấn đề về mô hình tổ chức và hoạt động của các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội" do Viện Nghiên cứu lập pháp tổ chức, ông Đặng Đình Luyến, Nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã có những phân tích, nhìn nhận sâu sắc về cơ sở và quá trình thành lập các cơ quan thuộc UBTVQH và đánh giá vai trò, sự cần thiết của các cơ quan này đối với hoạt động của UBTVQH.
Ông Đặng Đình Luyến cho biết, từ năm 1992, sau khi được thành lập UBTVQH đã chú trọng đến công tác dân nguyện của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và giao cho một đồng chí ủy viên UBTVQH phụ trách công tác dân nguyện. Tuy nhiên, công tác dân nguyện ngày càng nhiều, liên quan đến nhiều lĩnh vực, một cá nhân không thể đảm nhiệm hết; hơn nữa trước yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam – Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân đã đặt ra nhiệm vụ đối với UBTVQH cần thực hiện tốt hơn nữa công tác dân nguyện; giải quyết các vấn đề dân nguyện của nhân dân, đặc biệt là giải quyết và giám sát việc giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân gửi đến Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội. Vì vậy, ngày 17 tháng 3 năm 2003 UBTVQH đã ban hành Nghị quyết số 370/2003/NQ-UBTVQH11 về thành lập Ban Dân nguyện để phục vụ UBTVQH thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn về công tác dân nguyện.
Ông Đặng Đình Luyến, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội
Theo Nghị quyết này, Ban Dân nguyện là cơ quan chuyên môn trực thuộc UBTVQH, có trách nhiệm giúp UBQVQH về công tác dân nguyện. Ban Dân nguyện gồm có Trưởng ban, các phó trưởng ban, do Vụ Dân nguyện tham mưu, phục vụ.
Sau 5 năm thực hiện, Ban Dân nguyện đã phát huy vai trò, trách nhiệm của mình, thực iện tốt nhiều nhiệm vụ, quyền hạn được giao, đã tham mưu, giúp Quốc hội, UBTVQH tiếp công dân; tiếp nhận, xử lý, đôn đốc và giám sát việc giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân,..Tuy nhiên, do yêu cầu thực tiễn đặt ra đòi hỏi Ban Dân nguyện phải thực hiện nhiều công việc dân nguyện hơn nữa; chính vì vậy, năm 2008, UBTVQH đã sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 370/2003/NQ-UBTVQH11 để quy định cụ thể hơn về nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Dân nguyện.
Đoàn công tác của Ban Dân nguyện làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc giám sát công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo
Đánh giá về vai trò, sự cần thiết của Ban Dân nguyện đối với hoạt động của UBTVQH, ông Đặng Đình Luyến cho rằng, trong điều kiện hiện nay, thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân nguyện, phải kịp thời giải quyết các công việc của dân, nhất là cần phải thực hiện tốt các quy định của Hiến pháp năm 2013: Nhà nước bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân; công nhận, tôn trọng, bảo vệ và đảm bảo quyền con người, quyền công dân; Cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo và giám sát việc giải quyết,... Hơn nữa, Quốc hội là cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân, phải gần gũi với nhân dân, lắng nghe ý kiến tâm tư nguyện vọng, tiếp nhận và giải quyết các ý kiến, kiến nghị của nhân dân. Vì vậy, trong những năm tới, Ban Dân nguyện vẫn vô cùng cần thiết cho hoạt động của UBTVQH.
Về Ban Công tác đại biểu, ông Đặng Đình Luyến cho biết, trước năm 2003, công tác đại biểu, tổ chức bộ máy và nhân sự thuộc thẩm quyền của UBTVQH được giao cho Văn phòng Quốc hội tham mưu, giúp UBTVQH. Đặc biệt là từ Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XI số đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách đã được tăng lên nhiều, nhiều vấn đề về công tác đại biểu, tổ chức bộ máy và nhân sự. Vì vậy, cần phải có một cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp UBTVQH để thực hiện việc quản lý các chính sách đối với các đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, quy hoạch cán bộ, bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc phê chuẩn các chức vụ thuộc thẩm quyền của Quốc hội, UBTVQH. Chính vì vậy, đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XI, UBTVQH đã ban hành Nghị quyết số 368/2003/NQ-UBTVQH11 ngày 17 tháng 3 năm 2003 thành lập Ban Công tác đại biểu.
Trong Nghị quyết này đã xác định rõ vai trò Ban Công tác đại biểu là cơ quan chuyên môn trực thuộc UBTVQH; có trách nhiệm tham mưu, giúp UBTVQH về công tác đại biểu, tổ chức bộ máy và nhân sự thuộc thẩm quyền của UBTVQH.
Hội nghị “Bồi dưỡng kỹ năng xây dựng chính sách và giám sát trong lĩnh vực giáo dục” do Trung tâm Bồi dưỡng đại biểu dân cử, Ban Công tác đại biểu tổ chức
Sau 5 năm, Ban Công tác đại biểu thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo quy định của Nghị quyết, UBTVQH đã chỉ đạo tổng kết việc thực hiện Nghị quyết này và trên cơ sở tổng kết hoạt động của Ban Công tác đại biểu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XI và yêu cầu đổi mới tổ chức và hoạt động cảu Quốc hội, nâng cao vai trò tham mưu, phục vụ của Ban Công tác đại biểu, UBTVQH đã ban hành Nghị quyết số 575/UBTVQH12 ngày 31 tháng 01 năm 2008 về chức năng, nhiệm vụ của Ban Công tác đại biểu. Theo đó, Nghị quyết đã nâng cao vị trí, vai trò của Ban và sửa đổi, bổ sung một số nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Công tác đại biểu.
Đánh giá về vai trò, sự cần thiết của Ban Công tác đại biểu, ông Đặng Đình Luyến cho rằng, Ban Công tác đại biểu có vai trò to lớn trong việc tham mưu, phục vụ UBTVQH về công tác đại biểu, tổ chức bộ máy và nhân sự thuộc thẩm quyền của UBTVQH. Đây là những việc làm cần thiết, không thể thiếu được trong hoạt động tham mưu, phục vụ UBTVQH. Vì vậy, trong thời gian tới cần tiếp tục tổng kết, đánh giá hoạt động của Ban để có những sửa đổi, bổ sung các nhiệm vụ, quyền hạn và tiếp tục kiện toàn tổ chức Ban công tác đại biểu để thực hiện tốt vai trò tham mưu, giúp việc UBTVQH.
Chia sẻ về quá trình thành lập Viện Nghiên cứu lập pháp, ông Đặng Đình Luyến cho biết, trước yêu cầu cần tăng cường công tác nghiên cứu, tham mưu cho Quốc hội, UBTVQH trong công tác xây dựng pháp luật, ngày 29 tháng 4 năm 2008, UBTVQH đã ban hành Nghị quyết số 614/2008/UBTVQH12 về thành lập Viện Nghiên cứu lập pháp. Trong Nghị quyết này đã quy định về cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện Nghiên cứu lập pháp.
Ấn phẩm Tạp chí Nghiên cứu lập pháp
Đánh giá về vai trò, sự cần thiết của Viện Nghiên cứu lập pháp đối với hoạt động của UBTVQH, ông Đặng Đình Luyến cho rằng, vai trò, trách nhiệm và thực tiễn đóng góp cảu Viện Nghiên cứu lập pháp cho hoạt động của Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội là hết sức cần thiết và to lớn. Do đó, Viện Nghiên cứu lập pháp cần tiếp tục đổi mới, kiện toàn bộ máy, đổi mới phương thức hoạt động để thực hiện tốt nhiệm vụ nghiên cứu tham mưu cho Quốc hội, UBTVQH và các cơ quan của Quốc hội.
Cũng tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận làm rõ một số nội dung trọng tâm về mô hình tổ chức và phương thức hoạt động của Ban Dân nguyện, Ban Công tác Đại biểu, Viện Nghiên cứu lập pháp; mối quan hệ phối hợp giữa 3 cơ quan… Đồng thời, nêu kinh nghiệm quốc tế về các cơ quan giúp việc Quốc hội, từ đó đề xuất nhiều phương án hoàn thiện mô hình tổ chức của các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Hội thảo nhằm mục đích phục vụ cho việc nghiên cứu, hoàn thiện đề tài khoa học cấp bộ về tổ chức và hoạt động của các cơ quan Ủy ban Thường vụ Quốc hội – những vấn đề lý luận và thực tiễn./.