Toàn cảnh Hội nghị Tổng kết nhiệm kỳ Khóa XIV Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội.
Dự Hội nghị có các đồng chí lãnh đạo Ủy ban Đối ngoại, Ủy viên, nguyên Ủy viên Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, đại diện lãnh đạo Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, lãnh đạo các Bộ Ngoại giao, Bộ Công thương, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Ban Đối ngoại Trung ương…
Thực hiện tốt các chức năng của Quốc hội là lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.
Báo cáo Tổng kết nhiệm kỳ Khóa XIV Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội do Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu trình bày tại Hội nghị đã khẳng định, nhiệm kỳ Khóa XIV, Ủy ban thường xuyên bám sát các nhiệm vụ do Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân công. Trong đó, nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XIV, Ủy ban Đối ngoại đã trình Quốc hội thông qua Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cơ quan đại diện nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Việt Nam ở nước ngoài tại Kỳ họp thứ 4, được 100% Đại biểu Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành; chủ trì thẩm tra trình Quốc hội thông qua dự án Luật Thỏa thuận quốc tế tại kỳ họp thứ 10 với tỷ lệ 99,56% Đại biểu Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành.
Đối với các dự án luật, pháp lệnh không chủ trì thẩm tra, Ủy ban Đối ngoại đã phân công đại diện Thường trực Ủy ban làm đầu mối theo dõi, nghiên cứu, chủ động phối hợp với các cơ quan chủ trì thẩm tra để tham gia thẩm tra các dự án Luật trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua, trong đó tập trung vào các nội dung có liên quan đến yếu tố nước ngoài, sự tương thích giữa dự án luật, pháp lệnh với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên và kinh nghiệm quốc tế có liên quan.
Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu trình bày Báo cáo Tổng kết nhiệm kỳ Khóa XIV của Ủy ban Đối ngoại.
Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cho biết, thực hiện chức năng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, Ủy ban Đối ngoại đã chủ trì thẩm tra 09 điều ước quốc tế quan trọng trình Quốc hội phê chuẩn, quyết định gia nhập; 06 điều ước quốc tế trình Uỷ ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến liên quan đến chủ quyền quốc gia, tư cách thành viên của Việt Nam trong các tổ chức quốc tế quan trọng và quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.
Về hoạt động giám sát, nhiệm kỳ Khóa XIV, Ủy ban Đối ngoại đã tiến hành 06 chuyên đề giám sát thuộc lĩnh vực đối ngoại, gồm: “Tình hình thực hiện thỏa thuận giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Lào về việc giải quyết vấn đề người di cư tự do và kết hôn không giá thú trong vùng biên giới hai nước”; “Việc thực hiện các thỏa thuận hợp tác giữa ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam trong khu vực tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam”; "Việc thực hiện chính sách, pháp luật trong công tác quản lý người nước ngoài tại Việt Nam"; "Tình hình thực hiện các điều ước quốc tế về ứng phó với biến đổi khí hậu mà Việt Nam là thành viên"; "Tình hình thực hiện các điều ước quốc tế đã ký kết giữa nước CHXHCN Việt Nam và Liên bang Nga giai đoạn 2001 - 2018"; “Việc thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên”.
Ủy ban Đối ngoại triển khai nhiều hoạt động đối ngoại song phương và đa phương.
Trong 5 năm qua, tình hình thế giới và khu vực biến động sâu sắc, bất ổn và khó lường, cạnh tranh nước lớn diễn ra phức tạp, Ủy ban Đối ngoại đã làm tốt công tác tham mưu, tích cực, chủ động triển khai các hoạt động đối ngoại của Quốc hội theo kế hoạch, nhất là hoạt động đối ngoại của Chủ tịch Quốc hội và các Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy quan hệ hợp tác nghị viện và quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam với các nước, đưa hoạt động đối ngoại của Quốc hội trở thành một bộ phận quan trọng trong mặt trận đối ngoại của Đảng và Nhà nước.
Với vai trò là cơ quan đầu mối tham mưu, tổ chức, trong triển khai các hoạt động đối ngoại của Quốc hội, Ủy ban Đối ngoại đã nhận được sự phối hợp chặt chẽ của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban, Văn phòng Quốc hội, các Ban của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và sự tham gia tích cực của các vị đại biểu Quốc hội vào các hoạt động đối ngoại đã góp phần quan trọng vào kết quả thành công của công tác đối ngoại của Quốc hội. Bên cạnh đó là sự phối hợp và hỗ trợ hiệu quả của các cơ quan đầu mối phụ trách công tác đối ngoại và ngoại giao của Đảng và Nhà nước, nhất là Văn phòng Trung ương Đảng, Ban Đối ngoại Trung ương, Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Chính phủ và các địa phương.
Uỷ ban Đối ngoại tổ chức triển khai các hoạt động đối ngoại song phương bảo đảm đúng đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước; phát huy tốt các lợi thế của kênh ngoại giao nghị viện trong tổng thể công tác đối ngoại chung của Đảng và Nhà nước; tiếp tục ưu tiên các đối tác có quan hệ đặc biệt, các nước láng giềng, khu vực, đối tác chiến lược, đối tác truyền thống để tăng cường hiểu biết và tranh thủ sự ủng hộ của Quốc hội các nước. Nhiệm kỳ Khóa XIV, Ủy ban Đối ngoại đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan để tham mưu, tổ chức tốt công tác phục vụ 98 đoàn thăm chính thức, thăm làm việc song phương tại các nước, trong đó có 14 đoàn cấp Chủ tịch Quốc hội, 26 đoàn cấp Phó Chủ tịch Quốc hội; cơ bản triển khai theo đúng Chương trình đối ngoại hằng năm của Quốc hội được Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt.
Nhiệm kỳ Khóa XIV, Ủy ban Đối ngoại cũng tổ chức và phối hợp triển khai đón tiếp 97 đoàn nghị viện các nước đến thăm và làm việc với Quốc hội Việt Nam, trong đó 26 đoàn cấp Chủ tịch Quốc hội và 13 đoàn cấp Phó Chủ tịch Quốc hội.
Về hoạt động đối ngoại đa phương, Ủy ban Đối ngoại tham mưu 81 lượt tham gia các diễn đàn liên nghị viện khu vực và quốc tế của các Đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam; đăng cai tổ chức 13 hội nghị liên nghị viện như: Liên minh nghị viện thế giới (IPU), Hội đồng Liên nghị viện các nước Đông Nam Á (AIPA), Diễn đàn nghị viện châu Á-Thái Bình Dương (APPF), Hội nghị Chủ tịch Quốc hội các nước Á - Âu (MSEAP), Hội nghị đối tác nghị viện Á-Âu (ASEP), Liên minh Nghị viện Pháp ngữ (APF), Hội đồng nghị viện châu Á (APA) và nhiều diễn đàn chuyên đề khác. Thông qua những hoạt động này, Quốc hội Việt Nam đã góp phần bảo vệ lợi ích quốc gia, đóng góp vào sự phát triển của ngoại giao nghị viện; giới thiệu về đất nước Việt Nam đổi mới, Quốc hội Việt Nam tích cực, chủ động, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế đóng góp vào việc bảo đảm hòa bình, ổn định và phát triển….
Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu cũng khẳng định, có được kết quả này, Ủy ban đã quán triệt và vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và các nghị quyết của Quốc hội; sự lãnh đạo của Đảng đoàn Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đổi mới phương thức hoạt động, phát huy tính chủ động, sáng tạo, linh hoạt trong hoạt động của Ủy ban và của Thường trực Ủy ban; sự phối hợp đồng bộ của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban, Văn phòng Quốc hội và các Ban của Ủy ban Thường vụ Quốc hội triển khai các hoạt động đối ngoại.
Tiếp nối thành công của nhiệm kỳ Khóa XIV, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu kiến nghị trong nhiệm kỳ Khóa XV, Ủy ban Đối ngoại tiếp tục triển khai các hoạt động, nhiệm vụ theo định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030: “Tiếp tục thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa; chủ động và tích cực hội nhập toàn diện, sâu rộng, có hiệu quả; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, không ngừng nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của Việt Nam”.
Tiếp tục chú trọng đẩy mạnh các quan hệ song phương giữa Quốc hội Việt Nam với nghị viện các nước, nâng cao tính hiệu quả, tính thực chất, chiều sâu trong quan hệ với các đối tác, đặc biệt là những đối tác chiến lược và đối tác toàn diện.
Đồng thời, nâng tầm đa phương liên nghị viện thông qua việc phát huy tối đa vai trò của Việt Nam tại các cơ chế đa phương với 2 mục tiêu: Khai thác tốt các cơ chế đa phương để phục vụ lợi ích quốc gia dân tộc, giúp bạn bè quốc tế hiểu đầy đủ hơn về Việt Nam và ủng hộ các chủ trương, chính sách, lập trường của Việt Nam xung quanh vấn đề lợi ích: chủ quyền biển đảo, lãnh thổ quốc gia, tôn giáo, nhân quyền, người Việt ở nước ngoài, môi trường, an ninh phi truyền thống...
.jpg)
Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Ủy viên Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội phát biểu ý kiến tại Hội nghị.
Tại Hội nghị tổng kết nhiệm kỳ Khóa XIV, một số đại biểu cũng thảo luận, cho ý kiến về các kết quả hoạt động của Ủy ban Đối ngoại khóa XIV, đồng thời kiến nghị một số giải pháp tiếp tục phát huy kết quả trong nhiệm kỳ Khóa XV. Trong đó, các ý kiến phát biểu đều khẳng định hoạt động đối ngoại Quốc hội là một bộ phận hữu cơ, thiết yếu trong đối ngoại Đảng và Nhà nước, đặt ra sức mạnh tổng hợp trong hoạt động đối ngoại. Dưới sự chỉ đạo của lãnh đạo Quốc hội, Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội đã hoàn thành tốt các chức năng lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước liên quan đến đối ngoại.
Trong bối cảnh quốc tế và khu vực diễn biến nhanh, phức tạp, việc đẩy mạnh các hoạt động của Quốc hội đã thực sự góp phần đưa quan hệ Việt Nam với các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, các nước láng giềng và bạn bè truyền thống đi vào chiều sâu, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, góp phần nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam trên trường quốc tế. Việc Quốc hội thông qua các Luật quan trọng trong lĩnh vực đối ngoại đã góp phần tạo khuôn khổ pháp lý đối với hoạt động đối ngoại của Việt Nam. Các hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội, việc bổ nhiệm đại sứ, bảo hộ công dân Việt Nam ở nước ngoài đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng đối ngoại của Nhà nước ta.
Các ý kiến phát biểu cũng bày tỏ mong muốn nhiệm kỳ Khóa XV, Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội sẽ tiếp tục phát huy bản lĩnh, trí tuệ, ghi dấu thêm những thành tựu mới của ngoại giao nghị viện, khẳng định hình ảnh Quốc hội Việt Nam trên trường quốc tế.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng phát biểu tại Hội nghị.
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng khẳng định, 5 năm qua, tình hình thế giới và khu vực biến động sâu sắc, bất ổn và khó lường, cạnh tranh nước lớn diễn ra phức tạp, ngày càng quyết liệt hơn về tính chất, mức độ và mở rộng hơn về phạm vi, lĩnh vực. Đặc biệt từ đầu năm 2020 đến nay, đại dịch COVID-19 bùng phát, tốc độ lây lan nhanh, diễn biến khó lường với mức độ nguy hiểm chưa từng có trong lịch sử đã tác động mạnh mẽ, toàn diện và sâu rộng đến mọi mặt của đời sống kinh tế, chính trị, xã hội toàn cầu. Trước bối cảnh đó, công tác đối ngoại Quốc hội đã triển khai và thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc, phương châm, quan điểm chỉ đạo về đường lối đối ngoại theo tinh thần Nghị quyết của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng.
Hoạt động đối ngoại của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV tập trung tăng cường quan hệ hợp tác với các nước, các tổ chức quốc tế, đưa các mối quan hệ vào chiều sâu, mang lại hiệu quả thiết thực; trao đổi kinh nghiệm hoạt động nghị viện với các nước trên thế giới; thúc đẩy sự ủng hộ của các nghị viện trong quan hệ song phương cũng như các cơ chế hợp tác đa phương, các vấn đề khu vực và quốc tế. phát huy tốt các lợi thế của kênh ngoại giao nghị viện trong tổng thể công tác đối ngoại chung của Đảng và Nhà nước.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng nhấn mạnh, nói đến những thành tựu trong công tác đối ngoại của Quốc hội trong nhiệm kỳ khóa XIV, không thể không kể đến những dấu ấn nổi bật như tổ chức thành công Năm Chủ tịch AIPA 2020 và Đại hội đồng AIPA lần thứ 41 lần đầu tiên dưới hình thức trực tuyến; đăng cai tổ chức thành công Diễn đàn nghị viện châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 26 (APPF-26); phối hợp với IPU tổ chức thành công Hội nghị khu vực châu Á - Thái Bình Dương về “Ứng phó với biến đổi khí hậu – hành động của các nhà lập pháp nhằm thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững”. Việc Quốc hội Việt Nam chủ trì, tổ chức thành công nhiều hội nghị, diễn đàn nghị viện khu vực và thế giới để lại ấn tượng sâu sắc và tốt đẹp trong lòng bạn bè quốc tế.
Trên kênh ngoại giao nghị viện, Quốc hội Việt Nam đã làm rất tốt việc củng cố và tiếp tục phát triển mối quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước bạn truyền thống, các nước láng giềng, các nước đối tác chiến lược, đối tác toàn diện như: Lào, Cu Ba, Campuchia; Trung Quốc, Nga, Mỹ, EP, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, các nước Đông Nam Á khác.
Thực hiện chức năng, nhiệm vụ trong nhiệm kỳ, Ủy ban Đối ngoại đã chủ trì thẩm tra trình Quốc hội thông qua dự án Luật; chủ trì thẩm tra 09 điều ước quốc tế quan trọng trình Quốc hội phê chuẩn, quyết định gia nhập, thẩm tra 06 điều ước quốc tế khác và kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua. Đây là các điều ước quốc tế thúc đẩy hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về biên giới quốc gia, đáp ứng yêu cầu hội nhập của đất nước trong giai đoạn mới của nước ta.
Ủy ban Đối ngoại đã tham mưu thành lập Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và triển khai giám sát 06 chuyên đề quan trọng, liên quan trực tiếp đến việc ký kết và thực hiện các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; là các nội dung cấp thiết cần hoàn thiện trong hệ thống chính sách pháp luật phục vụ phát triển đất nước trong giai đoạn hội nhập sâu rộng, góp phần thực hiện chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước.
Với vai trò chủ trì điều phối, Ủy ban Đối ngoại đã triển khai các hoạt động của Tổ chức Nghị sĩ hữu nghị, Nhóm Đại biểu Quốc hội trẻ và phối hợp hoạt động với Nhóm Nữ đại biểu Quốc hội với hình thức phong phú, nội dung đa dạng hơn trong mối quan hệ song phương và tại các diễn đàn nghị viện đa phương. Đặc biệt Ủy ban đã tham mưu Quốc hội nước ta đưa sáng kiến Hội nghị nữ Nghị sĩ chính thức vào khuôn khổ diễn đàn APPF, Hội nghị Nghị sĩ trẻ chính thức vào khuôn khổ Đại hội đồng AIPA hàng năm.
Trong nhiệm kỳ khóa XIV, Ủy ban Đối ngoại đã phối hợp các cơ quan Quốc hội trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê chuẩn 112 Đại sứ đặc mệnh toàn quyền. Việc thẩm tra và xem xét hồ sơ, cán bộ được đề xuất bổ nhiệm được đánh giá góp phần nâng cao chất lượng Đại sứ trong thời gian qua.
Là Phó Chủ tịch Thường trực trực tiếp chỉ đạo các hoạt động đối ngoại của Quốc hội và chỉ đạo hoạt động của Ủy ban Đối ngoại, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng nhấn mạnh, Ủy ban Đối ngoại đã bám sát và triển khai các hoạt động theo đường lối đối ngoại của Đại hội XII của Đảng, thực hiện nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chấp hành nghiêm túc Quy chế của Bộ Chính trị về quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại; Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 10/4/2013 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế; Chỉ thị 25 ngày 08/8/2018 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030 trong công tác tham mưu, điều phối và tổ chức các hoạt động đối ngoại của Quốc hội.
Ủy ban Đối ngoại đã tham mưu, đề xuất ý kiến sắc sảo, về trách nhiệm thẩm tra để góp phần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho công cuộc hội nhập và thực hiện các cam kết quốc tế của nước ta; đưa hoạt động đối ngoại của Quốc hội trở thành một bộ phận quan trọng trong hoạt động đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Đồng thời cũng để lại nhiều kinh nghiệm quý về tính chuyên nghiệp, về công tác phối hợp, giám sát của Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, về sự trưởng thành của cán bộ.
Nhân dịp này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng gửi lời chúc mừng tới toàn thể Ủy ban và Thường trực Ủy ban Đối ngoại, cán bộ Vụ Đối ngoại đã nỗ lực với trách nhiệm cao nhất tham mưu và giúp Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều phối trong công tác xây dựng pháp luật, điều ước quốc tế, giám sát và tổ chức thành công chương trình hoạt động đối ngoại toàn khóa của Quốc hội khóa XIV. Đồng thời, tin tưởng, dù ở cương vị nào các đồng chí sẽ vẫn tiếp tục cống hiến và góp phần tham mưu cho Đảng, cho Quốc hội nhiều ý kiến quý báu trong công tác đối ngoại của đất nước./.