Không thu học phí và hỗ trợ đóng học phí
Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Giáo dục và Đào tạo) Nguyễn Đức Cường cho biết: Chính phủ thống nhất thực hiện chính sách miễn học phí đối với trẻ mầm non 5 tuổi, học sinh THCS trường công lập và hỗ trợ đóng học phí cơ sở ngoài công lập đối với trẻ em, học sinh diện phổ cập, đặc biệt là đối với các thôn, xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa.
Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế Nguyễn Đức Cường cho biết: Miễn học phí đối với trẻ mầm non 5 tuổi, học sinh THCS trường công lập và hỗ trợ đóng học phí cơ sở ngoài công lập đối với trẻ em, học sinh diện phổ cập
Nội dung này được quy định tại khoản 1, Điều 95 dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi). Theo đó, trẻ em mầm non 5 tuổi, học sinh tiểu học,THCS trường công lập không phải nộp học phí. Cơ sở giáo dục mầm non, trường tiểu học, trung học cơ sở công lập được Nhà nước bảo đảm các điều kiện về cơ sở vật chất và kinh phí hoạt động để thực hiện phổ cập giáo dục. Trẻ mầm non 5 tuổi cơ sở giáo dục dân lập, tư thục; học sinh tiểu học, THCS trường tư thục được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng học phí cho cơ sở giáo dục dân lập, tư thục. Mức hỗ trợ do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định tương đương mức ngân sách cấp chi thường xuyên tính bình quân trên một học sinh của cơ sở giáo dục công lập cùng cấp trên địa bàn.
Ưu tiên giáo dục vùng dân tộc thiểu số, miền núi, khó khăn
Ưu tiên giáo dục ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi cũng như vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn. Ông Nguyễn Đức Cường nhấn mạnh, tại Điều 12 dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) quy định: Nhà nước ưu tiên, tạo điều kiện cho con em dân tộc thiểu số, con em gia đình ở vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, đối tượng được hưởng chính sách ưu đãi, người khuyết tật và đối tượng được hưởng chính sách xã hội khác thực hiện quyền và nghĩa vụ học tập của mình. Điều 58 dự thảo Luật quy định: Nhà nước thành lập trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú, trường dự bị đại học cho con em dân tộc thiểu số, con em gia đình các dân tộc định cư lâu dài tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn nhằm góp phần tạo nguồn đào tạo cán bộ cho các vùng này. Trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú, trường dự bị đại học được ưu tiên bố trí giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị và ngân sách.
Miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập
Miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho con em dân tộc thiểu số và vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo
Về chính sách miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho con em dân tộc thiểu số và vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo, ông Nguyễn Đức Cường cho biết, theo kết quả nghiên cứu và khảo sát từ trước đến nay, rào cản kinh tế là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ em không được đến trường và bỏ học. Vì vậy, Nhà nước đã có những chính sách miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho con em dân tộc thiểu số và vùng sâu, vùng xa để tạo điều kiện cho đối tượng này được đến trường. Theo đó, dự thảo Luật giữ nguyên quy định này tại khoản 2, Điều 81 quy đinh: Nhà nước có chính sách trợ cấp và miễn giảm học phí cho người học là đối tượng được hưởng chính sách xã hội, người dân tộc thiểu số ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, người mồ côi không nơi nương tựa, người khuyết tật có khó khăn về kinh tế, người có hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn vượt khó học tập.
Chính sách tín dụng sư phạm, cử tuyển
Đối với chính sách tín dụng sư phạm, dự thảo Luật bổ sung quy định trường hợp người học sư phạm không có nhu cầu sử dụng tín dụng sư phạm nhưng ra trường làm trong ngành sư phạm vào nghị định hướng dẫn, công tác quy hoạch các cơ sở đào tạo sư phạm và nhân lực ngành Giáo dục, công tác tuyển sinh, đào tạo sư phạm đủ theo nhu cầu sử dụng giáo viên và giao Chính phủ quy định cụ thể chính sách tín dụng sư phạm tại Điều 81. Theo đó học sinh, sinh viên sư phạm được vay tín dụng sư phạm để đóng học phí và chi trả sinh hoạt phí trong toàn khóa học; được hưởng các chính sách học bổng khuyến khích học tập, các chế độ miễn, giảm học phí và trợ cấp xã hội quy định. Sau khi tốt nghiệp, nếu công tác trong ngành giáo dục đủ thời gian theo quy định sẽ không phải trả khoản vay tín dụng sư phạm.
Đối với chính sách cử tuyển, thu hẹp đối tượng cử tuyển, theo đó Nhà nước dành riêng chỉ tiêu cử tuyển đối với các dân tộc thiểu số rất ít người ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; có chính sách tạo nguồn tuyển sinh trên cơ sở tạo điều kiện thuận lợi để học sinh các dân tộc này vào học trường phổ thông dân tộc nội trú và tăng thời gian học dự bị đại học; đồng thời bổ sung quy định biện pháp hỗ trợ cho người đi học theo chế độ cử tuyển để đảm bảo chất lượng đầu ra (Điều 82).
Về giáo dục mầm non
Dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) khẳng định vị trí, vai trò của giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện con người Việt Nam; quy định về yêu cầu, nội dung, phương pháp giáo dục mầm non đảm bảo phù hợp với sự phát triển tâm sinh lý của trẻ em; hài hòa giữa nuôi dưỡng, chăm sóc, và giáo dục trẻ; toàn diện về thể chất, tình cảm kỹ năng xã hội, trí tuệ, thẩm mỹ; tôn trọng sự khác biệt; liên thông giữa các độ tuổi và với giáo dục tiểu học.
Nhà nước chăm lo giáo dục mầm non
Bổ sung một điều (Điều 25) về chính sách phát triển giáo dục mầm non, trong đó Nhà nước chăm lo giáo dục mầm non, có chính sách ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục mầm non ở những vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số và địa bàn có khu công nghiệp, khu chế xuất; Nhà nước có chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng và phát triển cơ sở giáo dục mầm non nhằm đáp ứng nhu cầu của xã hội và giao Chính phủ quy định. Đồng thời, rà soát để sửa đổi, bổ sung các văn bản dưới luật để quản lý các nhóm trẻ, nhà trẻ, lớp mẫu giáo độc lập (không phải là trường).
Về giáo dục phổ thông
Bổ sung quy định giao UBND cấp tỉnh tổ chức biên soạn bổ sung những nội dung về đặc điểm lịch sử, văn hóa và kinh tế - xã hội của địa phương, đồng thời dành thời lượng cho cơ sở giáo dục chủ động vận dụng để xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch giáo dục phù hợp với điều kiện cụ thể của nhà trường. Rà soát, quy định cụ thể độ tuổi vào đầu cấp học được tính theo năm trên cơ sở nâng một số quy định dưới luật. Bổ sung quy định tài liệu giáo dục của địa phương phải đáp ứng nhu cầu và phù hợp với đặc điểm của địa phương và được thẩm định bởi hội đồng cấp tỉnh và được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt. Nâng các quy định mang tính nguyên tắc về tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông; việc lựa chọn, sử dụng sách giáo khoa; sách giáo khoa điện tử, học liệu…Hội đồng quốc gia thẩm định chương trình giáo dục, sách giáo khoa; bổ sung quy định thực hiện giáo dục hướng nghiệp, phân luồng học sinh; bổ sung quy định giao Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định việc thực nghiệm một số nội dung, phương thức giáo dục mơi trong cơ sở giáo dục phổ thông (Điều 29). Bổ sung quy định vai trò, chương trình giáo dục của trường chuyên (Điều 59).
Học sinh học hết chương trình THPT nếu đủ điều kiện thì được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông
Để tạo điều kiện phân luồng và liên thông, dự thảo Luật bổ sung: Học sinh học hết chương trình THPT nếu đủ điều kiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thì được hiệu trưởng nhà trường cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông và được dự thi để cấp bằng tốt nghiệp THPT (Khoản 3 Điều 31). Sửa đổi Khoản 3, Khoản 4 Điều 33 Luật Giáo dục nghề nghiệp về thời gian đào tạo trình độ cao đẳng theo hướng bổ sung đối tượng người học đã được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông, bên cạnh người có bằng tốt nghiệp trung học phổ thông hoặc thi đạt yêu cầu đủ khối lượng kiến thức văn hóa trung học phổ thông (Khoản 3 Điều 118).
Về giáo dục thường xuyên
Làm rõ chức năng, nhiệm vụ của giáo dục thường xuyên là thực hiện xóa mù chữ cho những người trong độ tuổi theo quy định; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực làm việc; cập nhật, bổ sung kiến thức, kỹ năng cần thiết của cuộc sống cho mọi người; tạo cơ hội cho những người có nhu cầu tiếp tục học tập để nâng cao trình độ học vấn (Điều 38). Bổ sung một điều quy định về mục tiêu giáo dục thường xuyên nhằm tạo điều kiện cho mọi người vừa làm vừa học, học liên tục, học suốt đời nhằm hoàn thiện nhân cách, mở rộng hiểu biết, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ để cải thiện chất lượng cuộc sống, tìm việc làm, tự tạo việc làm và thích nghi với đời sống xã hội (Điều 39). Bổ sung quy định về chính sách phát triển giáo dục thường xuyên và trách nhiệm cơ quan, tổ chức trong việc đáp ứng nhu cầu học tập suốt đời của mọi người (Điều 43)
Ngoài 7 chính sách liên quan trực tiếp đến trẻ em, Dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) còn có 6 chính sách liên quan gián tiếp đến trẻ em, thể hiện trong những quy định về hệ thống giáo dục quốc dân; mạng lưới cơ sở giáo dục; chính sách đối với nhà giáo; chính sách đầu tư và tài chính giáo dục; nhiệm vụ, quyền hạn nhà trường và quản lý Nhà nước về giáo dục./.